Soạn Bài Làm Một Bài Thơ Lục Bát

Hướng dẫn soạn bài Làm Một Bài Thơ Lục Bát – Sách Chân Trời Sáng Tạo Ngữ Văn 6 (tập 1)  chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Câu 1 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cách ngắt nhịp của thơ lục bát thường là nhịp chẵn. Tuy nhiên, cách ngắt nhịp của dòng thơ thứ 4 là 3/3/2. Việc ngắt nhịp như thế có tác dụng gì?

Cách ngắt nhịp của thơ lục bát thường là nhịp chẵn, với 6 tiếng chia thành 3 nhịp 2/2/2 hoặc 4 nhịp 2/2/2/2. Tuy nhiên, trong bài thơ “Chăn trâu đốt lửa”, dòng thơ thứ 4 có cách ngắt nhịp là 3/3/2. Cách ngắt nhịp này đã tạo nên sự khác biệt, tạo điểm nhấn cho bài thơ.

Cụ thể, cách ngắt nhịp 3/3/2 đã giúp cho dòng thơ trở nên ngắn gọn, súc tích hơn. Đồng thời, cách ngắt nhịp này cũng đã tạo nên sự nhấn mạnh cho hình ảnh “bóng mây trôi”. Hình ảnh này gợi lên sự nhẹ nhàng, uyển chuyển của mây trời, tạo nên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng.

Ngoài ra, cách ngắt nhịp 3/3/2 cũng đã góp phần tạo nên nhịp điệu uyển chuyển, mềm mại cho bài thơ. Nhịp điệu này đã tạo nên âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết, phù hợp với nội dung của bài thơ.

Vì vậy, việc ngắt nhịp 3/3/2 trong dòng thơ thứ 4 của bài thơ “Chăn trâu đốt lửa” đã mang lại những hiệu quả nghệ thuật nhất định.

Câu 2 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Dựa vào hiểu biết về thể thơ lục bát, em hãy chỉ ra sự hiệp vần và sự phối hợp thanh điệu của bài thơ trên bằng cách điền vào bảng sau:

Câu 3 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ được miêu tả chi tiết, rõ ràng, tỉ mỉ hay được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu? Việc thể hiện như thế có tác dụng gì?

Cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người trong bài thơ “Chăn trâu đốt lửa” được thể hiện bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu. Cụ thể:

• Cảnh sắc thiên nhiên:
  • Dòng sông: “Chăn trâu đốt lửa trên đồng”
  • Bầu trời: “Gió đông thì nhiều, gió đông thì nhiều”
  • Mây trời: “Bóng mây trôi”
• Hoạt động của con người:
  • Chăn trâu: “Chăn trâu đốt lửa trên đồng”
  • Ngắm cảnh: “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng”

Việc thể hiện như thế có tác dụng:

• Tạo nên sự giản dị, mộc mạc, gần gũi cho bài thơ.
• Gợi lên những cảm xúc, suy nghĩ sâu lắng trong lòng người đọc.

Cụ thể, việc chỉ miêu tả một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu đã giúp cho bài thơ trở nên giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống thực tế. Những hình ảnh, chi tiết trong bài thơ đều là những hình ảnh, chi tiết quen thuộc, gần gũi với cuộc sống của người dân quê. Chính điều này đã khiến cho bài thơ trở nên gần gũi, thân thuộc với người đọc, khiến cho người đọc có thể dễ dàng cảm nhận và đồng cảm với tâm trạng của tác giả.

Ngoài ra, việc chỉ miêu tả một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu cũng đã giúp cho bài thơ trở nên hàm súc, giàu ý nghĩa. Những hình ảnh, chi tiết trong bài thơ đều là những hình ảnh, chi tiết giàu sức gợi. Chúng gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc, suy nghĩ sâu lắng về cuộc sống, về tình yêu quê hương, đất nước.

Ví dụ, hình ảnh “chăn trâu đốt lửa trên đồng” đã gợi lên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, bình dị của làng quê Việt Nam. Hình ảnh “gió đông” gợi lên sự lạnh lẽo, nhưng cũng gợi lên sự bình yên, tĩnh lặng của không gian. Hình ảnh “bóng mây trôi” gợi lên sự nhẹ nhàng, uyển chuyển của thiên nhiên. Tất cả những hình ảnh này đã góp phần tạo nên một bức tranh thiên nhiên thơ mộng, trữ tình.

Hình ảnh “đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng” đã gợi lên tâm trạng của người chăn trâu. Người chăn trâu đang ngắm nhìn cảnh vật xung quanh, đang thả hồn vào thiên nhiên. Hình ảnh này cũng gợi lên sự yêu mến, gắn bó của người chăn trâu với quê hương, đất nước.

Như vậy, việc thể hiện cảnh sắc thiên nhiên và hoạt động của con người bằng một vài chi tiết, một vài nét tiêu biểu đã góp phần tạo nên giá trị nghệ thuật của bài thơ “Chăn trâu đốt lửa”.

Câu 4 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cảm xúc của tác giả trong bài thơ được thể hiện trực tiếp hay gián tiếp, thông qua những hình ảnh nào?

Cảm xúc của tác giả trong bài thơ “Chăn trâu đốt lửa” được thể hiện gián tiếp, thông qua những hình ảnh, chi tiết trong bài thơ.

