Soạn bài Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay một di tích lịch sử

Hướng dẫn soạn bài Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay một di tích lịch sử – Ngữ văn 9 tập 2 – Kết nối tri thức, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Đề bài (trang 108 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Trong cuộc sống, không ít lần mỗi chúng ta được đặt “vào vai” một người giới thiệu nhiệt thành cho bạn bè hay khách phương xa về những điểm đáng tự hào của quê hương mình, trong đó có những danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử. Làm sao để nội dung giới thiệu luôn đưa lại được niềm hứng thú khám phá cho người nghe, đó là điều em cần đặc biệt quan tâm. Ở bài học này, tập thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử cần được xem là một hoạt động bổ ích, giúp em có được những kỹ năng cơ bản để sau này có thể thực hiện thành công việc quảng bá hình ảnh của quê hương, đất nước đến bạn bè gần xa.

1. Trước khi nói

– Đọc lại bài viết đã hoàn thành theo yêu cầu ở phần Viết để nhớ lại và nắm chắc các nội dung cần thuyết minh.

– Đánh dấu những ý cơ bản không thể bỏ qua và những ý có thể triển khai thêm khi thuyết minh (dưới hình thức nói).

– Có thể soạn một bản trình chiếu để xác định dễ dàng hơn các điểm nhấn của bài nói và để chuyển tải các tranh, ảnh, sơ đồ, bản đồ, đoạn phim ngắn,… một cách thuận lợi.

2. Trình bày bài nói

– Dựa vào cấu trúc của bài viết đã có thể triển khai nội dung nói. Có thể thực hiện một số điều chỉnh cần thiết, tuỳ vào diễn biến thực tế của hoạt động tương tác giữa nói và nghe.

+ Mở đầu: Nêu tên đối tượng sẽ được thuyết minh (có thể đưa ra một bức ảnh hay đoạn nhạc dạo của một ca khúc và cho người nghe nhận diện danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử nào được thể hiện trong bức ảnh, ca khúc đó).

+ Triển khai: Lần lượt nêu các đặc điểm, giá trị của danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử dưới hình thức vừa miêu tả, cung cấp các thông tin cụ thể, vừa phân tích, đánh giá. (Lưu ý: sự phân tích, đánh giá ở đây mang một tính chất riêng, nhằm “cố định hoá” hình ảnh của một đối tượng cụ thể, trước khi chuyển sang nói tới các đối tượng cụ thể khác trong danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử).

+ Kết thúc: Khẳng định lại giá trị nổi bật của danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử.

– Trong khi nói, cần thể hiện thái độ yêu quý, trân trọng đối tượng được thuyết minh, tôn trọng người nghe thuyết minh. Mỗi khi chuyển ý, có thể nêu một số câu hỏi gợi vấn đề nhằm thu hút sự theo dõi của người nghe. Cần chú ý thay đổi ngữ điệu một cách linh hoạt, sử dụng các phương tiện hỗ trợ và động tác hình thể phù hợp.

Bài nói tham khảo:

Xin chào các bạn!

Tôi tên là [Tên của bạn], học sinh lớp [Lớp của bạn]. Hôm nay, tôi xin giới thiệu với các bạn một danh lam thắng cảnh đồng thời cũng là một di tích lịch sử nổi tiếng của nước ta. Đó chính là Hồ Gươm.

Hồ Gươm, với vẻ đẹp lung linh dưới ánh trời và hương thơm hoa thủ đô, đã trở thành niềm tự hào của Hà Nội. Như những câu hát tràn đầy tự hào, Hồ Gươm không chỉ là một thắng cảnh nổi bật mà còn là biểu tượng của lịch sử và văn hóa thủ đô.

Khoảng 6 thế kỷ trước, Hồ Gươm từng kéo dài từ phố Hàng Đào, qua Hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt đến phố Hàng Chuối và kết nối với sông Hồng. Với làn nước xanh biếc quanh năm, hồ Gươm còn được gọi là hồ Lục Thủy.

