Soạn bài Lặng lẽ Sa Pa
Hướng dẫn Soạn bài Lặng lẽ Sa Pa – Ngữ văn 8 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Trước khi đọc
Câu hỏi 1 (trang 15 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nêu suy nghĩ của em về những người đang sống ở nơi xa xôi, hẻo lánh và làm các công việc vất vả, âm thầm.
Trả lời:
– Suy nghĩ về những người đang sống ở nơi xa xôi, hẻo lánh và làm các công việc vất vả, âm thầm: yêu quý, cảm phục, ngưỡng mộ, biết ơn, tự hào,…
Sau khi đọc
Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Xác định đề tài của truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa.
Trả lời:
Những người lao động đảm nhận các công việc thầm lặng, đóng góp vào công cuộc xây dựng đất nước trong những năm 1970.
Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tóm tắt tác phẩm và nêu nhận xét về kiểu cốt truyện.
Trả lời:
Tóm tắt:
Câu chuyện “Lặng lẽ Sa Pa” kể về cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa một ông họa sĩ già và cô kỹ sư trẻ với anh thanh niên làm công tác khí tượng và vật lý địa cầu trên đỉnh núi Yên Sơn (Sa Pa, Lào Cai). Trong cuộc gặp gỡ ngắn ngủi, anh thanh niên chia sẻ về công việc đơn giản nhưng gian khổ và cô đơn của mình. Ông họa sĩ cảm nhận được những nét đẹp trong suy nghĩ và lối sống của anh và muốn vẽ một bức chân dung. Tuy nhiên, anh thanh niên khiêm tốn từ chối và giới thiệu những người khác mà anh cho là đáng vẽ hơn. Cuộc gặp gỡ để lại ấn tượng sâu sắc về những con người lao động thầm lặng ở Sa Pa.
Nhận xét kiểu cốt truyện:
Cốt truyện của “Lặng lẽ Sa Pa” là đơn tuyến, tập trung vào sự kiện gặp gỡ giữa các nhân vật chính. Câu chuyện đơn giản nhưng chứa đựng những tình cảm và suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống và công việc của những người lao động ở vùng núi Sa Pa. Tuy chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, nhưng câu chuyện để lại ấn tượng về sự đẹp đẽ và ý nghĩa của cuộc sống.
Câu 3 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Nhân vật anh thanh niên được nhà văn miêu tả qua những chi tiết nào (ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ, hoàn cảnh sống, công việc, mối quan hệ với các nhân vật khác)? Hãy dựa vào một số chi tiết tiêu biểu để nhận xét về tính cách của nhân vật.
Trả lời:
| Độ tuổi
và ngoại hình |
Hai mươi bảy tuổi, tầm vóc bé nhỏ, nét mặt rạng rỡ,… |
| Hoàn cảnh sống | Sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo; căn nhà ba gian rất gọn gàng, ngăn nắp; có niềm vui đọc sách,… |
| Công việc | Làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét: đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự báo thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu; gian khổ nhất là làm việc lúc một giờ sáng, gió tuyết và lặng im bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới,… |
| Lời nói | Lời tâm sự của anh thanh niên với ông họa sĩ và cô kĩ sư về công việc của mình; lời giới thiệu những người khác xứng đáng hơn mình để ông họa sĩ vẽ chân dung. |
| Hành động | Lấy khúc cây chắn ngang đường để gặp mọi người, trao bó hoa cho cô kĩ sư trẻ,… |
| Cảm xúc, suy nghĩ về công việc và cuộc sống | Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?; Nhưng từ hôm ấy, cháu sống thật hạnh phúc,… |
| Quan hệ với các nhân vật khác | Anh gửi bác lái xe củ tam thất vì “bác gái vừa ốm dậy”. Anh trao bó hoa đã cắt cho cô kĩ sư nông nghiệp trong lần đầu gặp gỡ, “ấn cái làn trứng” vào tay ông họa sĩ để mọi người ăn trưa. |
→ Nhận xét tính cách nhân vật anh thanh niên:
+ Có lí tưởng sống đẹp đẽ.
+ Gắn bó, say mê công việc, có tinh thần trách nhiệm cao.
+ Lạc quan, yêu cuộc sống.
+ Khiêm tốn, cởi mở.
+ Ân cần, chu đáo, quý trọng tình cảm của những người xung quanh,…
Câu 4 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Chân dung nhân vật anh thanh niên hiện ra qua cảm nhận và suy nghĩ của những nhân vật nào? Cách xây dựng nhân vật như vậy có tác dụng gì?
