Soạn bài Sống, hay không sống? – Ngữ văn 9 – Cánh diều

Hướng dẫn soạn bài Sống, hay không sống? -Ngữ văn lớp 9 – Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Đọc hiểu

Nhà vua có tin Ham-lét điên không?

Nhà vua nghi ngờ về việc Ham-lét có thực sự điên hay không. Ông không hoàn toàn tin tưởng vào việc Ham-lét bị điên, mà nghĩ rằng có thể có lý do nào đó sâu xa hơn cho hành động của Ham-lét.

Mục đích của nhà vua là gì?

Mục đích của nhà vua là tìm hiểu xem Ham-lét có thực sự điên hay không và nếu có, nguyên nhân của sự điên loạn đó là gì. Nhà vua ra lệnh cho hai người Rosencrantz và Guildenstern đến thăm dò và theo dõi Ham-lét nhằm khám phá ra nguyên nhân thực sự đằng sau hành vi của Ham-lét.

Chú ý yếu tố thật, giả trong lời nói của Ham-lét

Ham-lét trong đoạn hội thoại này thể hiện rõ ràng sự đấu tranh nội tâm giữa việc sống và chết, giữa hiện thực tàn khốc và giấc mộng vĩnh cửu. Lời nói của Ham-lét, dù mang nhiều cảm xúc chân thật về nỗi đau đớn và tuyệt vọng trước cuộc sống, cũng chứa đựng yếu tố giả tạo. 

Ham-lét tự hỏi về ý nghĩa của sự tồn tại và cái chết, nhưng đồng thời cũng bộc lộ sự mỉa mai khi nhắc đến những hành động của mình và của người khác. Đây là một màn độc thoại đầy phức tạp, thể hiện Ham-lét đang chơi đùa với khái niệm thật – giả trong lời nói, khiến người nghe khó phân biệt được đâu là sự thật trong cảm xúc của chàng.

Đoạn độc thoại của Ham-lét đã diễn tả điều gì?

Đoạn độc thoại của Ham-lét diễn tả sự mâu thuẫn và rối ren trong tâm trí của chàng. Ham-lét suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống, về sự chịu đựng những đau khổ và bất công mà con người phải đối mặt. Chàng băn khoăn liệu có nên tiếp tục sống, tiếp tục đối diện với những đau đớn, hay nên chọn cái chết để giải thoát bản thân khỏi những khổ đau này. Tuy nhiên, Ham-lét cũng sợ hãi trước những điều chưa biết về cái chết, điều mà chàng gọi là “bờ kia”, và điều này khiến chàng không dám đưa ra quyết định cuối cùng. Đoạn độc thoại này là biểu hiện của sự đấu tranh nội tâm sâu sắc của Ham-lét giữa ham muốn chấm dứt đau khổ và nỗi sợ về những điều không thể biết sau cái chết.

Thái độ của Ô-phê-li-a và Ham-lét khác nhau như thế nào?

Ô-phê-li-a thể hiện một thái độ dịu dàng, nhẫn nhịn và trung thành trong suốt cuộc trò chuyện với Ham-lét. Cô lo lắng và quan tâm đến sức khỏe của Ham-lét, thể hiện qua những câu hỏi về tình trạng sức khỏe và sự cố gắng an ủi chàng. Ô-phê-li-a luôn cố gắng duy trì một mối quan hệ tốt đẹp và trung thành với Ham-lét, bất chấp những hành động khó hiểu của chàng.

Ngược lại, Ham-lét lại thể hiện một thái độ phức tạp, vừa mỉa mai vừa lạnh lùng với Ô-phê-li-a. Chàng thường xuyên sử dụng lời lẽ châm biếm và có phần vô tình khi nói chuyện với cô. Ham-lét nghi ngờ về lòng trung thành và tình cảm của Ô-phê-li-a, điều này thể hiện rõ qua cách chàng diễn đạt sự bất mãn và thất vọng với cuộc đời và con người xung quanh, kể cả với Ô-phê-li-a.

Nhà vua định làm gì với Ham-lét?

