Soạn bài Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 1- ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều

Hướng dẫn soạn bài Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 1 – ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

1.Yêu cầu cần đạt

2.Nội dung ôn tập

A. Đọc hiểu văn bản 

Câu 1 (trang 119 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Thống kê ra vở tên các thể loại, kiểu văn bản và tên văn bản cụ thể đã học trong sách Ngữ văn 7, tập 1 theo bảng sau:

Trả lời:

Câu 2 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trình bày ra vở nội dung chính của các văn bản đọc hiểu trong sách Ngữ văn 7, tập 1 theo bảng sau: 

Trả lời:

Câu 3 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nêu những điểm cần chú ý về cách đọc thơ (bốn chữ, năm chữ), truyện (truyện ngắn, tiểu thuyết, truyện khoa học viễn tưởng) trong sách Ngữ văn 7, tập 1 theo mẫu sau

Mẫu: 

– Thơ bốn chữ, năm chữ.

+ Chú ý số chữ, khổ thơ, cách ngắt nhịp, gieo vần, thanh bằng trắc và biện pháp tu từ trong bài thơ

Trả lời: 

– Truyện ngắn: Chú ý các tình tiết, sự kiện quan trọng, diễn biến tâm lí nhân vật

– Tiểu thuyết: Khi đọc một phần hay một đoạn trích cần tìm hiểu nội dung chính của cả cuốn tiểu thuyết để nắm được nội dung chính 

– Truyện khoa học viễn tưởng: Chú ý liên kết, tưởng tượng, hình dung những chi tiết hấp dẫn trong tác phẩm

Câu 4 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Hãy giới thiệu tóm tắt về một văn bản trong sách giáo khoa Ngữ văn 7, tập một có nội dung gần gũi, giàu ý nghĩa đối với đời sống hiện nay và với chính bản thân em.

Trả lời: 

– Văn bản “Hội thi thổi cơm” là văn bản có nội dung gần gũi với em nhất vì nó giúp em hiểu thêm về các lễ hội truyền thống ở quê hương đất nước mình.

B. Viết

Câu 5 (trang 120 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Thống kê tên các kiểu văn bản và yêu cầu luyện viết các kiểu văn bản ấy trong sách Ngữ văn 7, tập một theo bảng sau:

Trả lời: 

Câu 6 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nêu các bước tiến hành viết một văn bản theo thứ tự trước sau, chỉ ra nhiệm vụ của mỗi bước:

Trả lời: 

Câu 7 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nêu một số điểm khác biệt giữa văn bản phân tích đặc điểm nhân vật trong tác phẩm văn học với văn bản giới thiệu luật lệ, quy tắc của một hoạt động hay trò chơi.

Trả lời: 

Văn bản phân tích đặc điểm nhân vật trong tác phẩm văn học: phân tích đặc điểm nhân vật là giới thiệu mô tả những nét tiêu biểu của nhân vật như: lai lịch, xuất thân, hình dáng bên ngoài, suy nghĩ, lời nói, việc làm,…và nêu nhận xét của người viết về nhân vật đó, thuộc kiểu văn bản nghị luận

Văn bản giới thiệu luật lệ, quy tắc của một hoạt động hay trò chơi: là bài văn thuyết minh về quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi là giới thiệu những quy định mà các thành viên tham gia hoạt động hay trò chơi ấy cần tôn trọng và tuân thủ, thuộc kiểu văn bản thuyết minh

C. Nói và nghe

Câu 8 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nêu các nội dung chính được rèn luyện trong kỹ năng nói và nghe liên quan chặt chẽ đến nội dung đọc hiểu và viết

Trả lời: 

– Trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống 

– Trao đổi về một vấn đề

– Thảo luận nhóm về một vấn đề

– Giải thích quy tắc của một hoạt động luật lệ hay trò chơi 

D. Tiếng việt

Câu 9 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Liệt kê các nội dung thực hành tiếng Việt được học trong sách Ngữ văn 7, tập 1 theo bảng sau:

Trả lời:

3. Tự đánh giá

A. Đọc hiểu.

a, Cho hai khổ thơ sau và ghi vào vở chữ cái đứng trước phương án trả lời đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 6)

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu

(Trích Sang thu – Hữu Thỉnh)

Câu1; Hai khổ thơ trên có sự kết hợp giữa phương thức biểu cảm và phương thức nào?

