Soạn bài Chiếc lá đầu tiên
Hướng dẫn Soạn bài Chiếc lá đầu tiên – Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
* Trước khi đọc:
Câu hỏi (trang 5 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Kỉ niệm nào về mái trường khiến bạn xúc động nhất? Hãy chia sẻ với các bạn về điều đó?
Trả lời:
– Kỉ niệm khiến em xúc động nhất là Lễ bế giảng
– Đó là ngày chúng em chia tay mái trường cấp 2, tạm biệt những người bạn thân thiết đã gắn bó với mình suốt 4 năm học.
* Sau khi đọc:
Câu 1 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Theo bạn, các từ ngữ “một người” (dòng 8), “tôi” (dòng 16), “anh” (các dòng thơ khác) trong bài thơ chỉ những ai? Cách sử dụng các từ ngữ nhân xưng như vậy có tác dụng gì?
Trả lời:
– Tác giả của bài thơ tinh tế sử dụng các đại từ nhân xưng như “anh” (đối với em), “tôi” (đối với bạn), và “ta,” để thể hiện chủ thể trữ tình. Qua việc linh hoạt chuyển đổi giữa các đại từ này, tác giả đã khéo léo bộc lộ cảm xúc cá nhân và đồng thời truyền đạt tâm trạng của người khác. Sự khác biệt trong việc sử dụng các đại từ nhân xưng không chỉ là một kỹ thuật ngôn ngữ, mà còn là cách để tạo ra sự kết nối tinh tế giữa tác giả và độc giả. Nhờ vào điều này, bài thơ dễ dàng chạm đến lòng người, tìm thấy điểm chung với nhiều độc giả và tạo ra một tiếng nói đồng cảm mạnh mẽ.
Câu 2 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ 3, 4, 6 và nêu tác dụng của chúng.
Trả lời:
– Biện pháp tu từ được khéo léo áp dụng trong bài thơ thông qua Phép điệp, như điệp từ “nhớ” tại khổ 4, từ “cứ” tại khổ 6, và điệp từ “nỗi nhớ” tại khổ 4. Đặc biệt, cấu trúc điệp “muốn nói bao nhiêu, muốn khóc bao nhiêu” tại khổ 3 và “những chuyện năm nao, những chuyện năm nao” tại khổ 6, tạo nên một âm nhạc da diết, đầy xúc động, giúp hiện thực hóa những ký ức về thời học trò. Biện pháp này không chỉ thể hiện sự lưu luyến, mà còn tạo ra một không gian tinh tế, nơi cảm xúc tuôn trào, lúc lắng đọng và lúc chơi vơi. Từ đó, bài thơ không chỉ là một diễn đạt về quá khứ mà còn là một bản nhạc tình cảm, đậm chất xao xuyến, gợi lại những bâng khuâng và niềm nhớ đậm đà.
Câu 3 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Nhận xét về tác dụng của việc sử dụng đối thoại ở khổ thơ 5.
Trả lời:
– Đoạn thơ với những trích đoạn trực tiếp lời đùa cợt tinh nghịch của bạn học làm thêm phần sống động bức tranh về không khí tươi vui của tuổi học trò, nhìn nhận từ góc độ của chủ thể trữ tình. Sự xen kẽ giữa các đoạn hội thoại không chỉ đưa yếu tố tự sự vào câu chuyện, mà còn tạo ra sự đa dạng, linh hoạt trong thể hiện cảm xúc. Bằng cách kết hợp biểu cảm gián tiếp và trực tiếp, bài thơ trở nên phong phú, với nhiều giọng điệu khác nhau, làm cho kí ức trở nên sâu sắc, tươi tắn và khó quên hơn.
Câu 4 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Từ đó, nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
Trả lời:
– Các từ ngữ như “xa rồi,” “yêu dấu,” “nhớ,” “biết mấy,” cùng với những lời gọi như “các bạn ơi,” “ta ơi,” “ôi,” tất cả đều là những phần tử ngôn ngữ bộc lộ sâu sắc tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Những từ này không chỉ là những biểu hiện của sự nhớ nhung, tình yêu thân thiết, mà còn thể hiện sự tiếc nuối và tình cảm trữ tình với quá khứ.
– Cảm hứng chủ đạo của bài thơ rõ ràng là sự ngợi ca pha lẫn tiếc nuối đối với những kỉ niệm tuyệt vời của tuổi hoa niên và tình yêu đầu đời. Bài thơ không chỉ là một diễn đạt về sự yêu quý, mà còn là một bức tranh tình cảm, thể hiện sự biến động và phong phú của những trạng thái tâm lý từ niềm hạnh phúc đến nỗi buồn bất chợt. Cảm xúc được bày tỏ một cách chân thực, giúp tạo ra một tác phẩm thơ đa chiều và gần gũi với độc giả.
Câu 5 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh “chiếc lá buổi đầu tiên” ở cuối bài thơ?
Trả lời:
– Chiếc lá đầu tiên, với tính biểu tượng đặc trưng, có thể hiện hình ảnh tượng trưng cho tình yêu mới chớm nở, cuộc hẹn đầu tiên, và những kỉ niệm ban đầu. Những trải nghiệm “đầu tiên” thường mang đến sự ban sơ, ngây ngô và trong trẻo, tạo nên vẻ đẹp tinh khôi và để lại những ấn tượng sâu sắc.
Câu 6 (trang 7 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Chân trời sáng tạo): Bài thơ gợi lên trong bạn những kỉ niệm hoặc những suy nghĩ gì về tuổi học trò?
Trả lời:
Chiếc lá đầu tiên, như một biểu tượng đặc sắc, là hình ảnh tượng trưng cho tình yêu mới nảy nở, cuộc hẹn đầu tiên, và những ký ức ban đầu. Có thể nói, những trải nghiệm “đầu tiên” thường mang đến sự ban sơ, ngây ngô, và trong trẻo, tạo ra một vẻ đẹp tinh khôi và ghi lại những ấn tượng sâu sắc trong tâm trí. Chiếc lá đó không chỉ là một biểu tượng mà còn là hình ảnh đẹp đẽ của sự bắt đầu, với tất cả những cảm xúc và kì vọng đong đầy.
Với những hướng dẫn Soạn bài Chiếc lá đầu tiên – Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
