Soạn bài Bàn luận về phép học
Hướng dẫn Soạn bài Bàn luận về phép học (Luận học pháp) SGK Ngữ văn 8 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
KIẾN THỨC Cơ BẢN
- Tác giả: Nguyễn Thiếp (1723 – 1804) quê Đức Thọ, Hà Tĩnh, ông là người “thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu” được người đời kính trọng gọi là La Sơn phu tử. Ông đã từng làm quan dưới triều Lê sau đó từ quan về dạy học. Cảm phục thái độ chân tình của Quang Trung ông ra làm quan dưới triều Tây Sơn. Khi vua Quang Trung mất ông lui về ở ẩn cho tới cuối đời.
- Bàn luận về phép học là phần được trích từ hài tấu của Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung 1791.
Với cách lập luận chặt chẽ, bài Bàn Luận về phép học giúp ta hiểu mục đích của việc học là để làm người có đạo đức, có tri thức góp phần làm hưng thịnh đất nước, chứ không phải để cầu danh lợi. Muốn học tốt phải có phương pháp, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn, đặc biệt là học phải đi đôi với hành.
HƯỚNG DẪN ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Câu 1. Phần đầu tác giả khái quát mục đích chính của việc học.
Mục đích đó là gì?
+ **Phần mở đầu của tác giả tóm lược mục đích chính của việc học như sau:** Học được xem như một công cụ để hiểu rõ hơn về đạo. Đạo không chỉ là những quy tắc ứng xử hàng ngày giữa mọi người, mà còn là quá trình học cách trở thành một người có phẩm chất, là việc học để trau dồi đức tính và xây dựng danh tiếng. Trong xã hội phong kiến, đạo thường thể hiện qua các mối quan hệ như vua – tôi, cha – con, vợ – chồng. Tác giả so sánh người không học với viên ngọc chưa được mài giũa, chưa trở thành một vật phẩm hoàn thiện.
+ **Học để hiểu rõ về đạo, điều này là cơ sở cho sức mạnh toàn vẹn của quốc gia.**
Câu 2. Tác giả phê phán những lối học lệch lạc, sai trái nào? Tác hại của lối học ấy là gì?
- Phê phán lối học lệch lạc: La Sơn Phu Tử đã chiêm nghiệm trực tiếp hiện thực của lối học hình thức, mà mục tiêu chủ yếu là cầu danh lợi. Lối học này không hướng tới mục đích sâu sắc là hiểu biết về đạo, không chú trọng đến thực chất, kiến thức thực tế, mà chỉ tập trung vào việc đạt được danh vọng và lợi ích cá nhân.
- Tác hại của lối học này gồm ba điểm chính:
- Nền chính học bị thất truyền: Học không nhằm mục đích để hiểu rõ đạo, dẫn đến việc giáo dục không truyền đạt được giá trị cốt lõi của học vấn.
- Chúa tầm thường, thần nịnh hót: Lối học này tạo ra những người chỉ biết nịnh bợ, sẵn lòng hòa mình vào hệ thống chính trị mà không có kiến thức và tài năng thực sự. Điều này làm cho triều chính trở nên lỏng lẻo và đầy thất vọng.
- Dẫn đến nước mất nhà tan: Lối học không chú trọng đến giáo dục chân thực và kiến thức thực tế dẫn đến hệ quả là nước mất trật tự, triều chính mất uy tín, và quan lại đục khoét nhân dân.
Câu 3. Để khuyến khích việc học, Nguyễn Thiếp khuyên vua
Quang Trung thực hiện những chính sách gì?
+ **Để thúc đẩy tinh thần học tập,** Nguyễn Thiếp đã đề xuất với vua Quang Trung việc tạo điều kiện thuận lợi cho việc học (khuyến học): mở rộng các trường học tại mọi địa phương, từ phủ đến huyện, và mở rộng đối tượng học, nhằm khôi phục lại nền chính học.
+ **Trong thực tế lịch sử,** sau khi vua Quang Trung nhận được bản tư vấn của Nguyễn Thiếp, ông đã ban bố Chiếu lập học, mở rộng mạng lưới trường học ở các xã, và thậm chí lựa chọn chữ Nôm làm chữ viết chính cho dân tộc. Điều này đã làm tăng cường văn hóa học thuật trong xã hội. Đáng tiếc rằng, Quang Trung qua đời quá sớm, vào tuổi 39.
Câu 4. Bản tấu có đoạn bàn về phép học, đó là những phép học nào? Tác dụng, ý nghĩa của những phép học ấy?
+ **Phép học của La Sơn Phu Tử:**
- **Học phải có hệ thống từ thấp lên cao:** Bắt đầu từ Tiểu học, người học nên lấy gốc, tiến tự tiến lên qua Tứ thứ, Ngũ kinh, và Chư sử, tạo nền tảng kiến thức từ cơ bản đến cao cấp.
- **Học rộng nhưng phải nắm vững cái cơ bản:** Học rộng để có kiến thức đa dạng, nhưng đồng thời phải nắm vững cái cơ bản, tóm lược kiến thức để giữ gìn sự gọn gàng và hiệu quả.
- **Học phải đi đôi với hành động:** Hành động và học phải đi đôi với nhau, học thông qua việc thực hành và thực hiện những điều đã học.
+ **Tác dụng, ý nghĩa:**
- **Tạo điều kiện cho người có tài năng thể hiện mình:** Phương pháp này tạo cơ hội cho những người có tài năng để phát triển và thể hiện khả năng của mình, hạn chế sự nịnh thần và tăng cơ hội công bằng.
- **Quốc gia thịnh trị:** Bằng cách này, quốc gia có thể duy trì sự ổn định và thịnh trị, vì có sự hỗ trợ từ lực lượng lao động có trình độ và kiến thức đa dạng.
- **Khôi phục đạo học chân chính:** Phương pháp này đóng góp vào việc khôi phục đạo học chân chính, giúp hình thành lòng người và giáo dục cộng đồng theo hướng tích cực và đạo đức.
Với những hướng dẫn Soạn bài Bàn luận về phép học (Luận học pháp) SGK Ngữ văn 8 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