Trả lời:
Qua lời giới thiệu ban đầu của bác lái xe, qua cái nhìn và suy nghĩ của ông họa sĩ, cũng như qua sự cảm nhận của cô kỹ sư nông nghiệp trẻ, nhân vật anh thanh niên trở nên rõ nét và hấp dẫn. Với đánh giá từ nhiều góc độ khác nhau, vẻ đẹp của anh trở nên trong sáng và lấp lánh, nhưng vẫn giữ được sự chân thực và đầy đủ cảm xúc.
Câu 5 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tìm một số chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ về con người và nghệ thuật. Trên cơ sở đó, em hãy nhận xét về vai trò của nhân vật này trong tác phẩm.
Trả lời:
Chi tiết thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật ông họa sĩ trong tác phẩm làm nổi bật sự tương tác giữa nghệ thuật và con người:
- **Khi gặp anh thanh niên:**
– Người họa sĩ dường như truyền cảm hứng và ý tưởng mới cho sự sáng tạo nghệ thuật của mình. Việc bắt gặp anh thanh niên đã làm bùng nổ ý tưởng sáng tác, làm nổi bật một tâm hồn và khơi gợi ý sáng tạo mới. Điều này thể hiện sự mê hoặc và tương tác tích cực giữa nghệ thuật và con người.
- **Bối rối và sự bất lực của nghệ thuật:**
– Ông họa sĩ nhận thức rõ sự bất lực của nghệ thuật trước bức chân dung cuộc sống giản dị mà đẹp đẽ của anh thanh niên. Sự bối rối thể hiện qua cảm nhận của ông về khoảnh khắc khó khăn của sự sáng tạo nghệ thuật khi phải đối mặt với vẻ đẹp của cuộc sống thực và giản đơn. Hành trình sáng tạo trở nên như một chặng đường dài, thách thức nhưng đầy ý nghĩa.
- **Vai trò quan trọng của nhân vật ông họa sĩ:**
– Nhân vật ông họa sĩ đóng vai trò quan trọng trong tác phẩm, là một nghệ sĩ có trải nghiệm, với cái nhìn sâu sắc về cuộc sống. Tác phẩm truyền đạt chủ yếu qua góc nhìn và suy nghĩ của ông, làm tăng thêm chiều sâu tư tưởng cho câu chuyện. Nhà văn Nguyễn Thành Long muốn thông qua nhân vật này chia sẻ những suy ngẫm và trăn trở cá nhân về con người và nghệ thuật.
Việc tái cấu trúc có thể làm cho các chi tiết này trở nên rõ ràng và thú vị hơn.
Câu 6 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Những bức tranh thiên nhiên Sa Pa tuyệt đẹp đã góp phần tạo nên chất thơ cho tác phẩm. Hãy chọn một đoạn văn tả cảnh Sa Pa mà em ấn tượng nhất và nêu cảm nhận.
Trả lời:
“Nắng bắt đầu len lỏi qua khắp, trải đều ánh sáng vàng óng ánh, như một bức tranh tinh tế mà thiên nhiên Sa Pa đã tô điểm. Ánh nắng ấm áp vươn tới từng góc cạnh, điều này làm bừng sáng màu xanh mênh mông của rừng cây, tạo nên một biểu tượng của sức sống tràn ngập. Những tia nắng cũng lướt qua những ngọn thông cao vút, làm cho chúng lung linh như bạc, rung động theo nhịp của gió nhẹ.
Cùng lúc đó, màu tím của hoa cà kỳ diệu bắt đầu hiện hữu, làm cho cả không gian trở nên ấn tượng và phức tạp. Những cây tử kinh tinh tế nở rộ, tô điểm cho bức tranh tự nhiên bằng đám hoa màu tím lạ mắt. Vẻ đẹp này không chỉ là của ánh sáng và màu sắc, mà còn chứa đựng sự sống động của gió nhẹ, sự trôi chảy của mây trên bầu trời cao. Cảnh đẹp của Sa Pa hiện lên như một bức tranh sống động, với sự kết hợp hài hòa của ánh sáng và màu sắc, làm cho người ta cảm nhận được sức sống của vùng núi cao này.”
Câu 7 (trang 22 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Tác phẩm gợi cho em những suy nghĩ, bài học gì?
Trả lời:
Bài học:
– Về ý nghĩa, niềm vui của lao động.
– Về sự cống hiến cho cộng đồng.
– Trân trọng những con người lao động thầm lặng, hi sinh cho đất nước,…
Với những hướng dẫn Soạn bài Lặng lẽ Sa Pa – Ngữ văn 8 Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
