Soạn bài Ca Huế – ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều
Hướng dẫn soạn bài Ca Huế – ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 103 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Ca Huế trên sông Hương không chỉ là một nét đặc trưng văn hóa của người dân Cố đô mà còn là một biểu tượng nghệ thuật phong phú và độc đáo đã được bảo tồn và phát triển qua nhiều thế kỷ. Nghệ thuật Ca Huế được chia thành hai dạng chính, bao gồm điệu Bắc và điệu Nam, mỗi điệu mang đến những trải nghiệm âm nhạc độc đáo và đậm chất văn hóa.
Điệu Bắc, với sự trang trọng và vui tươi, tái hiện âm sắc trong sáng, rộn rã như những giai điệu cổ điển như cổ bản, long ngâm, hành vân, long điệp… Ngược lại, điệu Nam lại mang đến một không khí trữ tình sâu lắng, xen lẫn những giai điệu da diết bi thương như nam bình, tương tư khúc…
Ngoài ra, ca Huế còn đa dạng với nhiều hơi nhạc khác nhau như thương, ai, xuân, thiền… Tất cả những hơi nhạc này cùng nhau tạo nên bức tranh âm nhạc đa dạng, phong phú, và tinh tế, thể hiện rõ sự phong phú và sâu sắc của các cung bậc tình cảm trong cuộc sống.
2. Đọc hiểu
* Nội dung chính: Văn bản trình bày những thông tin chính về ca Huế từ việc chuẩn bị cho đến việc trình diễn ca Huế như thế nào.
Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 103 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Nguồn gốc của Ca Huế bắt nguồn từ hình thức hát cử quyền trong cung vua phủ chúa, nơi mà nghệ thuật diễn xướng được hình thành với tính chất bác học và tinh tế. Ban đầu, Ca Huế được tạo ra như một sự giải trí đặc biệt dành cho giới thượng lưu, những người say mê nghệ thuật và mong muốn tận hưởng những trải nghiệm âm nhạc đặc sắc.
Hình thức diễn xướng của Ca Huế đã từng là một phần quan trọng của cuộc sống triều đình, nơi mà những giai điệu trang trọng và ca từ tinh tế được trình diễn. Điều này không chỉ là một sự giải trí, mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và đẳng cấp của giới quý tộc. Ca Huế nhanh chóng lan rộng ra khỏi triều đình, trở thành một nghệ thuật phổ biến, nhưng vẫn giữ nguyên vẻ trang trọng và tinh tế của nó từ nguồn gốc lịch sử.
Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Diễn xướng thưởng của Ca Huế thường diễn ra trong không gian hẹp, tạo nên sự gần gũi và tập trung đặc biệt. Điều này giúp hạn chế số lượng người trình diễn và người nghe do tính chất tâm tình và tự sự của âm nhạc. Buổi diễn thường có sự tham gia của 8 đến 10 người trình diễn, trong đó có từ 5 đến 6 nhạc công đồng lòng mang đến một trải nghiệm âm nhạc hoàn hảo.
Dàn nhạc ngũ nhạc của Ca Huế tuân theo chuẩn mực cổ điển, bao gồm 4 hoặc 5 loại nhạc cụ như đàn nguyệt, đàn tì bà, đàn nhị, đàn tranh, đàn tam… với sự hòa quyện tinh tế giữa nhị, nguyệt, tranh và bầu. Bằng cách này, Ca Huế không chỉ là một biểu tượng âm nhạc, mà còn là một nghệ thuật tinh tế với âm thanh độc đáo.
Đặc biệt, buổi biểu diễn không phụ thuộc vào quy trình cứng nhắc mà thay vào đó là sự hiểu biết lẫn nhau giữa chủ nhân và khách mời. Buổi diễn được thể hiện thông qua hai phong cách: biểu diễn truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa, và biểu diễn dành cho du khách, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong cách thể hiện nghệ thuật Ca Huế.
Câu 3 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
| Biểu diễn truyền thống | Biểu diễn cho du khách |
| – Người biểu diễn và người thường thức có mối quan hệ thân thiết, có quen biết nhau hoặc có nghe về tài nghệ biểu diễn của nhau. | – Có người giới thiệu chương trình, quá trình hình thành, phát triển cũng như giá trị của ca Huê. |
| – Buổi biểu diễn được xen kẽ với các nhận xét, đánh giá, bình phẩm giống như một cuộc tọa đàm nhỏ về nghệ thuật ca Huế. | – Được biểu diễn trang trọng trong các hội làng, cưới hỏi và phục vụ du lịch trên sông Hương. |
Câu 4 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Phần cuối đưa ra thông tin về thành tựu của ca Huế ngày nay.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Văn bản ca huế giới thiệu về hoạt động gì?
Văn bản ca Huế giới thiệu về đặc điểm, tính chất, quy luật của nhã nhạc cung đình Huế.
Câu 2 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Văn bản ca huế có 3 phần. em hãy xác định nội dung từng phần sao cho đúng?
– Phần 1: nguồn gốc của ca Huế
– Phần 2: những quy định, luật lệ trong quá trình chuẩn bị cũng như cách biểu diễn ca Huế.
– Phần 3: giá trị của ca Huế ngày nay.
