Soạn bài Khuôn đúc đồng Cổ Loa: Nỏ thần không chỉ là truyền thuyết – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 1)

Hướng dẫn soạn bài Khuôn đúc đồng Cổ Loa: Nỏ thần không chỉ là truyền thuyết – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 87 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bạn đã biết gì về truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy? Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết ấy gợi cho bạn suy nghĩ gì?

Trả lời:

Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy là một câu chuyện nổi bật trong lịch sử dân tộc, phản ánh sự mâu thuẫn và bi kịch của thời kỳ cổ đại. Nội dung truyền thuyết bao gồm:

An Dương Vương và thành Cổ Loa:

• An Dương Vương, vị vua của nước Âu Lạc, đã xây dựng thành Cổ Loa với sự hỗ trợ của thần Rùa Vàng.
• Thần Rùa Vàng đã ban tặng cho An Dương Vương một chiếc móng chân để chế tạo lẫy nỏ thần, một vũ khí kỳ diệu có khả năng tiêu diệt hàng ngàn kẻ thù chỉ với một phát.

Mị Châu và Trọng Thủy:

• Mị Châu, con gái của An Dương Vương, đã nhìn thấy nỏ thần và hỏi cha về công dụng của nó.
• Trọng Thủy, chồng của Mị Châu, đã âm thầm đánh tráo lẫy nỏ thần và đưa nó về nước mình.
• Việc làm này của Trọng Thủy dẫn đến sự mất mát lớn cho đất nước Âu Lạc, tạo nên một bi kịch sâu sắc cho dân tộc.

Ý nghĩa của truyền thuyết:

• Truyền thuyết nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc luôn cảnh giác với những mối đe dọa và trách nhiệm của người lãnh đạo trong việc bảo vệ tổ quốc.
• Nó cũng gửi gắm thông điệp về việc không nên chủ quan và phải đánh giá đúng mức các mối nguy hiểm để bảo vệ dân tộc và đất nước.

Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết khiến tôi suy nghĩ về sức mạnh và sự trách nhiệm của An Dương Vương trong việc bảo vệ quê hương. Đồng thời, nó cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì cảnh giác và không lơ là trước những hiểm họa.

Đọc văn bản

1, Dự đoán: Dựa vào tiêu đề, bạn nghĩ văn bản sẽ đề cập đến những nội dung gì?

Tôi dự đoán văn bản sẽ đề cập đến các chủ đề như khuôn đúc đồng, chiếc nỏ thần, và các nhân vật An Dương Vương, Mị Châu, Trọng Thủy.

2, Theo dõi: Bạn hiểu từ “độc bản” trong đoạn văn này theo cách nào?

Từ “độc bản” có nghĩa là một bản duy nhất, không có bản sao nào khác.

3, Theo dõi: Xác định dữ liệu và ý kiến/ quan điểm của tác giả trong đoạn văn sau: “Trong số mười mang khuôn…như khuôn đúc, trống đồng”.

Dữ liệu: Trong số mười khuôn đúc mũi tên đồng ba cạnh, hai cái có mặt ngoài được mài nhẵn và có khắc chữ Hán.

Ý kiến, quan điểm của tác giả trong đoạn văn: Điều này chỉ ra rằng trong thời kỳ của An Dương Vương, nhà nước Âu Lạc đã sử dụng chữ Hán để khắc lên các hiện vật quan trọng như khuôn đúc và trống đồng.

4, Suy luận: Mục đích của việc trình bày thông tin này là gì?

Mục đích là để làm nổi bật giá trị của bộ sưu tập khuôn khắc chữ Hán được khai quật và bản dập chữ Hán.

Sau khi đọc

Nội dung chính: Văn bản cung cấp thông tin về di tích thành Cổ Loa, cụ thể là tình trạng và giá trị của bộ sưu tập khuôn đúc mũi tên và lao đồng. Văn bản giới thiệu các hiện vật này và khẳng định sự tồn tại của Nỏ thần trong lịch sử thông qua mô tả chi tiết và chứng cứ hiện vật.

