Cảm nhận về người đồng mình – Văn mẫu lớp 9 hay nhất
Bài thơ “Nói với con” của Y Phương là một tác phẩm đầy ý nghĩa trong chương trình ngữ văn lớp 9, giúp học sinh có thể cảm nhận về người đồng mình, những con người giản dị, kiên cường và giàu tình yêu quê hương. Thông qua những hình ảnh sinh động, bài thơ khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và sức sống mạnh mẽ của người dân tộc miền núi, để lại nhiều ấn tượng sâu sắc.
Dàn ý Cảm nhận về người đồng mình
I. Mở bài
- Nói với con của Y Phương mang giọng điệu giản dị, chân thành, giàu hình ảnh và giàu tính biểu cảm.
- Hình ảnh người đồng mình hiện lên gần gũi, đáng trân trọng với nhiều phẩm chất đẹp đẽ.
II. Thân bài
a, Đôi nét về tác giả và tác phẩm
- Y Phương (tên thật: Hứa Vĩnh Sước), nhà thơ dân tộc Tày, tiêu biểu trong văn học kháng chiến.
- Thơ ông mang đậm chất mộc mạc, hồn nhiên và in đậm dấu ấn văn hóa miền núi.
- Bài thơ Nói với con (1980) là tác phẩm nổi bật, thể hiện niềm tự hào và tình yêu quê hương, con người.
b, Vẻ đẹp của người đồng mình trong lao động và văn hóa
- Sự khéo léo trong lao động: “Đan lờ cài nan hoa”: Hình ảnh tả thực lao động khéo léo, óc sáng tạo của người dân miền núi.
- Nếp sống sinh hoạt tinh thần phong phú: “Vách nhà ken câu hát”: Thể hiện cuộc sống tinh thần vui tươi, lạc quan, giữ gìn truyền thống văn hóa giữa những khó khăn.
- Tình yêu quê hương sâu sắc: “Rừng cho hoa/Con đường cho những tấm lòng”: Gợi lên tình yêu, sự gắn bó bền chặt với quê hương.
c, Vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất của người đồng mình
- Ý chí vượt qua khó khăn: “Cao đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn”: Dù cuộc sống khó khăn nhưng người đồng mình luôn vững chí, quyết tâm xây dựng quê hương.
- Dũng cảm, kiên cường: “Người đồng mình thô sơ da thịt/Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”: Vẻ ngoài giản dị nhưng tinh thần mạnh mẽ, không khuất phục.
- Ý thức xây dựng quê hương: “Tự đục đá kê cao quê hương”: Hình ảnh lao động vất vả nhưng biểu tượng cho tinh thần cống hiến, phát triển quê hương.
III. Kết bài
- Nói với con thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc, niềm tự hào về người đồng mình với phẩm chất cao đẹp trong lao động và đời sống.
- Bài thơ là lời nhắn nhủ về sự trân trọng cội nguồn, tinh thần kiên cường và trách nhiệm xây dựng quê hương.
Bài mẫu 1: Cảm nhận về người đồng mình
Bài thơ “Nói với con” của nhà thơ Y Phương nổi bật với giọng điệu giản dị, chân thành, mang đậm phong cách dân dã của người dân tộc miền núi phía Bắc. Với lối viết tự nhiên nhưng giàu hình ảnh, bài thơ khắc họa một cách tinh tế tình cảm phụ tử sâu nặng, đồng thời tôn vinh những giá trị truyền thống và vẻ đẹp tâm hồn của người dân tộc thiểu số. Thông qua lời của người cha, bài thơ gửi gắm những giá trị nhân văn cao đẹp, với mục tiêu khuyên dạy con về tình yêu quê hương, nguồn cội, và khát vọng xây dựng tương lai tốt đẹp.
