Soạn bài Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu
Hướng dẫn soạn bài Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu – Ngữ văn 12 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Trước khi đọc bài
Câu hỏi 1 (Trang 21 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bạn hiểu thế nào là trò lố? Trước một trò lố, người ta thường có những phản ứng như thế nào?
Trả lời
“Trò lố” thường ám chỉ các hành động, lời nói hoặc hành vi không chân thành, không trung thực hoặc không chính xác. Đây là những hành động hoặc lời nói nhằm mục đích đánh lừa, gạt gẫm người khác, hoặc tạo ra ấn tượng giả dối.
Khi đối diện với một trò lố, người ta thường phản ứng bằng sự hoài nghi, phẫn nộ, tức giận hoặc mất lòng tin. Những phản ứng này xuất phát từ sự nhận thức về sự không đáng tin cậy hoặc sự thiếu chân thành trong hành vi hoặc lời nói đó.
Câu hỏi 2 (Trang 21 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bạn đã biết gì về Phan Bội Châu và sự kính trọng mà nhân dân ta dành cho ông?
Trả lời
Phan Bội Châu, một nhà cách mạng và nhà văn nổi tiếng của Việt Nam, đã dẫn dắt nhiều cuộc đấu tranh chống lại thực dân Pháp và Nhật. Ông được coi là biểu tượng của sự đấu tranh cho tự do và độc lập dân tộc. Các tác phẩm văn học và triết học của Phan Bội Châu không chỉ phản ánh tinh thần yêu nước mạnh mẽ mà còn đóng góp quan trọng vào văn hóa và giáo dục Việt Nam.
Sau khi đọc bài
Câu 1 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt như thế nào?
Trả lời
Truyện ngắn được viết vào năm 1925, trong bối cảnh Phan Bội Châu bị bắt giam và chuẩn bị đưa ra xét xử. Bối cảnh lúc bấy giờ bao gồm:
- Thực dân Pháp gia tăng khủng bố và đàn áp phong trào yêu nước, đẩy mạnh các cuộc tấn công vào các tổ chức và cá nhân đấu tranh cho độc lập.
- Phan Bội Châu, một trong những nhân vật lãnh đạo phong trào cách mạng, bị bắt giam, gây nên sự phẫn nộ và chỉ trích mạnh mẽ từ dư luận Pháp và quốc tế.
- Va-ren, Toàn quyền Đông Dương mới nhậm chức, hứa hẹn sẽ thực hiện những cải cách nhằm cải thiện tình hình và giảm bớt áp lực đối với các phong trào yêu nước, mặc dù thực tế có thể chưa thấy được sự thay đổi rõ rệt.
Câu 2 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tác phẩm được chia thành năm phần rõ rệt. Hãy khái quát nội dung của từng phần.
Trả lời
– Phần 1 (Từ đầu đến “giam trong tử): Mở đầu.
– Phần 2 (Từ “Đến Sài Gòn” đến “vẫn nằm tù): Toàn quyền Va-ren và dân chúng.
– Phần 3 (Từ “Từ Sài Gòn” đến “vẫn nằm tù”): Toàn quyền Va-ren và triều đình An Nam.
– Phần 4 (Từ “Nhưng chúng ta” đến “hiểu Phan Bội Châu): Toàn quyền Va-ren và Phan Bội Châu.
– Phần 5 (Tử “Cuộc gặp gỡ” đến hết): Lời kể của nhân chứng.
Câu 3 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Cảm hứng trào lộng được thể hiện ở những phương diện nào của tác phẩm?
Trả lời
Cảm hứng trào lộng trong tác phẩm được thể hiện qua các yếu tố sau:
Nhan đề: Sử dụng nhan đề để hạ bệ một sự kiện chính trị, biến nó thành những trò lố nực cười.
Tình huống: Tạo dựng tình huống tưởng tượng về cuộc gặp gỡ giữa hai bên đối địch, làm nổi bật sự mâu thuẫn và hài hước.
Nhân vật: Xây dựng một chân dung hí hoạ về quan Toàn quyền Đông Dương, tạo ra hình ảnh phóng đại và châm biếm.
Ngôn ngữ và giọng điệu: Sử dụng ngôn ngữ châm biếm và giễu nhại để thể hiện sự trào lộng, làm tăng tính chất hài hước và mỉa mai của tác phẩm.
