Soạn bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự (tiếp theo) – Ngữ văn 9
Hướng dẫn soạn bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự (tiếp theo) – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này
I – Tìm hiểu yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự
Câu 1: (Trang 117, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Những câu thơ tả cảnh trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”
- “Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung Bốn bề bát ngát xa trông Cửu gian mông cổ lệ tràng trong”
- “Buồn trông cửa bể chiều hôm Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa Buồn trông ngọn nước mới sa Hoa trôi man mác biết là về đâu Buồn trông nội cỏ rầu rầu Chân mây mặt đất một màu xanh xanh Buồn trông gió cuốn mặt duềnh Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”
Những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thúy Kiều trong đoạn trích
“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
- Cửu gian mông cổ lệ tràng trong”
“Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội cỏ rầu rầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
- Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”
Mối quan hệ giữa những câu thơ tả cảnh và việc thể hiện nội tâm nhân vật
Những câu thơ tả cảnh trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” có mối quan hệ mật thiết với việc thể hiện nội tâm nhân vật Thúy Kiều. Cảnh vật được miêu tả qua tâm trạng của nhân vật, từ đó thể hiện được những tâm trạng, cảm xúc của Kiều trong hoàn cảnh bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích.
Cảnh vật được miêu tả trong đoạn trích vô cùng hoang vắng, hiu quạnh:
“Trước lầu Ngưng Bích khóa xuân
Vẻ non xa tấm trăng gần ở chung
Bốn bề bát ngát xa trông
Cửu gian mông cổ lệ tràng trong”
“Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa
Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu
Buồn trông nội cỏ rầu rầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”
Cảnh vật như được nhân hóa, mang tâm trạng của nhân vật: “thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa”, “hoa trôi man mác biết là về đâu”, “nội cỏ rầu rầu”, “chân mây mặt đất một màu xanh xanh”, “gió cuốn mặt duềnh ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”.
Từ cảnh vật, người đọc có thể cảm nhận được tâm trạng buồn bã, cô đơn, lẻ loi của Kiều. Kiều đang ở trong hoàn cảnh bị giam lỏng, xa cách gia đình, người yêu, không biết tương lai sẽ ra sao. Cảnh vật xung quanh càng làm cho Kiều thêm buồn bã, cô đơn, càng khiến cho tâm trạng của nàng thêm nặng nề.
Miêu tả nội tâm có tác dụng như thế nào đối với việc khắc họa nhân vật trong văn bản tự sự
Miêu tả nội tâm là một trong những phương thức quan trọng trong việc khắc họa nhân vật trong văn bản tự sự. Miêu tả nội tâm giúp cho người đọc hiểu được những suy nghĩ, cảm xúc, tâm trạng của nhân vật, từ đó hiểu được tính cách, phẩm chất của nhân vật.
Trong đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích”, miêu tả nội tâm đã góp phần khắc họa thành công nhân vật Thúy Kiều. Kiều là một cô gái tài sắc vẹn toàn, nhưng lại có số phận bi thương. Nàng bị gia đình ép bán vào lầu xanh, rồi bị Sở Khanh lừa bán vào nhà chứa. Ở lầu Ngưng Bích, Kiều phải sống trong hoàn cảnh cô đơn, lẻ loi, đau khổ. Miêu tả nội tâm của Kiều trong đoạn trích đã giúp người đọc hiểu được tâm trạng buồn bã, cô đơn, lẻ loi của nàng. Qua đó, người đọc cũng cảm nhận được tấm lòng hiếu thảo, thủy chung của Kiều.
Câu 2: (Trang 117, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Trong đoạn văn trên, tác giả Nam Cao đã miêu tả nội tâm nhân vật Lão Hạc một cách tinh tế, sâu sắc qua ngoại hình và cử chỉ của nhân vật.
Trước hết, tác giả đã miêu tả khuôn mặt của Lão Hạc. Khuôn mặt của lão đột nhiên co rúm lại, những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Đây là biểu hiện của sự đau đớn, xót xa tột cùng của lão Hạc. Lão đã phải bán đi con chó Vàng, một người bạn tri kỉ, một người thân thiết nhất của lão. Lão đã phải làm điều này để có tiền lo cho con trai lão, nhưng lão cũng hiểu rằng lão đã phản bội lại tình cảm của mình đối với con chó.