Cụ thể, cảm xúc của tác giả được thể hiện qua:

• Hình ảnh “chăn trâu đốt lửa trên đồng” gợi lên một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, bình dị của làng quê Việt Nam. Hình ảnh này gợi lên trong lòng tác giả niềm yêu mến, gắn bó với quê hương, đất nước.
• Hình ảnh “gió đông thì nhiều, gió đông thì nhiều” gợi lên sự lạnh lẽo, nhưng cũng gợi lên sự bình yên, tĩnh lặng của không gian. Hình ảnh này gợi lên trong lòng tác giả tâm trạng thư thái, bình yên.
• Hình ảnh “bóng mây trôi” gợi lên sự nhẹ nhàng, uyển chuyển của thiên nhiên. Hình ảnh này gợi lên trong lòng tác giả tâm trạng mơ mộng, lãng mạn.
• Hình ảnh “đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng” gợi lên tâm trạng của người chăn trâu. Người chăn trâu đang ngắm nhìn cảnh vật xung quanh, đang thả hồn vào thiên nhiên. Hình ảnh này cũng gợi lên trong lòng tác giả tâm trạng yêu mến, gắn bó với quê hương, đất nước.

Tất cả những hình ảnh, chi tiết trong bài thơ đã góp phần thể hiện những cảm xúc chân thành, sâu lắng của tác giả đối với quê hương, đất nước.

Câu 5 (trang 72 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Từ việc tìm hiểu bài thơ trên, em học được điều gì về cách làm thơ lục bát?

Từ việc tìm hiểu bài thơ “Chăn trâu đốt lửa”, tôi đã học được một số điều về cách làm thơ lục bát, cụ thể như sau:

• Thể thơ lục bát có quy tắc gieo vần và ngắt nhịp khá chặt chẽ. Cụ thể, gieo vần chân (vần bằng hoặc vần trắc) ở tiếng thứ sáu của câu lục và tiếng thứ tám của câu bát. Ngắt nhịp chẵn, với 6 tiếng chia thành 3 nhịp 2/2/2 hoặc 4 nhịp 2/2/2/2.
• Thơ lục bát thường sử dụng các hình ảnh, chi tiết quen thuộc, gần gũi với đời sống thực tế. Những hình ảnh, chi tiết này thường mang tính biểu trưng, gợi lên những cảm xúc, suy nghĩ sâu lắng trong lòng người đọc.
• Thơ lục bát có nhịp điệu uyển chuyển, mềm mại, phù hợp với nội dung thể hiện. Nhịp điệu này tạo nên âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết, sâu lắng.

Cụ thể, trong bài thơ “Chăn trâu đốt lửa”, tác giả đã tuân thủ đúng quy tắc gieo vần và ngắt nhịp của thể thơ lục bát. Bài thơ sử dụng các hình ảnh, chi tiết quen thuộc, gần gũi với đời sống thực tế, như: “chăn trâu đốt lửa trên đồng”, “gió đông thì nhiều, gió đông thì nhiều”, “bóng mây trôi”. Những hình ảnh này đã gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc, suy nghĩ sâu lắng về cuộc sống, về tình yêu quê hương, đất nước. Nhịp điệu của bài thơ uyển chuyển, mềm mại, phù hợp với nội dung thể hiện.

Từ những điều đã học được, tôi sẽ cố gắng vận dụng những kiến thức này để sáng tác những bài thơ lục bát hay và ý nghĩa.

Hướng dẫn quy trình viết

Làm một bài thơ lục bát thể hiện cảm xúc, suy ngẫm của em về một cảnh đẹp hoặc một sự việc mà em từng chứng kiến.

Biển xanh sóng vỗ rì rào

Bãi cát trắng trải miên man

Gió biển thoảng hương muối mặn

Lòng em bỗng thấy xuyến xao

Thiên nhiên tươi đẹp hữu tình

Khiến lòng em bồi hồi

Hòa mình vào cảnh biển khơi

Em thấy tâm hồn thanh thản

Biển cả mênh mông vô tận

Là nơi em muốn trở về

Để quên đi những mệt nhọc

Để tìm lại bình yên trong tâm hồn

Bài thơ thể hiện cảm xúc, suy ngẫm của em về cảnh biển đẹp mà em từng chứng kiến. Cảnh biển được miêu tả với những hình ảnh quen thuộc, gần gũi: biển xanh, sóng vỗ, bãi cát trắng, gió biển, hương muối mặn. Những hình ảnh này gợi lên vẻ đẹp tươi đẹp, hữu tình của biển cả.

Cảnh biển đẹp đã khiến lòng em bỗng thấy xuyến xao, bồi hồi. Em cảm thấy tâm hồn mình thanh thản, bình yên. Em muốn hòa mình vào cảnh biển khơi, để quên đi những mệt nhọc, để tìm lại bình yên trong tâm hồn.

Bài thơ thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của em. Em mong muốn được hòa mình vào thiên nhiên, để được sống trong cảm giác bình yên, thư thái.

Với những hướng dẫn soạn bài Làm Một Bài Thơ Lục Bát – Sách Chân Trời Sáng Tạo Ngữ Văn 6 (tập 1)  chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.