Soạn bài Trình bày về so sánh, đánh giá hai tác phẩm kí

Hướng dẫn soạn bài Trình bày về so sánh, đánh giá hai tác phẩm kí Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Định hướng

a) Trong phần Viết, các em đã được hướng dẫn cách thực hiện bài văn nghị luận so sánh và đánh giá về nội dung và hình thức của hai tác phẩm kí. Trong phần Nói và nghe, nhiệm vụ của các em là chuyển bài viết đó thành một bài thuyết trình.

b) Để trình bày một bài thuyết trình so sánh và đánh giá hai tác phẩm kí một cách hiệu quả, các em cần lưu ý:

• Xem lại dàn ý và bài viết đã hoàn thành ở phần Viết. Hãy suy nghĩ thêm để bổ sung ý mới hoặc điều chỉnh dàn ý sao cho mạch lạc và logic hơn. Chọn ra những điểm trọng tâm hoặc những phần mà các em yêu thích nhất để nhấn mạnh trong bài thuyết trình, từ đó tạo điểm nổi bật và thu hút người nghe.
• Xác định rõ mục đích của bài thuyết trình, hiểu rõ bối cảnh và đối tượng người nghe để lựa chọn cách trình bày phù hợp nhất, đảm bảo nội dung truyền tải hiệu quả và dễ hiểu.

Thực hành

Bài tập: So sánh nghệ thuật trần thuật của các tác giả qua hai đoạn trích “Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm” (Đặng Thuỳ Trâm) và “Một lít nước mắt” (Ki-tô A-ya).

a) Chuẩn bị

– Đọc kỹ lại hai đoạn trích từ “Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm” và “Một lít nước mắt” cùng các tài liệu liên quan đến tác giả và tác phẩm để hiểu sâu hơn về nội dung và nghệ thuật trần thuật.

– Xem xét lại dàn ý đã xây dựng ở phần Viết, chuẩn bị kỹ lưỡng cho phần trình bày.

– Nếu có điều kiện, chuẩn bị thêm các phương tiện hỗ trợ như tranh ảnh, video clip, máy chiếu, hoặc màn hình trình chiếu để làm bài thuyết trình thêm sinh động và thu hút.

Để bài thuyết trình trở nên hấp dẫn và tương tác hơn, hãy:

• Đặt ra câu hỏi thảo luận để khuyến khích người nghe tham gia vào việc nhận xét và góp ý.
• Cung cấp thêm tài liệu và nguồn tham khảo cho những người muốn tìm hiểu sâu hơn về hai tác phẩm này.

b) Tìm ý và lập dàn ý

Xem xét lại dàn ý và bố cục đã chuẩn bị ở phần Viết, đồng thời cân nhắc bổ sung thêm ý tưởng mới nếu có để bài thuyết trình được hoàn thiện hơn.

c) Nói và nghe

Tham khảo các yêu cầu đã được đề cập ở Bài 1, phần Nói và nghe, mục c (trang 42). So sánh và đối chiếu với dàn ý đã chuẩn bị để đảm bảo bài thuyết trình được mạch lạc và dễ hiểu.

Bài mẫu tham khảo:

Kính chào cô và các bạn, em là… Hôm nay, em xin trình bày bài thuyết trình về đề tài so sánh nghệ thuật trần thuật trong hai đoạn trích “Nhật kí Đặng Thuỳ Trâm” của Đặng Thuỳ Trâm và “Một lít nước mắt” của Ki-tô A-ya.

Trong thể loại nhật ký, nhiều tác giả đã tạo ra những tác phẩm mang đậm cảm xúc và giá trị nhân văn sâu sắc. Đặng Thùy Trâm cũng vậy, dù cô đã rời xa cõi đời, nhưng “Nhật kí Đặng Thùy Trâm” vẫn còn đó như một áng văn đầy xúc cảm, phản ánh chân thực một giai đoạn lịch sử đầy biến động. Cùng với đó, “Một lít nước mắt” của Ki-tô A-ya cũng là một tác phẩm đầy cảm động. Cả hai đoạn trích này đều là những trang cuối cùng của cuộc đời tác giả, nơi họ ghi lại những suy tư và cảm xúc chân thật nhất. Điểm chung nổi bật giữa hai tác phẩm chính là nghệ thuật trần thuật đầy tinh tế.