1. Tự sự
2. Thuyết minh
3. Miêu tả
4. Nghị luận

Đáp án: 3. Miêu tả

Câu 2; Các dòng trong hai khổ thơ chủ yếu được ngắt nhịp như thế nào?

2. 2/2/1
3. 2/3
4. 1/2/2
5. 3/2

Đáp án: 5. 3/2

Câu 3; Trong hai khổ thơ, những tiếng nào bắt vần với nhau?

3. Ổi – sẻ
4. Ngõ – về
5. Vã – hạ
6. Dàng – hạ

Đáp án: 5. Vã – hạ

Câu 4; Hai khổ thơ trên viết về điều gì?

4. Sự biến chuyển của trời đất khi thu sang
5. Vẻ đẹp của cây cối khi mùa thu về
6. Nỗi buồn của con người trước cảnh thu
7. Sự vui mừng của tác giả khi mùa thu về

Đáp án: 4. Sự biến chuyển của trời đất khi thu sang

Câu 5; Các từ chùng chình, dềnh dàng, vội vã được xếp vào nhóm từ láy nào?

5. Láy âm đầu
6. Láy vần
7. Láy âm đầu và vần
8. Láy âm đầu và thanh

Đáp án: 5. Láy âm đầu

Câu 6; Tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào trong hai khổ thơ trên?

6. So sánh
7. Hoán dụ
8. Nhân hóa
9. Ẩn dụ

Đáp án: 8. Nhân hóa

b, Đọc đoạn trích sau và ghi vào vở chữ cái đứng trước phương án trả lời đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 7 đến câu 10):

                                 QUY TẮC VÀNG KHI SỬ DỤNG THANG MÁY

1. Đứng bên phải: Đừng quên, khi đợi thang máy, hãy giữ khoảng cách ít nhất 1m với cánh cửa bên phải để tạo điều kiện thuận lợi cho những người bên trong có thể di chuyển dễ dàng khi ra khỏi thang máy. Hãy chỉ vào trong thang máy khi bạn chắc chắn rằng không có ai ra ngoài nữa. Điều này giúp duy trì trật tự và an toàn khi sử dụng thang máy, đồng thời tôn trọng quy tắc ứng xử để tạo môi trường thoải mái cho tất cả mọi người.
2. Giữ cửa thang máy nếu bạn đứng gần: Trong việc quyết định có nên giữ cửa thang máy hay không, nhiều ý kiến tranh cãi đã được đưa ra. Tuy nhiên, theo quan điểm của chúng tôi, việc giữ cửa là rất cần thiết. Trong môi trường thang máy, những người ở bên trong gặp khó khăn trong việc thoát ra ngoài, do đó, việc giữ cửa đến khi chắc chắn không còn ai muốn bước ra hoặc vào trong thang máy là một biện pháp an toàn và tôn trọng.
3. Đừng cố gắng chui vào bên trong thang máy khi thang máy đã chật người.
4. Sẵn sàng nhấn nút cho một người khác. Nếu bạn đứng gần bảng điều khiển, hãy luôn sẵn sàng bấm nút hộ người khác khi họ có nhu cầu.
5. Di chuyển đến phía sau. Khi bước vào thang máy, nhanh chóng vào phía sau, bên trong để mọi người đến sau có thể dễ dàng bước vào…
6. Nhanh chóng ra khỏi thang máy. Khi thang máy dừng tầng tại vị trí bạn muốn đến, hãy nhanh chóng bước ra khỏi thang máy một cách trật tự. Nếu bạn ở phía sau, đừng ngại ngần nói rằng “Xin lỗi, cho tôi nhờ một chút!”
7. Văn bản Quy tắc vàng khi sử dụng thanh máy nói về vấn đề gì?
8. Giới thiệu các loại thanh máy khác nhau
9. Nêu lên các quy tắc cần chú ý khi sử dụng thang máy 
10. Giới thiệu những ưu điểm và hạn chế của việc đi thang máy 
11. Cảnh báo những nguy hiểm và bất lợi khi đi thang máy