Không chỉ vậy, tác giả còn miêu tả cử chỉ của Lão Hạc. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con rút. Đây là biểu hiện của sự tuyệt vọng, đau khổ của lão Hạc. Lão không còn ý chí sống, không còn niềm tin vào cuộc đời.
Cách miêu tả nội tâm nhân vật của tác giả Nam Cao trong đoạn văn trên rất đặc sắc. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giản dị, giàu hình ảnh, biểu cảm để thể hiện những cảm xúc, tâm trạng phức tạp của nhân vật. Cách miêu tả này đã giúp người đọc hiểu được nỗi đau khổ, tuyệt vọng của Lão Hạc khi phải bán đi con chó Vàng. Qua đó, người đọc cũng cảm nhận được tình yêu thương con vô bờ bến của lão Hạc.
II – Luyện Tập
Câu 1: (Trang 117, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Mã Giám Sinh mua Kiều
Sau khi gia đình Kiều bị vu oan, Kiều phải bán mình chuộc cha. Biết tin, Mã Giám Sinh, một tên buôn thịt bán người, đã tìm đến nhà Kiều để mua nàng.
Lúc đầu, Kiều không chịu gặp Mã Giám Sinh. Nàng biết hắn là một người xấu xa, lại là kẻ đã từng làm hại gia đình nàng. Nhưng sau khi biết cha nàng đang bị đánh đập, Kiều đành phải ra gặp Mã Giám Sinh.
Khi nhìn thấy Kiều, Mã Giám Sinh vô cùng sung sướng. Hắn ta ngắm nghía Kiều một cách thô thiển, rồi bắt đầu mặc cả giá cả. Kiều hết sức chán ghét Mã Giám Sinh, nhưng nàng không thể làm gì khác.
Cuối cùng, Mã Giám Sinh đã mua Kiều với giá bốn trăm năm mươi lạng vàng. Kiều bị đưa về lầu xanh của Tú Bà, một mụ chủ lầu xanh nổi tiếng ở Thanh Hà.
Nàng Kiều trong đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều” là một cô gái có phẩm chất tốt đẹp. Nàng xinh đẹp, tài giỏi, lại có lòng hiếu thảo. Tuy nhiên, nàng lại phải chịu số phận bi thương. Nàng bị gia đình ép bán mình, rồi lại bị Mã Giám Sinh mua về làm gái lầu xanh.
Trong đoạn trích, tác giả đã miêu tả nội tâm của Kiều một cách tinh tế, sâu sắc. Khi nhìn thấy Mã Giám Sinh, Kiều đã cảm thấy chán ghét, sợ hãi. Nàng biết hắn ta là một người xấu xa, lại là kẻ đã từng làm hại gia đình nàng. Nàng không muốn gặp hắn, nhưng vì cha đang bị đánh đập, nàng đành phải ra gặp.
Khi bị Mã Giám Sinh mặc cả giá cả, Kiều đã cảm thấy vô cùng tủi nhục. Nàng biết mình đang bị coi như một món hàng, một thứ đồ vật. Nàng đã cố gắng giữ bình tĩnh, nhưng trong lòng nàng đang trào lên nỗi đau đớn, xót xa.
Cuối cùng, khi bị Mã Giám Sinh mua đi, Kiều đã cảm thấy vô cùng tuyệt vọng. Nàng biết mình sẽ phải sống một cuộc đời đầy đau khổ, tủi nhục. Nàng đã khóc, khóc nức nở.
Nỗi đau khổ, tủi nhục của Kiều trong đoạn trích “Mã Giám Sinh mua Kiều” đã thể hiện số phận bi thương của nàng. Nàng là một cô gái xinh đẹp, tài giỏi, lại có lòng hiếu thảo, nhưng lại phải chịu số phận cay đắng. Nàng là đại diện cho những người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa, những người phải chịu nhiều bất công, áp bức.
Câu 2: (Trang 117, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Kiều kể lại việc báo ân báo oán
Sau bao nhiêu năm lưu lạc, cuối cùng ta cũng đã được đoàn tụ với Thúc Sinh. Chúng ta sống hạnh phúc bên nhau, và ta cũng đã báo đáp được ân tình của những người đã từng giúp đỡ ta.
