Soạn bài Con gà thờ – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1)

Hướng dẫn soạn bài Con gà thờ – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Trước khi đọc

Câu hỏi: Tục thờ cúng tổ tiên thường gắn với thái độ, tình cảm nào?

Trả lời: Tục thờ cúng tổ tiên là một nét văn hóa quan trọng trong đời sống của người Việt Nam. Nó thể hiện lòng biết ơn, tôn kính đối với tổ tiên và cội nguồn của mình. Qua những nghi lễ như khấn vái, quỳ lạy, người gia trưởng hoặc tộc trưởng thực hiện việc thờ cúng không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà còn là một cách để duy trì và bảo tồn các giá trị truyền thống của từng cộng đồng và dân tộc.

1. Theo dõi: Cụm từ “đáng lẽ cũng là bậc sướng” có ý nghĩa gì?

“Đáng lẽ” thể hiện một sự kỳ vọng hay mong đợi rằng một điều gì đó nên xảy ra. Tuy nhiên, thực tế là điều này không diễn ra như mong đợi.

“Cũng là bậc sướng” cho thấy sự do dự và suy nghĩ. Nó ngụ ý rằng mặc dù không phải lúc nào ta cũng cảm thấy hạnh phúc, nhưng có những khoảnh khắc trong cuộc sống đáng được trân trọng.

2. Suy luận: Việc trình bày chi tiết về tục lệ “lên lão” trong đoạn văn này có ý nghĩa gì đối với bài phóng sự?

Việc này giúp người đọc hiểu rõ hơn về tục lệ lên lão, từ đó tăng cường tính chân thực và sức hút của bài phóng sự.

3. Theo dõi: Đây là lời kể hay lời bình luận?

Câu này là lời bình luận.

4. Suy luận: Các chi tiết trong đoạn này thể hiện điều gì về cách ông chủ đối xử với gà và mẹ mình?

Chi tiết này cho thấy ông chủ quan tâm và chăm sóc con gà còn hơn cả mẹ của mình.

5. Suy luận: Mục đích của việc tác giả mô tả chi tiết cách luộc gà là gì?

Mục đích là để làm cho bài phóng sự trở nên chân thực và hấp dẫn hơn thông qua cách luộc gà độc đáo.

Đọc văn bản

Tác phẩm “Việc làng” tập trung vào vấn đề ăn uống và tiền bạc của tầng lớp nông dân, bao gồm cả những người có chức vụ tại các làng quê ở Bắc Bộ, để phơi bày rõ ràng sự nghịch lý và khó khăn trong cuộc sống của họ.

Câu 1: Những dấu hiệu nào cho thấy văn bản trên thuộc thể loại phóng sự?

Trả lời:

• Văn bản đã ghi chép lại những sự việc trong tục “lên lão” của một làng, liên quan đến tín ngưỡng của làng đó.
• Có số liệu chính xác về trọng lượng của con gà được dùng để thờ cúng.
• Miêu tả chi tiết quá trình luộc gà một cách độc đáo.
• Sử dụng các phương pháp miêu tả tâm lý và cảnh tượng cận cảnh.

Câu 2: Liệt kê các sự việc chính theo thứ tự được thuật lại trong văn bản.

Trả lời:

• Nhân vật “ông chủ” mua đôi gà cúng để thực hiện tục “lên lão”.
• Ông chủ chăm sóc đôi gà và yêu cầu mọi người trong nhà phải gọi gà là “người”.
• Đôi gà sống sót qua trận gió bắc.
• Ông chủ cho gà ăn bằng phương pháp đặc biệt, luyện cám như luyện thuốc tễ, sau đó viên lại thành từng viên nhỏ để mớm cho gà.
• Đôi gà lớn nhanh, đạt trọng lượng mong muốn, khiến ông chủ cảm thấy hài lòng và mãn nguyện với tục “lên lão” của mình.

Câu 3: Xác định ngôi kể, điểm nhìn trong văn bản và tác dụng của ngôi kể, điểm nhìn đó.

Trả lời:

Ngôi kể: Ngôi thứ nhất.

Điểm nhìn: Nhân vật trong văn bản.

→ Tác dụng: Người kể chuyện xưng “tôi” đã trực tiếp chia sẻ những gì đã trải qua, tạo sự chân thực và gần gũi với người đọc.