Nhà thơ Y Phương, tên thật là Hứa Vĩnh Sước, sinh năm 1948 và thuộc dân tộc Tày. Ông là một trong những nhà thơ thiểu số hiếm hoi có tác phẩm được đưa vào chương trình giáo dục văn học Việt Nam, góp phần làm đa dạng thêm bức tranh văn học dân tộc. Trong cuộc đời sáng tác, Y Phương đã để lại nhiều dấu ấn với lối thơ chân chất, mộc mạc nhưng mạnh mẽ, thể hiện những trăn trở về cuộc sống, về con người và quê hương miền núi. Điều này cũng được thể hiện rất rõ trong “Nói với con”, một tác phẩm tiêu biểu và giàu sức ảnh hưởng của ông.
Trong những dòng thơ đầu tiên, vẻ đẹp của người đồng mình, những con người gắn bó với núi rừng, với quê hương được tái hiện một cách chân thực qua những hình ảnh gần gũi, mộc mạc. Người cha dạy con về sự khéo léo, cần cù trong lao động, về tình yêu thương và sự gắn kết với mảnh đất quê nhà.
“Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng”
Những hình ảnh lao động giản dị như “đan lờ”, “vách nhà ken câu hát” không chỉ miêu tả cuộc sống lao động hàng ngày mà còn tượng trưng cho sự tài hoa, khéo léo của người dân tộc miền núi. Từ việc “đan lờ cài nan hoa”, một công cụ lao động mộc mạc nhưng được chau chuốt, trang trí cho thấy sự cần cù, tỉ mỉ và óc sáng tạo của họ. “Vách nhà ken câu hát” lại mang đậm nét văn hóa sinh hoạt của người Tày, nơi những câu hát trở thành sợi dây kết nối tâm hồn, tạo nên sự gắn bó giữa con người với nhau, đồng thời phản ánh sự lạc quan, yêu đời trong cuộc sống dù còn nhiều khó khăn.
Không chỉ dừng lại ở cuộc sống vật chất, hình ảnh thiên nhiên cũng được nhân hóa, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người đồng mình. “Rừng cho hoa”, “con đường cho những tấm lòng” là những câu thơ đầy hình tượng, thể hiện sự hào phóng của thiên nhiên và tình cảm gắn bó sâu sắc giữa con người với quê hương. Những con đường về bản, về làng không chỉ đơn thuần là con đường vật chất, mà còn là những con đường của tình người, của những trái tim quay về với gia đình, với nguồn cội.
Phần tiếp theo của bài thơ, Y Phương tiếp tục khắc họa vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất cao quý của người đồng mình, những con người luôn kiên cường đối mặt với thử thách, nhưng không bao giờ nhỏ bé trước cuộc đời.
“Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn”
Những từ ngữ như “cao”, “xa” không chỉ gợi tả địa hình núi rừng mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho ý chí mạnh mẽ của người đồng mình. Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, gian khổ, họ vẫn nuôi dưỡng trong mình khát vọng, chí lớn để vượt qua mọi thử thách. Tác giả vừa thể hiện sự cảm thông sâu sắc với nỗi buồn và khó khăn của người dân tộc thiểu số, vừa bày tỏ niềm tự hào về phẩm chất kiên cường, bền bỉ của họ.
“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục”
Qua lời người cha, hình ảnh người đồng mình hiện lên với vẻ ngoài “thô sơ da thịt”, thể hiện sự mộc mạc trong cuộc sống lao động. Nhưng điều đó không làm họ nhỏ bé hay yếu đuối. Trái lại, họ tự đục đá, tự xây dựng quê hương bằng đôi bàn tay kiên cường và tấm lòng sắt son. Việc “tự đục đá kê cao quê hương” không chỉ nói về việc dựng làng, dựng bản mà còn tượng trưng cho tinh thần đóng góp xây dựng quê hương, bảo tồn giá trị truyền thống. Những phong tục, tập quán tốt đẹp được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, trở thành nét đẹp văn hóa đặc trưng của cộng đồng người đồng mình.
