Soạn bài Tôi và chúng ta (trích cảnh ba)
Hướng dẫn soạn bài Tôi và chúng ta (trích cảnh ba) – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Đọc – Hiểu văn Bản
Câu 2: Từ phần chú thích và đoạn trích này em hiểu mâu thuẫn cơ bản mà vở kịch Tôi và chúng ta thể hiện là gì ? Ý nghĩa của nó đối với thực tiễn phát triển của xã hội ta thời kì ấy như thế nào ?
Mâu thuẫn cơ bản mà vở kịch Tôi và chúng ta thể hiện là mâu thuẫn giữa cái cũ và cái mới, giữa tư tưởng bảo thủ, lạc hậu và tư tưởng tiến bộ, cách mạng.
Mâu thuẫn này được thể hiện rõ nét trong các lớp kịch trích ở hồi bốn của vở kịch. Ngọc là đại diện cho cái cũ, là một tên tay sai của thực dân Pháp. Anh ta luôn ủng hộ chế độ thực dân, chống lại cách mạng. Thái và Cửu là đại diện cho cái mới, là những người chiến sĩ cách mạng. Họ luôn kiên định với con đường cách mạng, sẵn sàng chiến đấu cho độc lập, tự do của dân tộc.
Tình huống bất ngờ, gay cấn khi Thái và Cửu bị Ngọc và Tây truy đuổi, chạy nhầm vào nhà Thơm đã đặt Thơm, một người phụ nữ yếu đuối, cam chịu, vào tình thế khó xử. Cô phải lựa chọn giữa cách mạng và phản cách mạng. Sự lựa chọn của Thơm đã thể hiện sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của cô, từ chỗ là một người phụ nữ yếu đuối, cam chịu đã trở thành một người phụ nữ dũng cảm, kiên cường, đứng về phía cách mạng.
Sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của Thơm đã thể hiện sự thắng thế của cái mới, của tư tưởng cách mạng trong xã hội Việt Nam thời kì ấy. Mâu thuẫn giữa cái cũ và cái mới là một mâu thuẫn tất yếu trong quá trình phát triển của xã hội. Mâu thuẫn này không chỉ thể hiện trong đời sống xã hội mà còn thể hiện trong tâm hồn mỗi con người. Sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của Thơm là biểu hiện của sự thắng thế của cái mới, của tư tưởng cách mạng trong tâm hồn mỗi con người Việt Nam thời kì ấy.
Ý nghĩa của mâu thuẫn cơ bản mà vở kịch Tôi và chúng ta thể hiện đối với thực tiễn phát triển của xã hội ta thời kì ấy là:
Mâu thuẫn này đã thúc đẩy sự phát triển của xã hội Việt Nam thời kì ấy. Sự thắng thế của cái mới, của tư tưởng cách mạng đã dẫn đến sự thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam.
Mâu thuẫn này cũng đã góp phần thức tỉnh ý thức dân tộc, lòng yêu nước của nhân dân Việt Nam, cổ vũ nhân dân ta đứng lên đấu tranh giải phóng dân tộc.
Vở kịch Tôi và chúng ta là một vở kịch có giá trị hiện thực và tư tưởng sâu sắc. Vở kịch đã phản ánh một cách chân thực mâu thuẫn cơ bản trong xã hội Việt Nam thời kì ấy, đồng thời thể hiện niềm tin của tác giả vào thắng lợi của cách mạng, vào sự phát triển của xã hội Việt Nam.
Câu 3: Muôn thể hiện sự phát triển của xung đột kịch, tác giả cần tạo được tình huống. Trong cảnh ba này, tình huống đó là gì ? Mâu thuẫn cơ bản của tác phẩm đến đây bộc lộ như thế nào ?
Tình huống trong cảnh ba của vở kịch Tôi và chúng ta là tình huống bất ngờ, gay cấn khi Thái và Cửu, hai cán bộ cách mạng, bị Ngọc và Tây truy đuổi, chạy nhầm vào nhà Thơm.
Tình huống này đã đặt Thơm, một người phụ nữ yếu đuối, cam chịu, vào tình thế khó xử. Cô phải lựa chọn giữa cách mạng và phản cách mạng. Sự lựa chọn của Thơm đã thể hiện sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của cô, từ chỗ là một người phụ nữ yếu đuối, cam chịu đã trở thành một người phụ nữ dũng cảm, kiên cường, đứng về phía cách mạng.
Mâu thuẫn cơ bản của tác phẩm đến đây bộc lộ rõ nét qua hai tuyến nhân vật chính:
Tuyến nhân vật cách mạng:
Thái và Cửu là đại diện cho cái mới, là những người chiến sĩ cách mạng. Họ luôn kiên định với con đường cách mạng, sẵn sàng chiến đấu cho độc lập, tự do của dân tộc.
Tuyến nhân vật phản cách mạng:
Ngọc là đại diện cho cái cũ, là một tên tay sai của thực dân Pháp. Anh ta luôn ủng hộ chế độ thực dân, chống lại cách mạng.