Theo truyền thuyết vào thế kỷ 15, hồ Gươm đã được đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm, gắn liền với câu chuyện trả gươm thần cho Rùa Vàng. Truyền thuyết này ghi lại chiến thắng vẻ vang của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống quân Minh (1417 – 1427) dưới sự lãnh đạo của Lê Lợi. Câu chuyện kể rằng, khi Lê Lợi khởi nghĩa ở Lam Sơn (Thanh Hóa), ông đã tìm thấy một lưỡi gươm và sau đó là một cái chuôi. Gươm báu này đồng hành cùng ông trong suốt cuộc kháng chiến. Sau khi lên ngôi và đóng đô tại Thăng Long, một lần khi vua Lê Thái Tổ đi dạo trên hồ Lục Thủy, một con rùa vàng xuất hiện. Khi ông rút gươm khỏi vỏ và giơ lên, gươm bay về phía con rùa. Rùa ngậm gươm và lặn xuống đáy hồ, từ đó hồ Lục Thủy được gọi là hồ Hoàn Kiếm, có nghĩa là “trả gươm”.

Trong thời kỳ Lê, hồ Gươm cũng được dùng làm nơi luyện tập của thuỷ quân, do đó đôi khi còn được gọi là hồ Thuỷ Quân. Hồ có hai hòn đảo nổi tiếng: Đảo Ngọc và Đảo Rùa. Cuối thế kỷ 16, nhà Trịnh đã xây dựng phủ Chúa ở phường Báo Thiên (nay là Nhà Thờ Lớn) và đặt tên cho hai phần hồ là Hữu Vọng và Tả Vọng. Trịnh Doanh đã cho đắp một gò đất tên là gò Ngọc Bội đối diện đảo Ngọc và dựng dinh Tả Vọng trên đảo Rùa. Tuy nhiên, khi Trịnh Doanh qua đời, Lê Chiêu Thống đã ra lệnh đốt phá tất cả các công trình của nhà Trịnh. Đến đầu thế kỷ 19, người ta xây dựng một ngôi chùa trên đảo Ngọc, gọi là chùa Ngọc Sơn. Chùa Ngọc Sơn không chỉ thờ Phật mà còn thờ thánh Văn Xương và Trần Hưng Đạo. Năm 1864, nhà nho Nguyễn Văn Siêu đã đứng ra trùng tu cảnh đền, xây dựng tháp Bút trên gò Ngọc Bội, tạo nên biểu tượng trí tuệ và văn hóa của Hà Nội.

Dù không phải là hồ lớn nhất trong thủ đô, Hồ Gươm đã gắn liền với cuộc sống và tâm tư của nhiều người dân Hà Nội. Hồ nằm ở trung tâm của quận với các khu phố cổ chật hẹp, mở ra một khoảng không gian rộng lớn cho các hoạt động văn hóa và sinh hoạt cộng đồng. Hồ không chỉ nổi tiếng với cảnh đẹp mà còn gắn liền với những huyền thoại lịch sử, là biểu tượng của khát vọng hòa bình và trí tuệ của dân tộc. Hình ảnh Hồ Gươm đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các tác phẩm nghệ thuật, văn chương và âm nhạc, phản ánh tình yêu và lòng tự hào của người Hà Nội đối với di sản văn hóa của họ.

Trên đây là những hiểu biết của tôi về Hồ Gươm. Tôi hy vọng rằng lớp chúng ta sẽ có cơ hội cùng nhau tham quan Hồ Gươm và tìm hiểu thêm nhiều điều thú vị về hòn ngọc của thủ đô này. Cảm ơn các bạn đã lắng nghe!

3. Sau khi nói

Trao đổi về bài nói theo một số gợi ý sau:

Với những hướng dẫn soạn bài Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay một di tích lịch sử – Ngữ văn 9 tập 2 – Kết nối tri thức như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.