Bài thơ “Nói với con” của Y Phương không chỉ là lời dạy bảo của người cha dành cho con, mà còn là bức tranh sống động về cuộc sống và con người nơi miền núi. Qua đó, người đọc cảm nhận được tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường và lòng yêu thương, gắn bó sâu sắc của người dân tộc thiểu số với quê hương. Với giọng điệu tự nhiên, mộc mạc nhưng giàu cảm xúc, tác phẩm đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc, không chỉ về tình cha con mà còn về lòng tự tôn dân tộc và khát vọng vươn lên trong cuộc sống.
“Nói với con” là bài thơ vừa giản dị, vừa sâu lắng, truyền tải những thông điệp nhân văn mạnh mẽ về tình yêu thương, sự đoàn kết và lòng tự hào về quê hương. Những giá trị ấy sẽ mãi trường tồn, trở thành động lực để con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
Bài mẫu 2: Cảm nhận về người đồng mình
Quê hương từ lâu đã trở thành một đề tài không thể thiếu trong thơ ca Việt Nam, bởi nó gắn liền với tình yêu và niềm tự hào trong trái tim của mỗi người. Nhà thơ Y Phương, một gương mặt tiêu biểu của văn học dân tộc Tày, đã khắc họa tình cảm sâu nặng với quê hương và con người miền núi một cách giản dị mà chân thành qua bài thơ “Nói với con”. Tác phẩm không chỉ là những lời dặn dò của một người cha dành cho con mà còn là một bức tranh đẹp đẽ về cuộc sống, đức tính và tinh thần của người đồng mình – những con người chất phác, kiên cường nơi miền núi cao.
Bài thơ “Nói với con” được sáng tác vào năm 1980, mang theo những dòng suy tư của người cha về cội nguồn, về quê hương và những giá trị truyền thống đáng quý mà người đồng mình đã gìn giữ qua bao đời. Ngay từ những câu thơ đầu tiên, hình ảnh gia đình và quê hương hiện lên như một điểm tựa vững chắc cho mỗi cá nhân, nơi ta sinh ra và lớn lên, nơi nuôi dưỡng tâm hồn và trí tuệ. Người cha đã mở lời bằng tình yêu và sự trân trọng dành cho người đồng mình:
“Người đồng mình yêu lắm, con ơi!
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát.”
Cách gọi “người đồng mình” vừa giản dị, gần gũi, vừa mang đậm nét văn hóa của người dân miền núi. Trên mảnh đất quê hương, bức tranh lao động hiện lên sống động với hình ảnh những con người cần mẫn trong công việc thường ngày. Đôi bàn tay tài hoa, khéo léo của người đồng mình hiện diện qua những động tác “đan”, “cài”, “ken”, tạo ra các công cụ lao động thiết yếu và những mái nhà vững chãi. Cuộc sống lao động bình dị nhưng tràn đầy niềm vui và sự tài hoa ấy đã gợi lên vẻ đẹp trong từng hoạt động đời thường, thể hiện sự gắn bó của con người với mảnh đất quê hương.
Không chỉ dừng lại ở tài năng và sự cần cù trong lao động, người đồng mình còn nổi bật với phẩm chất kiên cường, bền bỉ và ý chí vươn lên trước những khó khăn:
“Người đồng mình thương lắm con ơi!
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn.”
Qua những câu thơ đầy cảm xúc, người cha muốn truyền đạt cho con hiểu về sự thương yêu, sẻ chia với người đồng mình là những con người dù phải trải qua bao gian nan, vất vả vẫn luôn giữ vững ý chí và khát vọng. Hình ảnh “cao đo nỗi buồn, xa nuôi chí lớn” chính là sự tượng trưng cho những thử thách, chông gai mà họ đã và đang đối mặt. Dù nỗi buồn có “cao” đến đâu, chí lớn của họ vẫn luôn vươn xa, mạnh mẽ. Người đồng mình không chỉ là hình ảnh của sự chịu đựng, mà còn là biểu tượng của sức mạnh tinh thần và sự quyết tâm vượt qua mọi khó khăn.