Tình huống bất ngờ, gay cấn đã đẩy mâu thuẫn giữa hai tuyến nhân vật này lên cao trào. Thái và Cửu bị đe dọa bởi sự truy đuổi của Ngọc và Tây. Thơm, một người phụ nữ yếu đuối, cam chịu, đứng trước tình thế lựa chọn giữa cách mạng và phản cách mạng. Sự lựa chọn của Thơm đã thể hiện sự thắng thế của cái mới, của tư tưởng cách mạng trong xã hội Việt Nam thời kì ấy.
Như vậy, tình huống trong cảnh ba của vở kịch Tôi và chúng ta đã góp phần thể hiện sự phát triển của xung đột kịch, đồng thời thể hiện rõ nét mâu thuẫn cơ bản của tác phẩm.
Câu 4: Qua đoạn trích, em hiểu như thế nào về tính cách của Giám đốc Hoàng Việt, kĩ sư Lê Sơn, Phó giám đốc Nguyễn Chính, Quản đốc phân xưởng Trương ?
Giám đốc Hoàng Việt
Tính cách:
Có tinh thần trách nhiệm cao, năng động, dám nghĩ dám làm, quyết tâm đổi mới xí nghiệp.
Trung thực, thẳng thắn, tin vào chân lí, công lý.
Luôn sẵn sàng lắng nghe ý kiến của mọi người, tôn trọng người lao động.
Biểu hiện:
Lập kế hoạch sản xuất và phương án kinh doanh mới, táo bạo, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, cải thiện đời sống của người lao động.
Phản đối cách quản lí lạc hậu, bảo thủ của Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương.
Thẳng thắn phê bình những sai trái của Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương.
Kĩ sư Lê Sơn
Tính cách:
Có trình độ chuyên môn cao, năng lực làm việc tốt.
Luôn tận tâm, hết lòng vì công việc.
Có ý thức trách nhiệm cao đối với công việc và đồng nghiệp.
Biểu hiện:
Luôn tích cực tham gia các hoạt động đổi mới của xí nghiệp.
Tích cực giúp đỡ đồng nghiệp, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho người khác.
Luôn ủng hộ Giám đốc Hoàng Việt trong công cuộc đổi mới xí nghiệp.
Phó giám đốc Nguyễn Chính
Tính cách:
Bảo thủ, lạc hậu, không dám nghĩ dám làm.
Luôn tìm cách bảo vệ quyền lợi của mình và những người thân thuộc.
Coi thường người lao động, luôn tìm cách chèn ép họ.
Biểu hiện:
Phản đối kế hoạch sản xuất và phương án kinh doanh mới của Giám đốc Hoàng Việt.
Luôn tìm cách gây khó khăn cho những người ủng hộ Giám đốc Hoàng Việt.
Đe dọa, trù dập những người lao động dám đấu tranh đòi quyền lợi.
Quản đốc phân xưởng Trương
Tính cách:
Tham lam, ích kỷ, chỉ biết nghĩ đến lợi ích của bản thân.
Không có tinh thần trách nhiệm, chỉ muốn hưởng thụ.
Luôn tìm cách bóc lột sức lao động của người lao động.
Biểu hiện:
Luôn tìm cách cản trở kế hoạch sản xuất và phương án kinh doanh mới của Giám đốc Hoàng Việt.
Luôn bắt bẻ, bắt nạt người lao động.
Tiêu xài lãng phí tiền của xí nghiệp.
Nhìn chung, các nhân vật trong đoạn trích đều là những người đại diện cho các thế lực khác nhau trong xã hội Việt Nam thời kì ấy. Giám đốc Hoàng Việt và kĩ sư Lê Sơn là những người đại diện cho lực lượng tiên tiến, cách mạng. Họ là những người có tinh thần trách nhiệm cao, dám nghĩ dám làm, luôn sẵn sàng đấu tranh cho quyền lợi của người lao động. Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương là những người đại diện cho lực lượng bảo thủ, lạc hậu. Họ là những người luôn tìm cách bảo vệ quyền lợi của bản thân và những người thân thuộc, sẵn sàng chà đạp lên quyền lợi của người lao động.
Câu 5: Em có cảm nhận gì về xu thế phát triển và kết thúc của xung đột kịch ?
Xu thế phát triển của xung đột kịch
Xu thế phát triển của xung đột kịch trong đoạn trích là xu thế phát triển theo chiều hướng ngày càng gay gắt, quyết liệt. Mâu thuẫn giữa hai tuyến nhân vật chính là mâu thuẫn giữa cái cũ và cái mới, giữa tư tưởng bảo thủ, lạc hậu và tư tưởng tiến bộ, cách mạng. Mâu thuẫn này được thể hiện rõ nét qua các cuộc tranh luận giữa Giám đốc Hoàng Việt, kĩ sư Lê Sơn với Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương.
