Soạn bài Đò lèn

Hướng dẫn soạn bài Đò lèn chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Hướng dẫn đọc thêm 

Câu 1 : Trong bài thơ, cái tôi của tác giả thời tuổi nhỏ được tái hiện như thế nào? Nét quen thuộc và mới mẻ trong cách nhìn của tác giả về chính mình trong quá khứ.

Cái tôi của tác giả thời tuổi nhỏ trong bài thơ “Đò lèn”

Cái tôi của tác giả thời tuổi nhỏ trong bài thơ “Đò lèn” của Nguyễn Duy được tái hiện một cách chân thực, sinh động qua những kỉ niệm tuổi thơ của nhà thơ.

• Tuổi thơ tinh nghịch, hồn nhiên

Tuổi thơ của Nguyễn Duy là tuổi thơ của những đứa trẻ nông thôn, sống gần gũi với thiên nhiên, với sông nước, với đồng ruộng. Nhà thơ đã tái hiện lại những kỉ niệm tuổi thơ ấy một cách chân thực, sinh động:

• “Tôi đâu biết bà mế cũng vào lèn Nhặt từng quả nhãn lồng đưa cho tôi ăn Bà mế cứ đi, cứ đi, cứ đi Thăm từng ngôi nhà trong xóm”

Hình ảnh “tôi” trong những câu thơ này là một hình ảnh hồn nhiên, tinh nghịch, thích được khám phá thế giới xung quanh. Cậu bé “tôi” đã cùng bà mế đi lèn, đi thăm từng ngôi nhà trong xóm, tận hưởng những giây phút vui vẻ, hạnh phúc bên bà.

• Tuổi thơ yêu thương, gắn bó với bà

Tuổi thơ của Nguyễn Duy cũng là tuổi thơ của những tình cảm yêu thương, gắn bó với bà. Bà là người đã chăm sóc, nuôi nấng, dạy dỗ nhà thơ nên người. Tình yêu thương của bà dành cho nhà thơ là vô bờ bến:

• “Bà mế cứ đi, cứ đi, cứ đi Thăm từng ngôi nhà trong xóm Mong cho từng nhà có đầy đủ Tiền đò, gạo tiền, dầu đèn, muối”

Hình ảnh “tôi” trong những câu thơ này là một hình ảnh yêu thương, gắn bó với bà. Cậu bé “tôi” đã cùng bà đi lèn, đi thăm từng ngôi nhà trong xóm, cùng bà mong cho mọi nhà đều có đầy đủ những thứ cần thiết.

• Tuổi thơ có phần vô tâm, vô tình

Cũng có những lúc, tuổi thơ của Nguyễn Duy là một tuổi thơ có phần vô tâm, vô tình. Cậu bé “tôi” đã vô tình làm bà buồn lòng:

• “Nhưng tôi cũng biết bà buồn Bà vẫn nói: “Lên lèn đi, con” Bà cứ đi, cứ đi, cứ đi Thăm từng ngôi nhà trong xóm”

Hình ảnh “tôi” trong những câu thơ này là một hình ảnh có phần vô tâm, vô tình. Cậu bé “tôi” đã không nhận ra rằng bà buồn vì mình không chịu đi lèn với bà.

Nét quen thuộc và mới mẻ trong cách nhìn của tác giả về chính mình trong quá khứ

Cách nhìn của tác giả về chính mình trong quá khứ có những nét quen thuộc và mới mẻ.

• Những nét quen thuộc

Những nét quen thuộc trong cách nhìn của tác giả về chính mình trong quá khứ là những kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, tinh nghịch, yêu thương, gắn bó với bà. Những kỉ niệm này đã được tái hiện một cách chân thực, sinh động qua những câu thơ của nhà thơ.

• Những nét mới mẻ

Những nét mới mẻ trong cách nhìn của tác giả về chính mình trong quá khứ là những suy ngẫm, chiêm nghiệm của nhà thơ về tuổi thơ của mình. Nhà thơ đã nhận ra rằng tuổi thơ của mình không chỉ có những kỉ niệm đẹp mà cũng có những lúc vô tâm, vô tình.

Nhìn chung, cách nhìn của tác giả về chính mình trong quá khứ là một cách nhìn chân thực, khách quan. Nhà thơ đã nhìn lại tuổi thơ của mình bằng ánh mắt của một người trưởng thành, với những suy ngẫm, chiêm nghiệm sâu sắc.

 Câu 2 : Tình cảm sâu nặng của tác giả đối với bà mình được biểu hiện cụ thể như thế nào? 

Tình cảm sâu nặng của tác giả đối với bà mình được biểu hiện cụ thể trong bài thơ “Đò Lèn” của Nguyễn Duy qua những chi tiết sau:

• Tình yêu thương, gắn bó

Bà là người đã chăm sóc, nuôi nấng, dạy dỗ nhà thơ nên người. Tình yêu thương của bà dành cho nhà thơ là vô bờ bến:

• “Bà mế cứ đi, cứ đi, cứ đi Thăm từng ngôi nhà trong xóm Mong cho từng nhà có đầy đủ Tiền đò, gạo tiền, dầu đèn, muối”

Hình ảnh “bà mế” trong những câu thơ này là một hình ảnh yêu thương, gắn bó. Bà luôn quan tâm, lo lắng cho mọi người trong xóm, mong cho mọi nhà đều có đầy đủ những thứ cần thiết.