Câu 4: Liệt kê ví dụ về lời miêu tả, lời kể, lời bình luận – trữ tình của nhân vật “tôi” và nêu tác dụng của cách kết hợp miêu tả với trần thuật trong văn bản.

Trả lời:

“Ở thôn quê, như vậy cũng là tiên cách. Quan bất phiền, dân bất nhiễu, suốt năm lúc nào cũng ung dung.”

→ Nhân vật “tôi” bình luận về “ông chủ”.

“Đôi gà mới lạ làm sao! Nó lớn bằng con chim câu và trọc lông lốc như đầu ông sư. Từ cổ đến đuôi toàn là thứ thịt đỏ hỏn, lơ thơ điểm ít sợi lông tơ. Mỗi con ở hai vút cánh, đều có hai cái lông cánh lớn bằng vảy ốc và cong vểnh lên như miếng cau khô để ngửa.”

→ Nhân vật “tôi” miêu tả và kể về sự lạ lùng của đôi gà cúng.

Câu 5: Nêu ví dụ về chi tiết, sự kiện hiện thực và thái độ, đánh giá của người viết đối với các chi tiết đó.

Trả lời:

“Mỗi con gà đó, từ cổ đến chân có thể cao đến gần hai thước, hai cánh của nó cũng phải đến hơn một thước, tôi không hiểu rằng luộc vào nồi nào cho vừa, nhưng vẫn yên lặng để xem họ làm ra sao.”

→ Thể hiện thái độ tò mò, mong muốn quan sát cách luộc gà cúng của người viết.

“Nửa đêm, cả sáu nồi nước đều sủi. Người ta liền bưng cả hai mâm gà xuống đó. Dưới hai ngọn đèn dây sáng như ban ngày, năm sáu cái gáo chĩa vào các nồi múc nước giội từ đầu gà trở xuống. Và cứ giội luôn như thế không lúc nào ngơi, hết nồi nước ấy, họ lại nấu nồi nước khác, trong bếp không lúc nào không sẵn nước sôi. Giội đến gần sáng thì gà vừa chín. Té ra cái kiểu luộc gà của họ là vậy.”

→ Mô tả chi tiết quá trình luộc gà, cho thấy sự tỉ mỉ và kỳ công của người thực hiện.

Câu 6 (trang 107 SGK Ngữ Văn 12 Tập 1): Xác định chủ đề, cảm hứng chủ đạo và thông điệp của văn bản.

Trả lời:

• Chủ đề: Phê phán các hủ tục lạc hậu ở các làng quê Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.
• Cảm hứng chủ đạo: Chỉ trích, châm biếm, phê phán.

Thông điệp: Tác giả mạnh mẽ chỉ trích những hủ tục lạc hậu đã thấm sâu vào tư tưởng của người dân quê chất phác, coi đó là điều không thể thiếu trong cuộc sống. Họ tin rằng việc thực hiện những hủ tục này sẽ mang lại sự kính trọng từ người khác. Phóng sự đã làm sáng tỏ câu tục ngữ “Phép vua thua lệ làng,” đồng thời phơi bày và phê phán những hủ tục cổ hủ, và gửi gắm thông điệp về những giá trị nhân sinh sâu sắc, đáng quý.

Câu 7 (trang 107 SGK Ngữ Văn 12 Tập 1): Nhận xét về nghệ thuật viết phóng sự của tác giả (sử dụng ngôi kể, điểm nhìn, thủ pháp miêu tả, trần thuật, cách sắp xếp sự kiện chi tiết, ngôn ngữ,…) trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng, thông điệp của văn bản.

Trả lời: Cách mà tác giả xây dựng nhân vật, sự kiện, ngôi kể, điểm nhìn, và sử dụng các phương pháp miêu tả, trần thuật trong “Con gà thờ” là rất sáng tạo. Phóng sự này đã khắc họa một bức tranh toàn diện về những bất cập tiêu cực tại làng quê Việt Nam trong suốt một thời gian dài, và những vấn đề đó vẫn còn giá trị cho đến ngày nay. Tác giả đã thể hiện thái độ phê phán sâu sắc đối với nhiều khía cạnh tiêu cực của xã hội phong kiến lạc hậu. Qua đó, ông nhấn mạnh sự cần thiết phải nhanh chóng cải cách xã hội làng quê và giải phóng người nông dân khỏi ảnh hưởng của chế độ phong kiến và những tư tưởng lỗi thời.

Với những hướng dẫn soạn bài Con gà thờ – Ngữ văn lớp 12 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.