Trong cuộc tranh luận về kế hoạch sản xuất và phương án kinh doanh mới của xí nghiệp, Giám đốc Hoàng Việt đã khẳng định rằng: “Để xí nghiệp phát triển, chúng ta cần phải đổi mới, cần phải mạnh dạn áp dụng những phương pháp mới, khoa học hơn.” Tuy nhiên, Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương lại phản đối kế hoạch này. Họ cho rằng kế hoạch này là “quá nguy hiểm”, “không thể thực hiện được”. Cuộc tranh luận đã trở nên gay gắt, quyết liệt khi Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương đã cố tình hạ thấp năng lực của Giám đốc Hoàng Việt, kĩ sư Lê Sơn, đồng thời vu khống họ là “lên mặt”, “không biết nghe lời”.
Sự gay gắt của xung đột kịch còn được thể hiện qua thái độ của Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương. Họ luôn tìm cách gây khó khăn, cản trở cho những người ủng hộ Giám đốc Hoàng Việt. Họ cũng sẵn sàng dùng thủ đoạn, bạo lực để đàn áp những người lao động dám đấu tranh đòi quyền lợi.
Kết thúc của xung đột kịch
Kết thúc của xung đột kịch trong đoạn trích là kết thúc mở. Mâu thuẫn giữa hai tuyến nhân vật chính vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Tuy nhiên, xu thế phát triển của xung đột kịch là xu thế phát triển theo chiều hướng ngày càng gay gắt, quyết liệt. Điều này cho thấy, cuộc đấu tranh giữa cái cũ và cái mới sẽ còn tiếp tục diễn ra trong xã hội Việt Nam thời kì ấy.
Cảm nhận của em về xu thế phát triển và kết thúc của xung đột kịch
Em cảm thấy rất hứng thú với xu thế phát triển và kết thúc của xung đột kịch trong đoạn trích. Mâu thuẫn giữa hai tuyến nhân vật chính được thể hiện một cách chân thực, sinh động, góp phần tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm.
Em tin rằng, cuộc đấu tranh giữa cái cũ và cái mới sẽ có kết thúc có hậu. Cái mới, tư tưởng tiến bộ, cách mạng sẽ chiến thắng cái cũ, tư tưởng bảo thủ, lạc hậu. Điều này phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử nhân loại.
LUYỆN TẬP
Tóm tắt sự phát triển của mâu thuẫn kịch trong đoạn trích trên
Sự phát triển của mâu thuẫn kịch trong đoạn trích trên có thể được tóm tắt như sau:
Mâu thuẫn kịch được đặt ra: Mâu thuẫn kịch được đặt ra ngay từ đầu đoạn trích, khi Giám đốc Hoàng Việt trình bày kế hoạch sản xuất và phương án kinh doanh mới của xí nghiệp. Kế hoạch này được Giám đốc Hoàng Việt và kĩ sư Lê Sơn, những người đại diện cho lực lượng tiên tiến, cách mạng, tin tưởng là sẽ giúp xí nghiệp phát triển. Tuy nhiên, kế hoạch này lại bị Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương, những người đại diện cho lực lượng bảo thủ, lạc hậu, phản đối.
Mâu thuẫn kịch được phát triển: Mâu thuẫn kịch được phát triển qua các cuộc tranh luận giữa hai tuyến nhân vật chính. Trong các cuộc tranh luận này, hai bên đã thể hiện rõ quan điểm, lập trường của mình. Giám đốc Hoàng Việt và kĩ sư Lê Sơn khẳng định rằng, để xí nghiệp phát triển, cần phải đổi mới, cần phải mạnh dạn áp dụng những phương pháp mới, khoa học hơn. Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương lại cho rằng, kế hoạch sản xuất và phương án kinh doanh mới là “quá nguy hiểm”, “không thể thực hiện được”. Cuộc tranh luận đã trở nên gay gắt, quyết liệt khi Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương đã cố tình hạ thấp năng lực của Giám đốc Hoàng Việt, kĩ sư Lê Sơn, đồng thời vu khống họ là “lên mặt”, “không biết nghe lời”.
Mâu thuẫn kịch được đẩy lên cao trào: Mâu thuẫn kịch được đẩy lên cao trào khi Phó giám đốc Nguyễn Chính và Quản đốc phân xưởng Trương đã tìm cách gây khó khăn, cản trở cho những người ủng hộ Giám đốc Hoàng Việt. Họ cũng sẵn sàng dùng thủ đoạn, bạo lực để đàn áp những người lao động dám đấu tranh đòi quyền lợi.
Mâu thuẫn kịch được kết thúc: Mâu thuẫn kịch trong đoạn trích là kết thúc mở. Mâu thuẫn giữa hai tuyến nhân vật chính vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Tuy nhiên, xu thế phát triển của xung đột kịch là xu thế phát triển theo chiều hướng ngày càng gay gắt, quyết liệt. Điều này cho thấy, cuộc đấu tranh giữa cái cũ và cái mới sẽ còn tiếp tục diễn ra trong xã hội Việt Nam thời kì ấy.
Với những hướng dẫn soạn bài Tôi và chúng ta (trích cảnh ba) – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