Đáp án: 8. Nêu lên các quy tắc cần chú ý khi sử dụng thang máy 

8. Phương án nào nêu đúng căn cứ để xác định đoạn trích trên là văn bản thông tin giới thiệu về quy tắc của một hoạt động
9. Nêu lên các biểu hiện đa dạng, phong phú về các loại thang máy
10. Nêu lên các lí do vì sao nên đi thang máy nơi công cộng
11. Nêu lên các quy tắc cần chú ý khi đi thang máy nơi công cộng
12. Nêu lên tác dụng và vai trò của thang máy trong các tòa nhà công cộng

Đáp án: 11. Nêu lên các quy tắc cần chú ý khi đi thang máy nơi công cộng

9. Phương án nào nêu được cách tóm tắt đầy đủ các quy tắc khi đi thang máy? 
10. Đọc tất cả các tiêu đề mở đầu được in đậm mỗi mục
11. Đọc kĩ nhan đề của văn bản: Quy tắc vàng khi sử dụng thang máy 
12. Đọc kĩ phần mở đầu của văn bản: Đứng bên phải…
13. Đọc kĩ phần kết thúc của văn bản: Nhanh chóng ra khỏi thang máy,…

Đáp án: 10. Đọc tất cả các tiêu đề mở đầu được in đậm mỗi mục

10. Thông tin quan trọng được nêu trong đoạn trích trên là gì?
11. Yêu cầu các tòa nhà chung cư hiện đại cần có thang máy 
12. Yêu cầu về không gian và thời gian khi sử dụng thang máy 
13. Cần chú ý các quy tắc khi sử dụng thang máy nơi công cộng 
14. Cần chú ý quy định về phòng, chống cháy nổ khi sử dụng thang máy 

Đáp án: 13. Cần chú ý các quy tắc khi sử dụng thang máy nơi công cộng

B. Viết

Chọn một trong hai đề sau để viết thành đoạn hoặc bài văn ngắn 

Đề 1 Phân tích đặc điểm một nhân vật trong tác phẩm truyện đã học ở sách ngữ văn 7 tập 1 mà em ấn tượng và yêu thích.

                                                 Bài viết tham khảo

Trong chương trình Ngữ Văn 7, em đã được tìm hiểu rất nhiều những tác phẩm văn học đặc sắc, những nhân vật văn học ấn tượng. Trong đó, em đặc biệt ấn tượng với nhân vật Võ Tòng, trong đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng

Cuộc đời của chú Võ Tòng thật bất hạnh, khi chú phải chịu nỗi oan ức thê thảm đã đẩy chú vào ngục tù. Trước khi đi tù, chú có gia đình đàng hoàng, vợ là người đàn bà xinh xắn. Lúc vợ chửa đứa con đầu lòng, vì thèm ăn măng. Chú bèn xách dao đến bụi tre đình làng xắn một mụi măng. Khi về, đi qua bờ tre nhà tên địa chủ, chú bị tên địa chủ vu vạ cho là ăn trộm. Chú cãi lại, tên địa chủ đánh vào đầu chú, chú đánh lại và tự lên nhà việc nộp mình. Sau khi ra tù, vợ chú đã làm lẽ tên địa chủ. Đứa con trai độc nhất chú chưa biết mặt đã chết từ khi chú ngồi trong tù. Chú không đi tìm tên địa chủ để quyết đấu mà bỏ làng ra đi vào rừng ở quanh năm săn bắt thú. Chú Võ Tòng là người mạnh mẽ, gan dạ lại có tinh thần yêu nước sâu sắc. Được thể hiện trong cuộc chiến đấu với con hổ chúa. Khi đánh lại tên địa chủ và dũng cảm ra nhà việc nhận tội. Khi sẵn sàng làm nỏ tẩm thuốc cho ông Hai để bắn quân giặc.