• Sự kính trọng, biết ơn

Cậu bé “tôi” trong bài thơ đã thể hiện sự kính trọng, biết ơn đối với bà:

• “Tôi đâu biết bà mế cũng vào lèn Nhặt từng quả nhãn lồng đưa cho tôi ăn Bà mế cứ đi, cứ đi, cứ đi Thăm từng ngôi nhà trong xóm”

Hình ảnh “tôi” trong những câu thơ này là một hình ảnh biết ơn, kính trọng bà. Cậu bé đã cùng bà đi lèn, đi thăm từng ngôi nhà trong xóm, tận hưởng những giây phút vui vẻ, hạnh phúc bên bà.

• Nỗi ân hận, day dứt

Khi đã trưởng thành, nhà thơ đã nhận ra rằng mình đã vô tình làm bà buồn lòng:

• “Nhưng tôi cũng biết bà buồn Bà vẫn nói: “Lên lèn đi, con” Bà cứ đi, cứ đi, cứ đi Thăm từng ngôi nhà trong xóm”

Hình ảnh “tôi” trong những câu thơ này là một hình ảnh có phần ân hận, day dứt. Cậu bé đã không nhận ra rằng bà buồn vì mình không chịu đi lèn với bà.

Tình cảm sâu nặng của tác giả đối với bà mình được thể hiện một cách chân thực, sâu sắc qua những chi tiết trong bài thơ “Đò Lèn”. Tình cảm ấy là một tình cảm đẹp đẽ, đáng trân trọng.

Câu 3 : Cách thể hiện tình thương bà của tác giả có gì đặc biệt? So sánh nét riêng trong cách sử dụng hình ảnh thơ giữa hai tác giả cùng viết về một đề tài : Bằng Việt (Bếp lửa) và Nguyễn Duy (Đò lèn).

Cách thể hiện tình thương bà của tác giả có gì đặc biệt?

Tình thương bà của tác giả Nguyễn Duy được thể hiện qua những kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, tinh nghịch, yêu thương, gắn bó với bà. Nhà thơ đã tái hiện lại những kỉ niệm ấy một cách chân thực, sinh động qua những câu thơ của mình.

Cách thể hiện tình thương bà của tác giả có những nét đặc biệt sau:

• Tình cảm được thể hiện một cách chân thực, sâu sắc

Tình cảm của tác giả đối với bà không chỉ là tình yêu thương, gắn bó mà còn là sự kính trọng, biết ơn. Nhà thơ đã nhận ra rằng tuổi thơ của mình không chỉ có những kỉ niệm đẹp mà cũng có những lúc vô tâm, vô tình.

• Tình cảm được thể hiện qua những hình ảnh thơ giản dị, gần gũi

Những hình ảnh thơ trong bài thơ “Đò Lèn” rất giản dị, gần gũi với đời sống hằng ngày, nhưng lại giàu sức gợi. Những hình ảnh như “bà mế”, “lèn”, “nhãn lồng”, “gạo tiền”, “dầu đèn”, “muối” đã gợi lên những kỉ niệm tuổi thơ đẹp đẽ, gắn bó của tác giả với bà.

• Tình cảm được thể hiện qua những suy ngẫm, chiêm nghiệm sâu sắc

Tác giả không chỉ tái hiện lại những kỉ niệm tuổi thơ mà còn có những suy ngẫm, chiêm nghiệm sâu sắc về tình cảm của mình đối với bà. Nhà thơ đã nhận ra rằng tình yêu thương của bà là vô bờ bến, là nguồn động lực để tác giả vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống.

So sánh nét riêng trong cách sử dụng hình ảnh thơ giữa hai tác giả cùng viết về một đề tài: Bằng Việt (Bếp lửa) và Nguyễn Duy (Đò lèn)

Bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt và bài thơ “Đò Lèn” của Nguyễn Duy đều viết về tình bà cháu. Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại có những nét riêng trong cách sử dụng hình ảnh thơ.

• Bằng Việt sử dụng hình ảnh thơ mang tính biểu tượng

Những hình ảnh thơ trong bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt mang tính biểu tượng cao, thể hiện những ý nghĩa sâu sắc. Hình ảnh bếp lửa là biểu tượng của tình yêu thương, sự che chở, đùm bọc của bà dành cho cháu. Hình ảnh “sớm mai hồng”, “bàn tay mẹ” là biểu tượng của quê hương, đất nước, là những gì thiêng liêng, cao quý trong tâm hồn của nhà thơ.

• Nguyễn Duy sử dụng hình ảnh thơ mang tính tự sự

Những hình ảnh thơ trong bài thơ “Đò Lèn” của Nguyễn Duy mang tính tự sự cao, thể hiện những kỉ niệm tuổi thơ của nhà thơ. Hình ảnh “bà mế”, “lèn”, “nhãn lồng”, “gạo tiền”, “dầu đèn”, “muối” là những hình ảnh gắn liền với tuổi thơ của nhà thơ, gợi lên những kỉ niệm đẹp đẽ, gắn bó của tác giả với bà.

Nhìn chung, cả hai bài thơ đều sử dụng những hình ảnh thơ giàu sức gợi, thể hiện được tình bà cháu một cách chân thực, sâu sắc. Tuy nhiên, mỗi bài thơ lại có những nét riêng trong cách sử dụng hình ảnh thơ, phù hợp với nội dung và cảm xúc mà nhà thơ muốn thể hiện.

Với những hướng dẫn soạn bài Đò lèn chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.