Soạn bài Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Hướng dẫn soạn bài Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về học phần này.
I – Tìm hiểu bài nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi
a, Vấn đề nghị luận của văn bản này là gì ?
Vấn đề nghị luận của văn bản là: Khát vọng hòa nhập, dâng hiến của tác giả Thanh Hải qua hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
b, Văn bản nêu lên những luận điểm gì về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ ?
ăn bản nêu lên những luận điểm sau về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ:
Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước trong bài thơ là mùa xuân của sự tươi mới, sinh sôi, nảy nở, của sức sống mãnh liệt.
Mùa xuân của đất nước là mùa xuân của truyền thống bốn nghìn năm, của sức xuân đi lên phía trước.
Mùa xuân của con người là mùa xuân của khát vọng hòa nhập, dâng hiến.
c, Người viết đã sử dụng những luận cứ nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó ?
Người viết đã sử dụng những luận cứ sau để làm sáng tỏ các luận điểm đó:
Luận điểm thứ nhất: Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước được thể hiện qua các hình ảnh: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, lộc giắt đầy trên lưng người ra trận và trải dài trên những cánh đồng, tiếng chim chiền chiện lảnh lót vang trời.
Luận điểm thứ hai: Mùa xuân của đất nước được thể hiện qua hình ảnh: truyền thống bốn nghìn năm, sức xuân đi lên phía trước.
Luận điểm thứ ba: Mùa xuân của con người được thể hiện qua nguyện ước: Ta làm con chim hót, Ta làm một cành hoa, Ta nhập vào hoà ca, Một nốt trầm xao xuyến.
d, Chỉ ra các phần MỞ bài, Thân bài, Kết bài; nhận xét về bố cục của văn bản.
Văn bản có bố cục như sau:
Mở bài (từ đầu đến “mà thật đáng yêu”): Giới thiệu về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ và nêu vấn đề nghị luận.
Thân bài (từ “Bức tranh xuân của thiên nhiên, đất nước” đến “của mùa xuân nho nhỏ kia”): Trình bày luận điểm về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ.
Kết bài (từ “Như vậy, giữa các khổ, các phần” đến hết): Nêu nhận xét về bố cục của bài thơ và khẳng định giá trị của bài thơ.
e, Cách diễn đạt trong từng đoạn của văn bản có làm nổi bật được luận điểm không ?
Cách diễn đạt trong từng đoạn của văn bản đã làm nổi bật được luận điểm như sau:
Mở bài: Sử dụng câu hỏi tu từ “Mùa xuân là mùa của thiên nhiên thắm tươi, của vạn vật sinh sôi nảy nở. Văn học Việt Nam từng có không ít vần thơ thể hiện cảm xúc rạo rực, trẻ trung trước mùa xuân. Ngay từ khi ra đời, Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải đã chiếm được cảm tình của đông đảo bạn đọc. Bài thơ toát lên một không khí vừa rạo rực vừa trong sáng, êm dịu đến dễ thương, thể hiện tình yêu thiết tha đối với thiên nhiên, đất nước và một nguyện ước cống hiến thật đáng trân trọng.” để dẫn dắt vào vấn đề nghị luận.
Thân bài: Mỗi luận điểm được trình bày trong một đoạn văn, mỗi đoạn văn có một luận cứ chính được triển khai theo nhiều ý nhỏ. Cách diễn đạt trong từng đoạn văn đều bám sát luận điểm, sử dụng nhiều hình ảnh, từ ngữ gợi cảm, giàu sức biểu cảm để làm nổi bật luận điểm.
Kết bài: Sử dụng câu khẳng định “Như vậy, giữa các khổ, các phần của Mùa xuân nho nhỏ có sự gắn kết tự nhiên, chặt chẽ, vừa luyến láy vừa được nâng cao. Bài thơ này lay động tâm hồn chúng ta bởi chất họa gợi cảm, chất nhạc vương vấn, quyến luyến, bởi nguyện ước tha thiết, chân thành.” để tổng kết lại vấn đề nghị luận.
Tóm lại, văn bản “Khát vọng hòa nhập, dâng hiến của tác giả Thanh Hải qua hình ảnh mùa xuân trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ” đã làm rõ luận điểm về hình ảnh mùa xuân trong bài thơ qua cách lập luận chặt chẽ, logic, cách diễn đạt giàu hình ảnh, cảm xúc.
II – Luyện Tập
Ngoài các luận điểm đã nêu về hình ảnh mùa xuân trong bài Mùa xuân nho nhỏ ở văn bản trên, hãy suy nghĩ và nêu thêm các luận điểm khác nữa về bài thơ đặc sắc này.
Ngoài các luận điểm về hình ảnh mùa xuân trong bài Mùa xuân nho nhỏ đã nêu ở văn bản trên, bài thơ còn có thể được tiếp cận và phân tích theo các luận điểm sau:
Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, đất nước tha thiết của tác giả.
Tình yêu thiên nhiên, đất nước của tác giả được thể hiện qua những hình ảnh thơ đẹp đẽ, tươi mới, tràn đầy sức sống của mùa xuân. Đó là dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, lộc giắt đầy trên lưng người ra trận và trải dài trên những cánh đồng, tiếng chim chiền chiện lảnh lót vang trời. Những hình ảnh ấy đã gợi lên một bức tranh mùa xuân tươi đẹp, tràn đầy sức sống, thể hiện niềm yêu mến, trân trọng của tác giả đối với thiên nhiên, đất nước.
Bài thơ thể hiện quan niệm về lẽ sống đẹp, ý nghĩa của cuộc đời.
Theo tác giả, lẽ sống đẹp là sống có ích, cống hiến cho đời. Ông muốn làm một mùa xuân nho nhỏ, góp vào mùa xuân lớn của đất nước. Hình ảnh “mùa xuân nho nhỏ” thể hiện quan niệm khiêm tốn nhưng cũng rất cao đẹp của tác giả về lẽ sống. Đó là quan niệm sống giản dị, chân thành, không cầu danh, cầu lợi mà chỉ mong được góp sức nhỏ bé của mình cho cuộc đời.
Bài thơ mang âm hưởng của chủ nghĩa nhân văn.
Bài thơ thể hiện niềm tin, hy vọng vào tương lai tươi sáng của đất nước. Tác giả mong muốn đất nước sẽ mãi tươi đẹp, vững vàng như mùa xuân. Tình yêu thiên nhiên, đất nước, khát vọng cống hiến cho đời của tác giả đều bắt nguồn từ tấm lòng nhân hậu, yêu thương con người.
Ngoài ra, bài thơ Mùa xuân nho nhỏ còn có thể được phân tích trên các phương diện khác như: nghệ thuật sử dụng ngôn từ, hình ảnh, thể thơ,… Mỗi cách tiếp cận đều có những cái nhìn riêng, bổ sung cho nhau, giúp ta hiểu sâu sắc hơn về giá trị của bài thơ.
Với những hướng dẫn soạn bài Soạn bài Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của học phần này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