Câu 1 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định các thông tin chính của văn bản và các kiểu bố cục được sử dụng.

Trả lời:

• Các thông tin chính của văn bản:

• Địa điểm trưng bày di tích Cổ Loa và giới thiệu tổng quan về bộ sưu tập khuôn đúc mũi tên và lao đồng.
• Chi tiết về phát hiện bộ sưu tập và mô tả các hiện vật trong bộ sưu tập, như khuôn đúc mũi tên và lao đồng Cổ Loa.
• Giá trị của bộ sưu tập khuôn đúc đồng Cổ Loa được công nhận là Bảo vật quốc gia theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
• Khẳng định sự tồn tại thật của “nỏ thần” qua các di vật mũi tên đồng được phát hiện.

• Văn bản sử dụng kiểu bố cục: logic, bao gồm:

• Phân loại đối tượng: Miêu tả hiện trạng di tích và các khuôn đúc.
• Quan hệ nhân quả: Giới thiệu về bộ sưu tập và giá trị của nó để chứng minh sự tồn tại thực sự của “nỏ thần.”

Câu 2 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong các thông tin chính, người viết đã chọn những thông tin nào để trình bày chi tiết? Nhận xét về cách chọn lọc thông tin của văn bản.

Trả lời:

Người viết đã chọn trình bày chi tiết về hiện trạng, hình dáng, và giá trị của bộ sưu tập khuôn đúc mũi tên và lao đồng Cổ Loa. Điều này nhằm cung cấp chứng cứ vật lý về sự hiện diện của “nỏ thần” trong lịch sử và khẳng định rằng “nỏ thần” không chỉ là một truyền thuyết.

Đánh giá cách chọn lọc thông tin: Các thông tin được chọn lọc phù hợp với mục đích của văn bản, giúp làm rõ và chứng minh giá trị của bộ sưu tập, từ đó hỗ trợ việc xác minh tính xác thực của “nỏ thần.”

Câu 3 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định loại dữ liệu được sử dụng và vai trò của nó trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản.

Trả lời:

Loại dữ liệu được sử dụng:

• Phỏng vấn ông Hoàng Công Huy – lãnh đạo Ban Quản lý Khu di tích Cổ Loa: Dữ liệu này phản ánh ý kiến của một chuyên gia có liên quan trực tiếp, cung cấp cái nhìn sâu sắc về giá trị của bộ sưu tập khuôn đúc đồng.
• Quyết định số 2283/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Đây là dữ liệu sơ cấp chứng minh chính thức sự công nhận bộ sưu tập là Bảo vật quốc gia.

Vai trò của dữ liệu: Các dữ liệu này làm tăng tính thuyết phục và độ tin cậy của thông tin chính trong văn bản, chứng minh giá trị và sự tồn tại thực sự của bộ sưu tập khuôn đúc đồng Cổ Loa.

Câu 4 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Đánh giá tính mới mẻ, cập nhật và độ tin cậy của dữ liệu và thông tin trong văn bản.

Trả lời:

Tính mới mẻ và cập nhật: Bộ sưu tập khuôn đúc mũi tên và lao đồng ở Cổ Loa được phát hiện trong giai đoạn 2004 – 2007, là các di vật mới nhất liên quan đến kỹ thuật đúc đồng của người Việt ở thời kỳ An Dương Vương. Điều này cho thấy thông tin trong văn bản là cập nhật và phản ánh những khám phá khảo cổ học gần đây, vượt qua các phát hiện trước đó như kho mũi tên đồng ở Cầu Vực (1959) và trống đồng, lưỡi cày đồng ở Mả Tre (1982).

Độ tin cậy: Dữ liệu và thông tin trong văn bản được lấy từ nguồn uy tín, bao gồm nhà trưng bày di tích Cổ Loa và các nhận định của ông Hoàng Công Huy, lãnh đạo Ban Quản lý Khu di tích Cổ Loa, cùng với Quyết định số 2283/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ công nhận bộ sưu tập khuôn đúc Cổ Loa là Bảo vật Quốc gia. Các nguồn này đảm bảo tính xác thực và độ tin cậy cao cho thông tin được trình bày.

