Soạn bài Cảnh rừng Việt Bắc – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2)
Hướng dẫn soạn bài Cảnh rừng Việt Bắc – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích khung cảnh thiên nhiên và bức tranh sinh hoạt trong sáu dòng thơ đầu.
Trả lời:
Trong sáu dòng thơ đầu tiên, chủ thể trữ tình miêu tả khung cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của nhân dân kháng chiến với một giọng điệu vui tươi và lạc quan.
Các từ ngữ và cụm từ như “thật là hay,” “… thì mời…,” “tha hồ dạo,” “mặc sức say,” “non xanh, nước biếc,” và “rượu ngọt, chè tươi” làm nổi bật sự tươi đẹp và phong phú của cảnh vật. Dù đối mặt với điều kiện khắc nghiệt, tác giả vẫn duy trì tinh thần lạc quan và thư thái, qua đó thể hiện phẩm chất nghệ sĩ và niềm vui sống của mình, từ đó truyền cảm hứng và tinh thần lạc quan đến mọi người.
Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định chủ thể trữ tình trong bài thơ và cho biết dựa vào đâu để bạn xác định như vậy.
Trả lời: Chủ thể trữ tình trong bài thơ là “ta,” được biểu hiện qua đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất, số nhiều. Căn cứ để xác định chủ thể trữ tình là sự xuất hiện của đại từ nhân xưng “ta” trong các dòng thơ và sự biểu hiện tình cảm, cảm xúc của chủ thể qua nội dung và giọng điệu của bài thơ.
Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bài thơ đã đáp ứng yêu cầu về thể thơ như thế nào? Các yếu tố hình thức (từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, vần, nhịp) có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề, thông điệp của bài thơ?
Trả lời: Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú, phù hợp với yêu cầu của thể loại này.
Các yếu tố hình thức như sau góp phần làm nổi bật chủ đề và thông điệp của bài thơ:
- Cách gieo vần: Vần chân “ay” giúp tạo sự hòa quyện và nhịp điệu cho bài thơ.
- Biện pháp liệt kê hình ảnh: Các hình ảnh như “vượn hót chim kêu,” “non xanh, nước biếc,” “rượu ngọt, chè tươi,” và “trăng, hạc, xuân” được liệt kê để làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Bắc.
- Tác dụng: Các yếu tố hình thức này nhấn mạnh sự phong phú và quyến rũ của thiên nhiên nơi núi rừng Việt Bắc, đồng thời thể hiện tình yêu thiên nhiên và sự gắn bó của Bác Hồ với quê hương.
Câu 4 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ. Cho biết hoàn cảnh ấy đã giúp bạn hiểu thêm điều gì về thông điệp từ bài thơ và tâm hồn, cốt cách của nhà thơ Hồ Chí Minh.
Trả lời:
Bài thơ “Cảnh rừng Việt Bắc” của Hồ Chí Minh được viết vào mùa xuân năm 1947, khi Bác Hồ và Trung ương Đảng đang hoạt động tại căn cứ địa Việt Bắc trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Sau khi tạm rút khỏi thủ đô Hà Nội, Bác Hồ và các chiến sĩ đã dựng lên căn cứ tại Việt Bắc để tiếp tục cuộc đấu tranh lâu dài.
Bài thơ mô tả cuộc sống trong chiến khu với cảnh núi rừng, chim muông, và sự giản dị của cuộc sống. Qua bài thơ, Bác Hồ không chỉ thể hiện sự yêu thích thiên nhiên mà còn truyền tải tinh thần lạc quan và hạnh phúc trong hoàn cảnh gian khổ. Ông cho thấy lòng yêu nước, sự hy sinh và tình cảm sâu sắc đối với quê hương.
Từ góc độ tâm hồn và cốt cách của nhà thơ, bài thơ “Cảnh rừng Việt Bắc” thể hiện sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên, cùng với lòng dũng cảm và tình yêu quê hương trong cuộc chiến đấu. Hồ Chí Minh không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một nhà thơ với tâm hồn cao đẹp và tình yêu vô hạn đối với đất nước và nhân dân.
Câu 5 (trang 79 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu một số điểm tương đồng và khác biệt về nội dung cũng như hình thức nghệ thuật giữa hai bài thơ “Cảnh rừng Việt Bắc” và “Rằm tháng Giêng.”
Trả lời:
Điểm tương đồng:
Cả hai bài thơ đều lấy cảm hứng từ vẻ đẹp thiên nhiên vùng Tây Bắc và phản ánh tình yêu sâu sắc của tác giả đối với cảnh vật và quê hương.
Cả hai bài thơ đều thể hiện sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên, qua đó bộc lộ tinh thần lạc quan và yêu đời của tác giả.
Điểm khác biệt:
Nội dung:
“Cảnh rừng Việt Bắc” tập trung vào việc miêu tả cuộc sống và cảnh sắc thiên nhiên trong chiến khu Việt Bắc, cùng với sự giản dị và lạc quan của Bác Hồ. Bài thơ làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên và tinh thần kiên cường trong hoàn cảnh kháng chiến.
“Rằm tháng Giêng” miêu tả vẻ đẹp của đêm trăng rằm tháng Giêng ở Tây Bắc và không khí của cuộc họp quân sự dưới ánh trăng. Bài thơ tập trung vào bức tranh đêm trăng và ý nghĩa của cuộc họp bàn việc quân của Bác Hồ, thể hiện tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước.
Hình thức nghệ thuật:
“Cảnh rừng Việt Bắc” sử dụng thể thơ lục bát truyền thống, với hình ảnh thơ phong phú, bay bổng, kết hợp giữa yếu tố cổ điển và hiện đại.
“Rằm tháng Giêng” sử dụng thể thơ tứ tuyệt, với hình ảnh thơ mang màu sắc cổ điển nhưng vẫn giữ được sự bình dị và gần gũi, phù hợp với không khí của đêm trăng và cuộc họp.
Với những hướng dẫn soạn bài Cảnh rừng Việt Bắc – Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo (Tập 2) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
