Soạn bài Hành động nói
Hướng dẫn Soạn bài Hành động nói ( tiếp theo) SGK Ngữ văn 8 trong bài viết dưới đây sẽ giúp bạn phân tích, tìm hiểu về bài học một cách toàn diện nhất.
Câu 1. Tìm các câu nghi vấn trong bài “Hịch tướng sĩ” của Trần Quốc Tuấn, cho biết những câu ấy dùng để làm gì? Vị trí của mỗi câu nghi vấn liên quan đến mục đích nói nào?
Dưới đây là phiên bản đã được chỉnh sửa của câu nghi vấn và mục đích hành động:
- **Từ xưa các trung thần nghĩa sĩ bỏ mình vì nước, đời nào không có?**
– Hành động: Hỏi.
– Mục đích: Khẳng định.
- **Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phòng có được không? (đoạn trên)**
– Hành động: Hỏi.
– Mục đích: Mỉa mai, châm biếm.
- **Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không? (đoạn dưới)**
– Hành động: Hỏi.
– Mục đích: Khích lệ.
- **Vì sao vậy?**
– Hành động: Hỏi.
– Mục đích: Tạo sự khích lệ.
- **Nếu vậy rồi đây sau khi giặc giã dẹp yên, muôn đời để thẹn, há còn mặt mũi nào đứng trong trời đất nữa?**
– Hành động: Hỏi.
– Mục đích: Biểu lộ cảm xúc.
Câu 2. Tìm câu trần thuật có mục đích cầu khiến trong các đoạn trích, những bài nói, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đoạn a)
- **Vì vậy, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tiến tới là bình thống nhất Tổ quốc.**
-> Câu trần thuật thể hiện sự yêu cầu và khẩn cầu.
*Chỉnh sửa: “Do đó, nhiệm vụ thiêng liêng của toàn dân ta lúc này là cần phải nâng cao tinh thần quyết chiến quyết thắng, đồng thời quyết tâm giải phóng miền Nam, bảo vệ miền Bắc, và tiến tới mục tiêu là bình thống nhất Tổ quốc.”*
- **Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta, thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu quét sạch nó đi.**
-> Câu trần thuật thể hiện mệnh lệnh và sự quyết tâm.
*Chỉnh sửa: “Nếu còn một tên xâm lược trên đất nước ta, chúng ta sẽ tiếp tục chiến đấu để loại bỏ hoàn toàn mối đe dọa đó.”*
Đoạn b)
- **Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.**
-> Câu trần thuật thể hiện lòng mong mỏi và mục tiêu lâu dài.
*Chỉnh sửa: “Điều mong muốn cuối cùng của tôi là: toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, để xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh. Đồng thời, chúng ta cũng góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.”*
- **Tác dụng: tạo sự thân mật gần gũi giữa lãnh tụ và quần chúng, làm cho người tiếp nhận cảm thấy nhiệm vụ được giao có tính tự nguyện nhiều hơn là bắt buộc, tạo tâm lý thoải mái.**
-> Câu trần thuật thể hiện tác dụng mong muốn của việc truyền đạt thông điệp.
*Chỉnh sửa: “Mục tiêu là tạo sự thân mật và gần gũi giữa lãnh tụ và quần chúng, làm cho mọi người cảm thấy nhiệm vụ được giao là một lựa chọn tự nguyện hơn là bắt buộc, nhằm tạo ra một tâm lý thoải mái.”*
Câu 3. Tìm các câu có mục đích cầu khiến trong các đoạn trích
“Dế Mèn phiêu lưu ký”. Mỗi câu ấy thể hiện mối quan hệ giữa các nhân vật và tính cách nhân vật như thế nào?
Dế Choắt:
“Anh đã nghĩ thương em như thế này hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang tên nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang…”
=> Trong quan hệ giữa Dế Choắt và Dế Mèn, là mối quan hệ giữa kẻ yếu và kẻ mạnh, kẻ dưới và kẻ trên, nên lời nói của Dế Choắt mang tính kính trọng và lễ phép.
Dế Mèn:
“Được, chú mày cứ nói thẳng thừng ra nào. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!”
=> Trong mối quan hệ giữa Dế Choắt và Dế Mèn, là mối quan hệ giữa kẻ mạnh và kẻ yếu, kẻ trên và người dưới, nên lời nói của Dế Mèn thể hiện thái độ ngạo mạn và hách dịch.
Câu 4. Trong các cách hỏi dưới đây, em nên dùng những cách nào để hỏi người lớn?
Nói chuyện với người lớn, chúng ta phải thể hiện thái độ lễ phép, cần phải có sự thưa gửi đàng hoàng và lịch sự để tỏ ra là người có văn hoá. Trong bốn phương án, phương án thứ tư là câu mà chúng ta nên lựa chọn.
“Bác có thể chỉ giúp cháu biết bưu điện ở đâu không ạ?”
*Chú ý: Mục đích của việc chỉnh sửa là làm cho câu nói trở nên lịch sự và tôn trọng hơn, đồng thời giữ nguyên nội dung thông tin cần truyền đạt.*
Câu 5. trong quán ăn một người nói với người bên cạnh: Anh có thể chuyển giúp tôi lọ gia vị không ạ? Theo em người nghe nên lựa chọn hành động nào dưới đây?
Người nói đã rất lịch sự khi nhờ người bên cạnh đưa lọ gia vị cho mình, vậy không có lý do gì để người nghe lại không đáp lại một cách lịch sự. Trong ba hành động đưa ra, phương án thứ ba là hành động mà ta nên lựa chọn:
Đưa lọ gia vị cho người kia và nói: “Mời anh” (mời chị, mời bác).
*Chú ý: Câu nói được giữ nguyên để thể hiện sự lịch sự và tôn trọng, chỉnh sửa nhẹ nhàng nhằm làm cho ngôn ngữ trở nên mượt mà và tự nhiên hơn.*
Với những hướng dẫn Soạn bài Hành động nói ( tiếp theo) SGK Ngữ văn 8 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