Địa điểm trưng bày: Những hiện vật liên quan được trưng bày tại Khu di tích Cổ Loa, huyện Đông Anh, Hà Nội, củng cố thêm độ tin cậy của thông tin.

Câu 5 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): So sánh hiệu quả biểu đạt của văn bản với và không có hình minh họa.

Trả lời:

Với hình minh họa (Hình 3): Hình minh họa giúp người đọc dễ dàng hình dung khái niệm về khuôn đúc, cũng như đặc điểm cụ thể của các mang khuôn đúc mũi tên ba cạnh và lao đúc hình cánh én. Những hình ảnh này hỗ trợ việc hiểu rõ hơn cách thức cấu tạo của khuôn đúc và quy trình đúc mũi tên đồng của người Âu Lạc.

Không có hình minh họa: Việc thiếu hình ảnh khiến người đọc gặp khó khăn trong việc hình dung và hiểu đầy đủ các thông tin mô tả trong văn bản, đặc biệt là về cấu tạo của khuôn đúc và sự kết hợp các mảnh khuôn.

Câu 6 (trang 92 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Qua văn bản, người viết thể hiện thái độ gì đối với văn hóa dân tộc? Thái độ ấy gợi cho bạn suy nghĩ gì?

Trả lời:

Thái độ của người viết: Người viết thể hiện sự khẳng định và tự hào về sự tồn tại của nỏ thần trong lịch sử và trình độ kỹ thuật cao của các nghệ nhân luyện kim thời kỳ cổ đại. Văn bản nhấn mạnh sự quan trọng của di sản văn hóa và kỹ thuật đúc đồng của người Việt cổ, từ đó thể hiện sự trân trọng và tự hào về thành tựu văn hóa dân tộc.

Suy nghĩ gợi ra: Thái độ này gợi cho tôi suy nghĩ về giá trị của việc bảo tồn và nghiên cứu di sản văn hóa dân tộc, cũng như tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy các thành tựu kỹ thuật và văn hóa của tổ tiên trong bối cảnh hiện đại.

Câu 7 (trang 92 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm đọc truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy. Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về hình ảnh nỏ thần được thể hiện trong truyền thuyết trên và trong thực tế lịch sử.

Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết An Dương Vương mang ý nghĩa sâu sắc và trở thành biểu tượng quan trọng trong văn hóa và lịch sử Việt Nam. Nỏ thần không chỉ là vũ khí mạnh mẽ giúp người Âu Lạc chiến thắng kẻ thù, mà còn đại diện cho sức mạnh, sự kiên cường và tinh thần bất khuất của dân tộc trước những mối đe dọa từ bên ngoài. An Dương Vương đã sử dụng nỏ thần để bảo vệ đất nước, xây dựng thành Cổ Loa kiên cố, duy trì sự an toàn cho lãnh thổ. Tuy nhiên, truyền thuyết cũng cảnh báo về việc mất cảnh giác trước âm mưu thâm độc của ngoại bang, như khi An Dương Vương mất nỏ thần vào tay Trọng Thủy, dẫn đến sự sụp đổ của cả một vương triều. Qua đó, truyền thuyết nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ sức mạnh, lòng trung thành và cảnh giác trước những mưu đồ từ kẻ thù. Trong thực tế lịch sử, nỏ thần còn là biểu tượng của sự đoàn kết dân tộc, lòng yêu nước và trách nhiệm của những người đứng đầu trong việc bảo vệ đất nước. Hình ảnh nỏ thần, do đó, vượt qua giới hạn của một vũ khí chiến đấu, trở thành lời nhắc nhở về bài học lịch sử về cảnh giác, đoàn kết và sự kiên quyết trong việc giữ gìn nền độc lập và chủ quyền quốc gia.

Với những hướng dẫn soạn bài Khuôn đúc đồng Cổ Loa: Nỏ thần không chỉ là truyền thuyết – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.