Nhà vua có kế hoạch đưa Ham-lét sang nước Anh. Ông cho rằng Ham-lét đang bị khủng hoảng tinh thần, và để ngăn ngừa bất kỳ nguy hiểm nào có thể xảy ra, nhà vua quyết định gửi Ham-lét đi xa. Bằng cách này, nhà vua hy vọng sẽ tránh được bất kỳ nguy cơ nào đe dọa đến sự an toàn của triều đình và cũng đồng thời tạm thời giải quyết được vấn đề mà Ham-lét đang gây ra.

Câu kết cho thấy thái độ nào của nhà vua?

Câu kết cho thấy nhà vua đang rất cương quyết trong quyết định của mình và không muốn coi thường những dấu hiệu nguy hiểm mà ông nhìn thấy từ Ham-lét. Nhà vua nhận thức rõ về mức độ nghiêm trọng của tình huống và tỏ ra cẩn trọng trong việc xử lý tình trạng này, đặc biệt là khi ông phải cân nhắc đến sự an toàn và ổn định của triều đình.

Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1. Đoạn trích “Sống, hay không sống?” kể về chuyện gì và có những nhân vật nào? Xem phần tóm tắt để xác định vị trí của đoạn trích.

Đoạn trích “Sống, hay không sống?” là một trong những đoạn nổi tiếng nhất của vở kịch “Hamlet”. Trong đoạn trích này, nhân vật chính, Ham-lét, đang tự vấn về cuộc sống và cái chết. Ham-lét suy nghĩ về ý nghĩa của việc sống trong đau khổ hay tìm đến cái chết để thoát khỏi những đau đớn tinh thần và nỗi khổ tâm mà chàng phải chịu đựng. Đoạn này là phần độc thoại nội tâm của Ham-lét, nơi chàng bày tỏ những mâu thuẫn, do dự và tuyệt vọng của mình.

Nhân vật chính trong đoạn trích là Ham-lét. Ngoài ra, đoạn trích này liên quan đến những suy nghĩ của Ham-lét về những nhân vật khác như Ô-phê-li-a, vua và hoàng hậu, mặc dù họ không trực tiếp xuất hiện trong đoạn này.

Câu 2. Nhận biết một số chỉ dẫn sân khấu, lời nhân vật; đoạn độc thoại và đối thoại trong đoạn trích.

Trong đoạn trích này, ta có thể phân biệt giữa chỉ dẫn sân khấu, lời nhân vật, đoạn độc thoại và đối thoại như sau:

• Chỉ dẫn sân khấu: Là những hướng dẫn dành cho diễn viên và đạo diễn về cách thức trình diễn trên sân khấu, thường được viết trong ngoặc đơn và không được đọc to bởi các nhân vật. Ví dụ: “(Ham-lét, bước lên sân khấu, nhìn quanh một lượt, thở dài)”.
• Lời nhân vật: Là những gì mà các nhân vật nói ra, có thể là độc thoại hoặc đối thoại. Ví dụ: “Sống, hay không sống? Đó là vấn đề.”
• Đoạn độc thoại: Là phần lời nói dài, thường là suy nghĩ cá nhân của một nhân vật, được diễn đạt thành lời khi không có nhân vật nào khác đối thoại trực tiếp với họ. Trong đoạn này, đoạn độc thoại của Ham-lét là phần chính: “Sống, hay không sống?”
• Đối thoại: Là những đoạn hội thoại giữa hai hay nhiều nhân vật. Trong đoạn này, ta chủ yếu thấy phần độc thoại của Ham-lét, còn phần đối thoại chủ yếu xuất hiện trong các phần khác của vở kịch.

Câu 3. Đoạn độc thoại của Ham-lét trong đoạn trích “Sống, hay không sống?” thể hiện tâm trạng và thái độ gì? Những lời độc thoại ấy bộc lộ mâu thuẫn nào trong con người Ham-lét?

Đoạn độc thoại của Ham-lét thể hiện sự đau khổ, bất mãn và đấu tranh nội tâm sâu sắc của chàng. Ham-lét suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống và cái chết, đặt câu hỏi về giá trị của việc tiếp tục sống trong đau khổ hay tìm đến cái chết để giải thoát. Tuy nhiên, Ham-lét cũng lo sợ về điều không biết đến sau cái chết, điều này khiến chàng do dự và mâu thuẫn.

