Soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2)
Hướng dẫn soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
Văn bản: Phòng ngừa “bệnh” nói, viết sáo rỗng
Câu 1 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Văn bản đã đáp ứng yêu cầu và cấu trúc của kiểu bài nghị luận về một vấn đề cần giải quyết như thế nào?
Trả lời:
Văn bản đã trình bày vấn đề một cách rõ ràng, cung cấp các giải thích chi tiết và đưa ra các luận điểm cùng với lý lẽ và bằng chứng cụ thể để làm rõ ý kiến của mình. Đồng thời, văn bản cũng đưa ra các giải pháp thiết thực để giải quyết vấn đề và kết thúc bằng một kết luận tổng quát, khẳng định tầm quan trọng của các giải pháp đề xuất.
Câu 2 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Ở phần thân bài, văn bản đã triển khai theo trình tự trình bày nhận thức về vấn đề trước, đề xuất giải pháp sau hay kết hợp trình bày nhận thức với đề xuất giải pháp? Theo em, trình tự mà tác giả lựa chọn có ưu thế gì trong việc trình bày vấn đề mà văn bản nêu lên?
Trả lời: Văn bản đã lựa chọn trình tự trình bày nhận thức về vấn đề trước và đề xuất giải pháp sau.
Theo em, trình tự này có ưu thế là giúp người đọc hiểu rõ bản chất và hậu quả của vấn đề trước khi tiếp cận các giải pháp. Điều này làm cho các giải pháp được đưa ra trở nên có ý nghĩa và thuyết phục hơn, bởi người đọc đã có cái nhìn rõ ràng về vấn đề và nhận thức được sự cần thiết của các giải pháp.
Câu 3 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tác giả đã dùng những lý lẽ, bằng chứng nào để làm sáng tỏ vấn đề?
Trả lời:
Lý lẽ: Ngày nay, “bệnh” sáo rỗng vẫn tiếp tục phổ biến và ảnh hưởng đến nhiều người, nhiều nơi.
Bằng chứng: Một số cán bộ địa phương trong các buổi thăm cơ sở thường sử dụng những cụm từ mơ hồ và không cụ thể, như “xây dựng xã vững về chính trị, giàu về kinh tế, đẹp về văn hóa,” khiến cho giao tiếp trở nên xa vời và thiếu thực tế.
Hiện tượng lạm dụng từ “4.0” trong mọi lĩnh vực, từ hội nghị đến các báo cáo, chứng minh sự lạm dụng ngôn từ, làm giảm giá trị thực chất của các cuộc thảo luận và giao tiếp.
Ví dụ từ một hội nghị nông nghiệp, nơi một bí thư tỉnh ủy đã phải nhắc nhở cán bộ không lạm dụng từ “4.0” khi giao tiếp với nông dân, và một đại biểu Quốc hội đã chỉ trích việc nói “4.0” mà tư duy vẫn lạc hậu.
Câu 4 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Bài viết đã đề xuất những giải pháp cụ thể nào?
Trả lời:
Giải pháp: Để ngăn ngừa việc sử dụng ngôn từ sáo rỗng, mỗi cá nhân cần chủ động trang bị cho mình kiến thức, đạo đức, và bản lĩnh để không bị cuốn theo xu hướng đám đông mà vẫn giữ vững được sự nhận thức chân thật với xã hội. Bên cạnh đó, việc thường xuyên học hỏi, làm giàu ngôn ngữ và sử dụng từ ngữ một cách chính xác và phù hợp với từng hoàn cảnh giao tiếp sẽ giúp bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt, nâng cao phong cách ứng xử và cải thiện môi trường thông tin xã hội.
Câu 5 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Cách diễn đạt, lời văn của tác giả có tác dụng như thế nào trong việc trình bày vấn đề?
Trả lời: Cách diễn đạt của tác giả, với việc sử dụng câu văn trần thuật và lời văn ngắn gọn, rõ ràng, đã giúp làm cho vấn đề được trình bày một cách mạch lạc và dễ hiểu. Sự đơn giản trong ngôn từ và cấu trúc câu giúp người đọc dễ dàng tiếp cận và nắm bắt ý chính của văn bản, đồng thời làm tăng tính thuyết phục và sự rõ ràng trong việc giải thích vấn đề.