Câu 4 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm những chi tiết làm rõ sự tương phản giữa hai nhân vật Va-ren và Phan Bội Châu. Sự tương phản đó được thể hiện trên những bình diện nào?
Trả lời
| Va-ren | Phan Bội Châu | |
| Địa vị | Toàn quyền Đông Dương | Tù nhân |
| Tiền sử/ lai lịch | Đảng viên đảng xã hội Pháp | Chí sĩ yêu nước chống thực dân Pháp |
| Hành vi | – Hứa “sẽ chăm sóc vụ Phan Bội Châu”.
– Tuần du Sài Gòn. – Dự yến, nhận tưởng lệ. – Vào xà lim “tay phải giơ ra bắt tay Phan Bội Châu, còn tay trái thì nâng cái gồng to kệch đang xiết chặt Phan Bội Châu”. |
Ở tù |
| Lời nói | – Dài dòng “Tôi đem… Toàn quyền…!”
– Lập luận ngụy biện xảo trá, trơ trẽn |
Im lặng |
| Thái độ | Ngạo nghễ | Dửng dưng, khinh bỉ |
Câu 5 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Câu chuyện tưởng tượng về việc Va-ren sang Việt Nam nhậm chức và gặp Phan Bội Châu được kể từ những điểm nhìn nào?
Trả lời
– Phần 1: Ngôi kể vô nhân xưng kết hợp với ngôi kể “chúng ta” thể hiện điểm nhìn của tác giả và những người cùng chí hướng đang hoạt động tại Paris.
– Phần 2: Câu chuyện được tiếp nối với nhiều điểm nhìn khác nhau: từ Va-ren (lần đầu tiên nhìn thấy một thành phố Đông Dương), người quan sát và kể chuyện (“Bỗng dưng tất cả dừng lại…”), đám đông dân chúng (“Gì thế nhỉ?…”), đến chú bé con, chị con gái, anh sinh viên, bác cu li xe và nhà Nho.
– Phần 3: điểm nhìn của người kể chuyện – vô nhân xưng
– Phần 4: điểm nhìn của tác giả – “chúng ta”
– Phần 5: nhiều điểm nhìn: người kể chuyện, điểm nhìn của anh lính, điểm nhìn của nhân chứng thứ hai.
Câu 6 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu cảm nhận của bạn về ngôn ngữ, giọng điệu của tác phẩm.
Trả lời
– Ngôn ngữ: giản dị, sắc sảo
– Giọng điệu: châm biếm, mỉa mai.
Câu 7 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phần kết thúc của tác phẩm có điểm gì đáng chú ý? Theo bạn, có những phương án kết thúc nào khác có thể nghĩ đến (xét theo góc nhìn của người sáng tác)?
Trả lời
Phần kết thúc của tác phẩm “Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu” có những điểm đáng chú ý sau:
Mở ra viễn cảnh tươi sáng:
Va-ren bị vạch trần: Va-ren bị lật tẩy bộ mặt lừa đảo và thất bại, làm nổi bật sự chiến thắng của chính nghĩa.
Tạo sự bất ngờ: Va-ren tưởng chừng đã thành công nhưng lại thất bại thảm hại, mở ra suy nghĩ về tương lai của Việt Nam.
Phù hợp với chủ đề: Vạch trần sự lừa dối của thực dân Pháp và ca ngợi tinh thần yêu nước của Phan Bội Châu.
Phương án kết thúc khác:
Va-ren tiếp tục lừa dối: Va-ren vẫn lừa dối dư luận, Phan Bội Châu gặp nhiều khó khăn hơn trong cuộc đấu tranh.
Phan Bội Châu được trả tự do: Phan Bội Châu được trả tự do nhờ dư luận quốc tế và tiếp tục hoạt động yêu nước, thể hiện niềm tin vào chính nghĩa và sự đoàn kết.
Câu 8 (trang 26 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Qua tác phẩm này, bạn có suy nghĩ gì về tài năng viết truyện ngắn của Nguyễn Ái Quốc?
Trả lời
Tài năng viết truyện ngắn của Nguyễn Ái Quốc:
– Khắc họa nhân vật sinh động, điển hình
– Cốt truyện logic, hấp dẫn
Với những hướng dẫn soạn bài Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu – Ngữ văn 12 tập 2 – Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