Những mâu thuẫn trong con người Ham-lét là sự giằng co giữa bản năng muốn sống, sợ hãi cái chết và niềm tin rằng cái chết có thể là sự giải thoát cuối cùng. Ham-lét muốn chấm dứt những đau khổ của mình nhưng cũng sợ hãi trước điều chưa biết, điều này khiến chàng không thể đưa ra quyết định.

Câu 4. Xác định hai tuyến nhân vật đối lập trong đoạn trích. Nhận xét đặc điểm tính cách của hai tuyến nhân vật này.

Trong vở kịch, có hai tuyến nhân vật đối lập chính:

• Ham-lét: Đại diện cho sự hoài nghi, suy tư, và đấu tranh nội tâm. Chàng là người có tính cách phức tạp, vừa đau khổ vừa đầy nghị lực để khám phá sự thật và đối mặt với sự bất công.
• Vua và những người đại diện cho quyền lực: Đại diện cho sự giả dối, quyền lực và áp bức. Họ sử dụng quyền lực của mình để thao túng và kiểm soát, thường hành động theo những âm mưu riêng và gây ra những mâu thuẫn cho Ham-lét.

Câu 5. Đặc điểm bi kịch (đề tài, cốt truyện, nhân vật và kiểu xung đột) thể hiện qua đoạn trích “Sống, hay không sống?” như thế nào?

Đặc điểm bi kịch trong đoạn trích này bao gồm:

• Đề tài: Là sự đấu tranh giữa thiện và ác, giữa cá nhân và xã hội, giữa lương tâm và dục vọng. Ham-lét đấu tranh với chính mình về việc sống hay chết, cũng như với xã hội đầy giả dối xung quanh.
• Cốt truyện: Xoay quanh sự phục thù của Ham-lét đối với cái chết của cha mình, nhưng cũng là hành trình tìm kiếm ý nghĩa và sự thật trong một thế giới hỗn loạn.
• Nhân vật: Ham-lét là nhân vật bi kịch điển hình, với tính cách phức tạp, sâu sắc, và đầy mâu thuẫn. Những nhân vật khác như vua, hoàng hậu, và Ô-phê-li-a đại diện cho các mặt khác nhau của xã hội, từ quyền lực đến sự yếu đuối.
• Kiểu xung đột: Xung đột chính là xung đột nội tâm trong Ham-lét – giữa khao khát phục thù và nỗi sợ cái chết, giữa lòng trung thành và sự hoài nghi. Xung đột này là trung tâm của bi kịch và dẫn dắt cốt truyện.

Câu 6. Sự trăn trở “Sống, hay không sống?” và quyết định cầm vũ khí chống lại bạo ngược, cường quyền nói lên phẩm chất và tính cách gì của Ham-lét? Em có đồng ý với quyết định ấy của Ham-lét không? Vì sao?

Sự trăn trở của Ham-lét thể hiện tính cách của chàng: một người suy tư, có chiều sâu nội tâm, nhưng cũng đầy sự bất mãn và phẫn uất trước những bất công. Ham-lét không chỉ đấu tranh với thế giới bên ngoài mà còn với chính bản thân mình, điều này cho thấy chàng có tinh thần độc lập và luôn tìm kiếm sự thật.

Quyết định cầm vũ khí của Ham-lét nói lên lòng can đảm, tinh thần chiến đấu chống lại sự bất công và bạo ngược, nhưng đồng thời cũng thể hiện sự tuyệt vọng của chàng khi không tìm được lối thoát trong một xã hội đầy dối trá và áp bức.

Quan điểm cá nhân về quyết định của Ham-lét có thể khác nhau. Nếu bạn đồng ý, đó có thể là vì bạn thấy Ham-lét không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đấu tranh để bảo vệ chính nghĩa và danh dự của cha mình. Nếu không đồng ý, bạn có thể cho rằng Ham-lét có thể chọn một con đường khác ít đau thương hơn, có lẽ là giải quyết mọi chuyện qua đối thoại thay vì bạo lực.

Với những hướng dẫn soạn bài Sống, hay không sống? – Ngữ văn lớp 9 – Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.