Câu 3 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Văn bản giới thiệu các đặc điểm của ca huế, nhưng cũng chính là nêu lên các quy đinh, luật lệ trong hoạt động của ca huế. Hãy làm sáng tỏ điều đó bằng việc chuyển nội dung phần 2 sang những quy định cụ thể theo mẫu?
| Nội dung hoạt động | Quy định, luật lệ |
| Môi trường diễn xướng | Không gian hẹp |
| Số lượng người trình diễn cho một buổi ca Huế | Khoảng 8-10 người |
| Số lượng nhạc công | 5 đến 6 người |
| Số lượng nhạc cụ | 4 hoặc 5 nhạc cụ |
| Phong cách biểu diễn | Tao nhã, phải có sự hiểu biết về văn hóa và ẩm thực |
| Số lượng người nghe ca Huế | Hạn chế |
Câu 4 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Câu văn nào trong văn bản đã khái quát được giá trị của hoạt động ca huế?
Câu văn trong văn bản đã tổng hợp một cách xuất sắc giá trị của hoạt động Ca Huế: “Là thể loại âm nhạc kết hợp giữa dân gian, chuyên nghiệp và bác học của ca nhạc thính phòng, Ca Huế đặt ra một tầm cao mới trong lịch sử di sản âm nhạc truyền thống Việt Nam.” Nó không chỉ là một biểu tượng của nền văn hóa độc đáo mà còn là sự kết hợp độc đáo giữa nền âm nhạc dân gian và chất lượng cao của âm nhạc chuyên nghiệp. Ca Huế không chỉ là một biểu tượng văn hóa, mà còn là một thể loại âm nhạc đỉnh cao, đặt nền móng cho sự đa dạng và phong phú của di sản âm nhạc Việt Nam.
Câu 5 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Dựa vào các thông tin từ văn bản trên, hãy viết một đoạn văn khoảng 5-7 dòng tóm tắt những hiểu biết của em về ca huế?
Ca Huế hiện lên như một bức tranh nghệ thuật độc đáo, truyền tải đậm chất cổ điển và ngập tràn văn hóa truyền thống Việt Nam. Liên kết chặt chẽ với bản hoà nhạc cung đình Huế, Ca Huế trở thành một trải nghiệm không thể bỏ qua khi du khách đặt chân đến cố đô Huế. Việc thưởng thức Ca Huế trên thuyền, trôi nhẹ trên dòng sông Hương, là một thú vui tao nhã, một chuyến phiêu lưu âm nhạc đầy tinh tế.
Dưới bàn tay tài năng của những người trình diễn, những làn điệu dân ca Huế ngọt ngào, sâu lắng, được trình bày tinh tế, thấm đẫm tâm huyết. Thưởng thức Ca Huế không chỉ là việc lắng nghe âm nhạc mà còn là một hành trình thẩm thấu trọn vẹn cái hồn, cái tình của người dân Huế, như một cửa sổ mở ra để nhìn thấy vẻ đẹp cổ kính của xứ Huế. Bất kỳ ai lắng nghe cũng không thể tránh khỏi cảm nhận được sự huyền bí và lôi cuốn của nghệ thuật Ca Huế, một di tích văn hóa quý báu của đất đỏ Huế.
Câu 6 (trang 105 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Hãy nêu một hoạt động ca nhạc truyền thống của quê hương em hoặc vùng miền khác có hình thức như hoạt động ca huế?
Ở quê hương của tôi, mỗi dịp lễ hội đầu năm là một cơ hội để cộng đồng tôi hiệp sức cùng nhau thực hiện một hoạt động ca nhạc truyền thống độc đáo. Trong không khí rộn ràng của lễ hội, ngoài những trò chơi dân gian như đấu vật, chọi gà, âm nhạc luôn đóng vai trò quan trọng không thể thiếu. Đặc biệt, tôi luôn nhớ đến làn điệu dân ca quan họ, một biểu tượng âm nhạc mang đậm bản sắc văn hóa Kinh Bắc – quê hương của tôi.
Trong những buổi gặp gỡ vui nhộn trên chiếc thuyền rồng, người ta thường hòa mình vào những giai điệu nhẹ nhàng, thân thuộc của dân ca quan họ. Những liền anh, liền chị trình diễn trên thuyền rồng trở thành những nghệ nhân tài năng, truyền đạt những câu chuyện về tình yêu, đời sống hàng ngày qua những bài hát chân thật và đậm chất dân dụ.
Dân ca quan họ, giống như ca Huế, không chỉ là một biểu tượng âm nhạc mà còn là di sản văn hóa nghệ thuật đặc trưng của vùng đất Kinh Bắc quê tôi. Đó là những giai điệu nhẹ nhàng, thân thuộc, luôn mang đến hương vị quê hương ngọt ngào và gắn kết cộng đồng. Dù ở bất kỳ nơi đâu, tôi luôn mang theo trong trái tim những hình ảnh và giai điệu của dân ca quan họ, như một kỷ niệm thắm thiết về đất đỏ và con người tôi yêu quý.
Với những hướng dẫn soạn bài Ca huế – ngữ văn 7 tập 1 – sách Cánh Diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
