Soạn bài Tỳ bà hành – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2)
Hướng dẫn soạn bài Tỳ bà hành – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Nội dung chính: Qua âm điệu và tâm sự của người ca nữ, nhà thơ chỉ trích xã hội Trung Quốc với những bất công áp bức tài năng.
Hướng dẫn đọc
Câu 1 (trang 77 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tìm hiểu âm thanh và cách miêu tả âm thanh trong văn bản trên và cho biết:
a, Cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh để thể hiện cảm xúc của người ca nữ trong các lần nàng đàn có điểm gì khác nhau?
b, Có thể coi tác giả – người nghe đàn là tri âm của người ca nữ không? Dựa vào đâu để khẳng định như vậy?
Trả lời:
a, Âm thanh và cách miêu tả âm thanh:
Lần đầu:
- Bối cảnh: tại bến Tầm Dương vào đêm khuya.
- Cảnh vật: vắng lặng, hơi thu se lạnh.
- Âm thanh đàn vang xa, mờ mịt.
Lần hai: miêu tả âm thanh gián tiếp:
- Mới lên dây, dù chưa hoàn thiện bản nhạc, nhưng cảm xúc đã lan tỏa.
- Ngay từ những giai điệu đầu tiên, nhà thơ đã cảm nhận được thần thái của bản nhạc, chất chứa nhiều tâm tư.
- Miêu tả âm thanh: cao thấp, dây lớn nhỏ, nhẹ nhàng, dứt khoát,…
Lần ba: cảm nhận âm thanh khác biệt: Tiếng đàn trở nên buồn bã, hòa quyện với cảnh vật, như rơi lệ giữa tiệc hoa sữa.
b, Có thể coi tác giả – người nghe đàn là tri âm của người ca nữ vì tác giả cũng giống như người ca nữ, là một người tài hoa nhưng gặp phải số phận kém may, không thể phát huy khả năng của mình. Cả hai đều phải sống trong hoàn cảnh khó khăn, bị lãng quên và không được trân trọng, đồng cảm với nhau qua sự tương đồng trong số phận.
Câu 2 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu mạch cảm xúc của văn bản.
Trả lời: Mạch cảm xúc: Mở đầu với cảnh đêm thu và cuộc chia ly – Miêu tả âm thanh đàn tỳ bà và nỗi lòng của người ca nữ – Âm thanh của đàn biến đổi phản ánh tâm trạng của người ca nữ và tâm tư của người lữ khách – Tâm trạng của nhân vật và sự hòa hợp tâm hồn.
Câu 3 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Xác định chủ đề và cảm hứng chủ đạo của văn bản.
Trả lời:
Chủ đề: Cuộc đời bấp bênh và sự lãng quên tài năng.
Cảm hứng chủ đạo: Tâm sự đau xót và sự đồng cảm của nhà thơ đối với những tài năng bị cuộc đời áp bức và lãng quên.
Câu 4 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Qua văn bản này, tác giả muốn truyền tải thông điệp gì?
Trả lời: Tác giả gửi gắm thông điệp về cuộc đời khắc nghiệt và sự lãng quên mà những tài năng phải đối mặt. Dù trải qua nhiều đau khổ và bất công, tâm trạng của nhân vật vẫn không đắm chìm trong sự oán trách, mà ngược lại, thể hiện lòng nhân ái sâu sắc và sự trân trọng những giá trị văn hóa và tài năng. Điều này phản ánh tư tưởng nhân văn cao quý, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quý trọng và bảo vệ những giá trị nghệ thuật và tài năng bị đẩy vào quên lãng.
Câu 5 (trang 78 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Chọn một đoạn (từ tám đến mười hai dòng) trong bài thơ và làm rõ một số yếu tố về thi luật của thơ song thất lục bát được thể hiện trong đoạn đó.
Trả lời: Đoạn thơ:
Đêm thu vắng vẻ, bóng tà dương,
Làn sóng dập dềnh, gió thổi buồn,
Người bước xuống bến, thuyền rẽ sóng,
Chén rượu ngọt ngào, nỗi niềm sầu,
Mảnh trăng lưỡi liềm vằng vặc chiếu,
Đàn ai cất tiếng, ngân vang trời,
Lòng ta héo hắt, nỗi buồn dâng,
Chia ly vội vã, giấc mộng mờ.
Một số yếu tố về thi luật của thơ song thất lục bát được thể hiện trong đoạn:
Thể thơ: Đoạn thơ tuân thủ đúng quy định của thể thơ song thất lục bát:
- Hai câu đầu (câu 1 và 2) có 7 tiếng (câu thất).
- Hai câu tiếp theo (câu 3 và 4) có 7 tiếng (câu thất).
- Hai câu tiếp theo nữa (câu 5 và 6) có 6 tiếng (câu lục).
- Hai câu cuối cùng (câu 7 và 8) có 8 tiếng (câu bát).
Cách gieo vần:
- Tiếng cuối của dòng thất đầu tiên (dương) vần với tiếng cuối của dòng thất tiếp theo (buồn).
- Tiếng cuối của dòng thất thứ hai (sóng) vần với tiếng cuối của dòng lục (sầu).
- Tiếng cuối của dòng lục (chiếu) vần với tiếng cuối của dòng bát (dâng).
- Tiếng cuối của dòng bát (mờ) vần với tiếng cuối của dòng thất kế đó (mờ).
Với những hướng dẫn soạn bài Tỳ bà hành – Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