     Tóm lại, nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” không chỉ là một nhân vật mạnh mẽ và gan dạ mà còn là biểu tượng của tinh thần chiến đấu và lòng yêu nước sâu sắc.

Đề 2

                                       Bài làm tham khảo

      Bài thơ là một cuộc hành trình thể hiện qua cảm xúc, những rung động sâu sắc trước vẻ đẹp và sự thay đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong bức tranh giao mùa. Thông qua hai khổ thơ đầu, tác giả tận dụng ngôn từ để tạo nên một trải nghiệm tinh tế, mang đến cho độc giả cảm nhận sâu sắc về mùa thu.

                                                     Bỗng nhận ra hương ổi

                                                    Phả vào trong gió se,

Câu thơ có hương vị ấm nồng của chớm thu ở một miền quê nhỏ. Tín hiệu đầu tiên để tác giả nhận ra mùa thu là “hương ổi”. Mùi hương quê nhà mộc mạc “phả” trong gió thoảng bay trong không gian. Cảm giác bất chợt đến với nhà thơ: “bỗng nhận ra” – một sự bất ngờ mà như đã chờ đợi sẵn từ lâu lắm. Câu thơ không chỉ tả mà còn gợi liên tưởng đến màu vàng ươm, hương thơm lừng, vị giòn, ngọt, chua chua nơi đầu lưỡi của trái ổi vườn quê. Và không chỉ có thế, cả sương thu như cũng chứa đầy tâm trạng, thong thả, chùng chình giăng mắc trên khắp nẻo đường thôn:

                                               Sương chùng chình qua ngõ

                                              Hình như thu đã về

Sương thu đã được nhân hoá, hai chữ “chùng chình” diễn tả rất thơ bước đi chầm chậm của mùa thu. Nếu ở câu thơ đầu tiên nhà thơ “bỗng nhận ra” thu về khá bất ngờ và đột ngột thì sau khi cảm nhận sương thu, gió thu, thi sỹ vẫn ngỡ ngàng thốt lên lời thầm thì như tự hỏi: Hình như thu đã về? Tâm hồn thi sĩ nắm bắt những biến chuyển nhẹ nhàng, mong manh của tạo vật trong phút giao mùa cũng êm đềm, bâng khuâng như bước đi nhỏ nhẹ của mùa thu.

Không gian nghệ thuật của bức tranh thu được mở rộng hơn, cái bỡ ngỡ ban đầu vụt tan biến đi nhường chỗ cho những rung cảm mãnh liệt trước không gian thu vời vợi:

                                             Sông được lúc dềnh dàng

                                             Chim bắt đầu vội vã

Sông nước đầy nên mới “dềnh dàng” nhẹ trôi như cố tình chậm lại, những đàn chim vội vã bay về phương nam …Không gian thu thư thái, hữu tình và chứa chan thi vị, đặc biệt là hình ảnh:

                                             Có đám mây mùa hạ

                                             Vắt nửa mình sang thu

Câu thơ giúp ta hình dung về đám mây mỏng nhẹ, trắng xốp, kéo dài như tấm khăn voan duyên dáng của người thiếu nữ thảnh thơi, nhẹ nhàng “vắt nửa mình sang thu”. Câu thơ có tính tạo hình không gian nhưng lại có ý nghĩa diễn tả sự vận động của thời gian: thu bắt đầu sang, hạ chưa qua hết, mùa thu vừa chớm, rất nhẹ, rất dịu, rất êm, mơ hồ như cả đất trời đang rùng mình thay áo mới.

Cuối cùng, bức tranh thu trong bài thơ không chỉ là một cảm xúc về mùi hương và hình ảnh, mà còn là một hành trình qua thời gian và không gian, nơi mùa thu như một nhà văn hóa, một bức tranh sống động về quê hương và tình cảm.

Với những hướng dẫn soạn bài Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì 1 – ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.