Đầu tiên, cả hai tác giả đều sử dụng ngôi kể thứ nhất, tự mình trở thành nhân vật trung tâm của câu chuyện. Mọi sự kiện, suy nghĩ đều được thuật lại qua lăng kính của chính họ, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về những gì họ đã trải qua. Với ngôi kể thứ nhất, nhật ký trở thành nơi tác giả tâm sự với chính mình, nơi mà mọi suy tư, cảm xúc được thể hiện một cách chân thật nhất.

Thứ hai, cả Đặng Thùy Trâm và Ki-tô A-ya đều có chung một khát vọng mãnh liệt: khát vọng tự do. Đặng Thùy Trâm đấu tranh để giành lại độc lập tự do cho Tổ quốc, trong khi Ki-tô A-ya mong muốn được giải thoát khỏi những ràng buộc của bệnh tật, để có thể sống một cuộc đời tự do như bao người khác. Dù cuộc sống của họ có nhiều khó khăn, nhưng cả hai đều không ngừng hy vọng và vượt qua mọi cảm xúc tiêu cực để tiếp tục cuộc chiến của mình.

Tuy nhiên, giữa họ cũng có những điểm khác biệt. A-ya, một cô bé phải đối mặt với bệnh tật trong vòng tay yêu thương của mẹ, trong khi Đặng Thùy Trâm là một nữ bác sĩ hàng ngày phải đối mặt với những hiểm nguy và mất mát trong cuộc chiến. Điều này đã tạo ra sự khác biệt trong cách họ thể hiện tình cảm. Nếu như A-ya chủ yếu bộc lộ tình cảm với mẹ, thì Đặng Thùy Trâm còn thể hiện tình yêu quê hương, sự ngưỡng mộ với những người xung quanh cô.

Một điểm đặc biệt khác trong nghệ thuật trần thuật của cả hai tác giả là sự kết hợp khéo léo giữa kể chuyện với miêu tả, nghị luận và trữ tình. Ở “Nhật kí Đặng Thùy Trâm”, sự kết hợp này được thể hiện rõ qua những đoạn văn như: “Thuận vừa mới khóc cha chết, hai chiếc tang còn nặng trên ngực nhưng nụ cười đã trở lại trên đôi môi nhợt nhạt…”. Trong khi đó, ở “Một lít nước mắt”, sự kết hợp này được thể hiện qua những đoạn như: “Mùa xuân rồi cũng qua đi, những cánh hoa bay lả tả… cảm giác thật an lành.” Những đoạn văn này không chỉ cung cấp thông tin mà còn làm nổi bật tính cách và tâm trạng của nhân vật, đồng thời gia tăng tính biểu cảm cho câu chuyện.

Tóm lại, dù có những điểm tương đồng và khác biệt, cả Đặng Thùy Trâm và Ki-tô A-ya đều để lại cho người đọc những áng văn tự sự đầy cảm xúc và nghệ thuật trần thuật tinh tế. Những tác phẩm này không chỉ phản ánh cuộc đời của họ mà còn là nguồn cảm hứng mạnh mẽ, chạm đến trái tim của người đọc.

d, Kiểm tra và chỉnh sửa

Hãy tham khảo các yêu cầu được nêu ở Bài 1, phần Nói và nghe, mục d (trang 42). Đồng thời, đối chiếu kỹ lưỡng với dàn ý và bài văn bạn đã soạn thảo cho bài tập này để đảm bảo nội dung trình bày mạch lạc, phù hợp và hiệu quả nhất. Việc kiểm tra và chỉnh sửa sẽ giúp bạn hoàn thiện bài nói, đồng thời tạo nên sự tự tin khi trình bày trước mọi người.

Với những hướng dẫn soạn bài Trình bày về so sánh, đánh giá hai tác phẩm kí Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.