Tác giả còn nhấn mạnh lòng thủy chung, son sắt của người đồng mình đối với quê hương qua những câu thơ đầy hình ảnh:
“Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc.”
Những hình ảnh như “đá gập ghềnh”, “thung nghèo đói” là minh chứng cho cuộc sống khó khăn, vất vả mà người đồng mình phải trải qua. Tuy nhiên, họ không bao giờ chê bai hay oán trách. Câu thành ngữ “lên thác xuống ghềnh” được tác giả khéo léo sử dụng để miêu tả sự chịu đựng, sự kiên trì của người đồng mình trước những gian nan. Điệp ngữ “sống… không chê” càng nhấn mạnh sự bền bỉ, tinh thần lạc quan và lòng trung thành tuyệt đối với quê hương. Qua những hình ảnh so sánh mạnh mẽ, như “sông”, “suối”, người đồng mình hiện lên với sức sống dồi dào, mãnh liệt, bất khuất trước mọi thử thách cuộc đời.
Không chỉ có vậy, người đồng mình còn mang trong mình một tinh thần xây dựng quê hương không ngừng nghỉ. Họ không ngại khó, ngại khổ, luôn mang trong mình lòng tự hào về nơi mình sinh ra và lớn lên:
“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục.”
Những câu thơ mộc mạc, giản dị nhưng chất chứa biết bao ý nghĩa sâu xa. Tác giả đã sử dụng biện pháp tương phản để làm nổi bật sự đối lập giữa vẻ bề ngoài thô kệch và tinh thần mạnh mẽ, bất khuất của người đồng mình. Dù ngoại hình “thô sơ da thịt”, nhưng bên trong họ là những trái tim đầy lòng tự trọng, là ý chí kiên cường và tinh thần đoàn kết vì sự phát triển của quê hương. Hình ảnh “tự đục đá kê cao quê hương” là một biểu tượng đầy ý nghĩa về sự hy sinh, lao động vất vả của người dân miền núi để xây dựng quê hương giàu đẹp. Họ không chỉ giữ gìn mà còn truyền lại những phong tục, tập quán quý báu của dân tộc cho thế hệ sau.
Bài thơ “Nói với con” được viết theo thể thơ tự do, với giọng điệu tâm tình, thủ thỉ như một lời dạy dỗ nhẹ nhàng mà sâu sắc. Những hình ảnh thơ cụ thể, gần gũi với cuộc sống miền núi đã làm nổi bật lên vẻ đẹp mộc mạc nhưng sâu lắng của người đồng mình. Qua lời dặn dò của người cha, nhà thơ Y Phương đã không chỉ truyền tải niềm tự hào về quê hương, mà còn gửi gắm hy vọng về sự tiếp nối, giữ gìn những giá trị truyền thống trong tâm hồn thế hệ trẻ.
Tổng thể, bài thơ là một lời nhắc nhở sâu sắc về tình yêu quê hương, về lòng biết ơn và sự trân trọng đối với những con người đã hy sinh không ít để giữ gìn và phát triển đất nước. Hình ảnh người đồng mình trong thơ Y Phương hiện lên như một nguồn cảm hứng về sự kiên cường, lòng tự hào dân tộc và ý chí vươn lên trong cuộc sống đầy thử thách.
Qua bài thơ “Nói với con”, hình ảnh người đồng mình hiện lên thật gần gũi, giản dị nhưng vô cùng kiên cường và giàu tình yêu thương. Những phẩm chất cao quý của người đồng mình không chỉ thể hiện qua đời sống lao động mà còn qua tinh thần đoàn kết, lòng tự tôn dân tộc. Đây là nguồn cảm hứng để học sinh lớp 9 hiểu thêm và tự hào về vẻ đẹp quê hương.