Câu 6 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Qua văn bản trên, em rút được những lưu ý gì khi viết một bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết?
Trả lời: Khi viết một bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết, em rút ra những lưu ý sau:
Chọn một vấn đề thực tiễn, có tính cấp bách và có thể giải quyết được, nhằm đảm bảo tính ứng dụng và liên quan.
Xác định rõ ràng quan điểm cá nhân về vấn đề, giúp tạo nên một lập luận thống nhất và mạnh mẽ.
Cung cấp dẫn chứng cụ thể và có độ tin cậy cao để làm rõ và chứng minh cho các lập luận, tạo sự thuyết phục cho bài viết.
Sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu, phù hợp với đối tượng người đọc, để đảm bảo rằng thông điệp được truyền đạt một cách hiệu quả và dễ tiếp nhận.
Hướng dẫn quy trình viết
Đề bài (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Viết một bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết trong đời sống (như học tập, sinh hoạt, giải trí, v.v.).
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết
Dựa trên tính mở của đề bài, lựa chọn một vấn đề phù hợp với khả năng và hiểu biết của bản thân để trình bày. Đảm bảo rằng vấn đề đó là cụ thể, thiết thực, cần giải quyết và có khả năng giải quyết.
Xác định mục đích viết và đối tượng người đọc. Cần hiểu rõ mong đợi của người đọc từ bài viết để chuẩn bị cách trình bày sao cho phù hợp và hiệu quả.
Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý
Đề bài yêu cầu trình bày vấn đề cần giải quyết và đưa ra giải pháp khả thi. Có thể tách riêng hai phần này để dễ dàng tìm ý. Dưới đây là một số gợi ý:
Tìm ý về vấn đề:
- Tại sao vấn đề này quan trọng và cần giải quyết?
- Vấn đề cụ thể và thực chất là gì?
- Các khía cạnh của vấn đề và mối liên hệ giữa chúng là gì?
- Những luận điểm và bằng chứng cần thiết để thuyết phục về vấn đề là gì?
Tìm ý về giải pháp:
- Các giải pháp cần thiết để giải quyết vấn đề là gì?
- Lợi ích của các giải pháp này là gì?
- Cơ sở nào chứng minh rằng giải pháp đề xuất là khả thi?
Sử dụng những gợi ý trên để lập dàn ý cho bài viết:
- Mở bài: Giới thiệu vấn đề và lý do cần giải quyết.
- Thân bài: Trình bày các luận điểm, lí lẽ và bằng chứng để làm rõ vấn đề và đề xuất các giải pháp khả thi.
- Kết bài: Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu đúng vấn đề và tìm ra giải pháp hiệu quả.
Bước 3: Viết bài
Dựa vào dàn ý đã lập, viết bài nghị luận về vấn đề cần giải quyết. Chú ý kết hợp giữa nghị luận với các yếu tố miêu tả và biểu cảm để làm cho bài viết trở nên sinh động và thuyết phục hơn.
Bài viết tham khảo:
Tuổi học trò là giai đoạn đáng quý và đáng nhớ trong cuộc đời mỗi người, nơi mà những kỷ niệm đẹp và những bài học quý giá được hình thành. Tuy nhiên, hiện nay, một vấn đề nghiêm trọng đang dần trở thành mối lo ngại lớn trong môi trường học đường, đó là nạn bạo lực học đường. Đây là một hiện tượng cần được xử lý ngay để đảm bảo môi trường học tập và sinh hoạt lành mạnh cho học sinh, sinh viên.
Bạo lực học đường không chỉ bao gồm các hành vi thể chất như đánh đập, xô xát mà còn cả các hành vi xúc phạm bằng lời nói, hành động thiếu văn hóa giữa học sinh và thậm chí giữa học sinh với giáo viên. Những hành vi này không chỉ gây tổn thương về thể chất mà còn để lại những vết thương tinh thần sâu sắc cho nạn nhân. Thực trạng hiện nay cho thấy tình trạng bạo lực học đường đang có dấu hiệu gia tăng nghiêm trọng.
Trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội, chúng ta thường xuyên chứng kiến những hình ảnh, video về bạo lực học đường. Các nhóm học sinh tụ tập để xem hoặc tham gia vào các cuộc ẩu đả, những vụ việc học sinh bị đánh đập dã man, hoặc những video quay lại cảnh nữ sinh đánh nhau và xé rách quần áo của nhau để làm nhục. Đáng lo ngại hơn, còn có những trường hợp giáo viên sử dụng lời lẽ xúc phạm hoặc hành động không đúng mực đối với học sinh, dẫn đến tình trạng học sinh thiếu tôn trọng và lơ là với giáo dục.
Những hành vi bạo lực này không chỉ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nạn nhân, làm tổn hại đến sức khỏe và tinh thần, mà còn tạo ra sự lo lắng và bất ổn trong cộng đồng. Những gia đình có con em bị bạo hành phải gánh chịu nỗi đau lớn, và trong những trường hợp xấu nhất, bạo lực học đường có thể dẫn đến những sự việc đáng tiếc, thậm chí là tử vong.
Không chỉ gây hại cho nạn nhân, các hành vi bạo lực cũng ảnh hưởng xấu đến những người thực hiện hành vi đó. Những cá nhân này có thể bị kỷ luật nghiêm khắc, mất đi sự tín nhiệm và cơ hội phát triển trong tương lai. Nếu không được giáo dục và sửa chữa kịp thời, những cá nhân này sẽ gặp khó khăn trong việc hòa nhập và phát triển toàn diện sau này.
Nguyên nhân của tình trạng bạo lực học đường có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Đầu tiên, nhiều học sinh thiếu nhận thức và hiểu biết về tác hại của hành vi bạo lực. Họ có thể hành xử thô bạo do những mâu thuẫn nhỏ hoặc để thể hiện bản thân. Sự ảnh hưởng từ môi trường bạo lực bên ngoài, như phim ảnh và trò chơi điện tử, cũng góp phần vào việc hình thành những hành vi tiêu cực. Bên cạnh đó, gia đình và nhà trường có trách nhiệm quan trọng trong việc giáo dục và giám sát, nhưng có thể chưa thực sự chú trọng và áp dụng các phương pháp giáo dục hiệu quả. Hơn nữa, sự thờ ơ của một bộ phận xã hội đối với các hành vi bạo lực học đường cũng là một nguyên nhân khiến tình trạng này không được giải quyết triệt để.
Để giảm thiểu tình trạng bạo lực học đường, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Mỗi cá nhân cần nhận thức rõ về hành vi của mình và tự điều chỉnh để phát triển theo hướng tích cực. Nhà trường nên áp dụng các chương trình giáo dục toàn diện, nhấn mạnh hậu quả của bạo lực và khuyến khích hành vi tích cực. Gia đình cũng cần quan tâm đến đời sống của con cái, kiểm soát tiếp xúc với các yếu tố bạo lực và khuyến khích con tham gia các hoạt động tích cực.
Bạo lực học đường là một vấn đề nghiêm trọng và cần được giải quyết triệt để. Mỗi chúng ta cần nâng cao ý thức và hành động để trả lại môi trường học đường trong sáng, an toàn và lành mạnh cho thế hệ trẻ.
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa
Sử dụng bảng kiểm: Đánh giá bài viết dựa trên các tiêu chí như xác định vấn đề rõ ràng, lập luận logic, đề xuất giải pháp khả thi, cấu trúc hợp lý và ngôn ngữ chính xác.
Chỉnh sửa bài viết: Kiểm tra và sửa lỗi nội dung, cấu trúc và ngôn ngữ. Đảm bảo các luận điểm được trình bày rõ ràng và các giải pháp được giải thích đầy đủ.
Rút kinh nghiệm: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của bài viết và ghi chép lại kinh nghiệm để cải thiện kỹ năng viết trong các bài viết sau.
Với những hướng dẫn soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