Về phần Hoạn Thư, ta đã cho người mời nàng đến gặp. Lần đầu tiên gặp lại nàng, ta vẫn cảm thấy căm hận, nhưng ta cũng muốn tha thứ cho nàng. Ta muốn cho nàng một cơ hội để chuộc lại lỗi lầm.
Khi Hoạn Thư đến, ta đã đối xử với nàng rất bình tĩnh. Ta không hề trách mắng nàng, mà chỉ kể lại những gì nàng đã làm với ta. Ta muốn cho nàng thấy rằng ta đã tha thứ cho nàng, nhưng ta cũng muốn nàng biết rằng những gì nàng đã làm là sai trái.
Hoạn Thư nghe ta kể xong, nàng cúi đầu nhận lỗi. Nàng nói rằng nàng rất ân hận vì những gì đã làm với ta. Nàng xin ta tha thứ cho nàng.
Ta nhìn Hoạn Thư, lòng ta dâng lên một cảm giác xót xa. Nàng cũng là một người phụ nữ, cũng có những nỗi đau riêng. Ta biết nàng đã phải chịu nhiều nỗi khổ, nhiều bất hạnh.
Ta quyết định tha thứ cho Hoạn Thư. Ta nói với nàng rằng ta đã tha thứ cho nàng, nhưng ta không thể quên những gì nàng đã làm. Ta muốn nàng hãy sống một cuộc đời tốt đẹp hơn, để chuộc lại lỗi lầm của mình.
Hoạn Thư nghe ta nói xong, nàng vô cùng xúc động. Nàng ôm lấy ta, khóc nức nở. Nàng cảm ơn ta đã tha thứ cho nàng.
Ta cũng cảm ơn nàng đã nhận ra lỗi lầm của mình. Ta mong rằng nàng sẽ sống một cuộc đời hạnh phúc.
Tâm trạng của Kiều khi gặp lại Hoạn Thư
Lúc đầu, khi gặp lại Hoạn Thư, ta vẫn cảm thấy căm hận nàng. Ta nhớ lại những gì nàng đã làm với ta, ta cảm thấy vô cùng đau khổ. Ta muốn trả thù nàng, để nàng phải biết thế nào là đau khổ.
Nhưng sau khi nghe Hoạn Thư kể lại những nỗi khổ của nàng, ta đã dần dần hiểu được nàng. Ta biết nàng cũng là một người phụ nữ, cũng có những nỗi đau riêng. Ta cũng biết nàng đã phải chịu nhiều bất hạnh.
Ta quyết định tha thứ cho Hoạn Thư. Ta không muốn nàng phải chịu thêm bất cứ đau khổ nào nữa. Ta muốn cho nàng một cơ hội để chuộc lại lỗi lầm.
Ta cảm thấy nhẹ nhõm khi đã tha thứ cho Hoạn Thư. Ta biết mình đã làm một việc đúng đắn.
Câu 3: (Trang 117, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi đối với bạn
Hôm qua, em đã vô tình làm rách áo của bạn em. Em rất buồn và ân hận. Em biết bạn em rất quý chiếc áo đó, vì nó là món quà của người thân tặng. Em đã xin lỗi bạn em nhiều lần, nhưng bạn em vẫn giận em. Em cảm thấy rất buồn và xấu hổ. Em biết mình đã làm sai, và em muốn chuộc lỗi cho bạn em.
Em đã suy nghĩ rất nhiều về lỗi lầm của mình. Em biết rằng mình cần phải có trách nhiệm và biết cách sửa chữa lỗi lầm của mình. Em đã quyết định sẽ mua cho bạn em một chiếc áo mới để thay thế. Em cũng sẽ cố gắng quan tâm, chăm sóc bạn em nhiều hơn nữa để bù đắp cho lỗi lầm của mình.
Em biết rằng việc làm rách áo của bạn em là một lỗi lầm nghiêm trọng. Em sẽ cố gắng hết sức để chuộc lỗi cho bạn em. Em cũng mong rằng bạn em sẽ tha thứ cho em.
Em cảm thấy rất buồn và ân hận vì đã làm bạn em buồn. Em biết rằng mình cần phải có trách nhiệm hơn trong những hành động của mình. Em sẽ cố gắng học cách kiểm soát cảm xúc của mình để tránh những lỗi lầm tương tự trong tương lai.
Với những hướng dẫn soạn bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự (tiếp theo) – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
