Soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết (con người trong mối quan hệ với tự nhiên)

Hướng dẫn soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết Ngữ văn 9 tập 1 Kết nối tri thức chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Yêu cầu khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết (con người trong mối quan hệ với tự nhiên)

• Xác định rõ vấn đề cần thảo luận, làm nổi bật mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.
• Phân tích mối quan hệ hai chiều giữa con người và thiên nhiên (trong phạm vi chủ đề nghị luận), với việc triển khai các luận điểm một cách logic, sử dụng lý lẽ sắc bén và bằng chứng xác thực, tiêu biểu.
• Đưa ra các quan điểm đối lập về vấn đề hoặc một khía cạnh nào đó, đồng thời phản bác một cách hợp lý, có cơ sở.
• Đề xuất các giải pháp khả thi để cải thiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, giải quyết những bất ổn trong cách con người ứng xử với tự nhiên.

Phân tích bài viết tham khảo

Văn bản: Con người đã làm gì với tự nhiên? 

• Mở đầu bằng việc giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên; tầm quan trọng của mối quan hệ này; sự thiếu sót trong nhận thức của một số người về mối quan hệ đó; từ đó dẫn đến nhu cầu thảo luận sâu hơn về chủ đề này.
• Trình bày ý kiến: Thật vậy, giữa con người và thiên nhiên tồn tại một mối quan hệ phong phú và đa chiều, một vấn đề luôn hiện hữu. Tuy nhiên, không phải lúc nào con người cũng nhận thức một cách thấu đáo và đúng đắn để ứng xử hài hòa với tự nhiên.
• Sử dụng lý lẽ và bằng chứng để làm rõ luận điểm 1: Con người có bản chất gắn liền với tự nhiên.
• Sử dụng lý lẽ và bằng chứng để làm rõ luận điểm 2: Thiên nhiên là môi trường xung quanh bao bọc con người.
• Sử dụng lý lẽ và bằng chứng để làm rõ luận điểm 3: Thiên nhiên cũng là nguồn nuôi dưỡng tâm hồn con người.
• Sử dụng lý lẽ và bằng chứng để làm rõ luận điểm 4: Con người đã không đối xử tử tế với thiên nhiên.
• Sử dụng lý lẽ và bằng chứng để làm rõ luận điểm 5: Con người phải gánh chịu hậu quả từ việc tác động vào thiên nhiên một cách thiếu cân nhắc.
• Phản bác các ý kiến đối lập liên quan đến một khía cạnh của vấn đề.
• Tóm tắt lại nội dung nghị luận, nhấn mạnh trách nhiệm của mỗi người và đề xuất hướng đi cụ thể cho hành động trong tương lai.

Thực hành viết theo các bước  

Bước 1: Trước khi viết

a. Chọn đề tài

Để chọn được đề tài phù hợp, em nên tận dụng kiến thức sẵn có, tham khảo thêm sách báo, theo dõi tin tức trên các phương tiện truyền thông và quan sát kỹ lưỡng thế giới xung quanh. Dưới đây là một số gợi ý về đề tài:

• Khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên phục vụ sản xuất tại địa phương.
• Khai thác và bảo vệ nguồn lợi hải sản trong phát triển kinh tế biển của Việt Nam.
• Quan điểm “sống xanh” và ý nghĩa của nó trong cuộc sống hiện đại.
• Tình trạng khan hiếm nguồn nước sạch và ảnh hưởng đến đời sống con người.
• Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến cuộc sống và môi trường.

b. Tìm ý

Để phát triển ý tưởng cho bài viết, em có thể tự đặt ra và trả lời những câu hỏi sau:

• Vấn đề cần giải quyết là gì?
• Quan điểm của em về vấn đề này ra sao?
• Có ý kiến nào trái ngược với quan điểm của em không? Nếu có, cần dùng lý lẽ và bằng chứng nào để phản bác?
• Những giải pháp nào có thể áp dụng để giải quyết vấn đề?

c. Lập dàn ý

Sau khi trả lời các câu hỏi ở mục b, người viết sẽ thu thập được các ý tưởng. Dựa trên những ý tưởng này, cần phân chia và sắp xếp chúng vào các phần của dàn ý, điều chỉnh và thay đổi vị trí các ý sao cho hợp lý.

Mở bài: Giới thiệu vấn đề về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thảo luận sâu hơn về vấn đề này.

Thân bài:

Triển khai các luận điểm để trình bày quan điểm của người viết về từng khía cạnh của vấn đề.

• Luận điểm 1: Bản chất của mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, lý giải qua lý lẽ và bằng chứng cụ thể.
• Luận điểm 2: Những khía cạnh tích cực của mối quan hệ này và các lợi ích mà con người có thể đạt được (dẫn chứng cụ thể).
• Luận điểm 3: Những mặt tiêu cực của mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, cùng với những hậu quả mà con người phải gánh chịu (dẫn chứng cụ thể).
• Đề cập đến các quan điểm trái chiều và phản bác chúng một cách thuyết phục.
• Đề xuất các giải pháp khả thi để giải quyết vấn đề.

Kết bài: Khẳng định tầm quan trọng của việc nhận thức đúng đắn và giải quyết hiệu quả vấn đề đã nêu.

Bước 2: Viết bài

• Dựa trên dàn ý đã chuẩn bị, tập trung vào yêu cầu nội dung của từng phần để viết bài một cách chính xác.
• Sử dụng kinh nghiệm đã có và tham khảo các bài viết mẫu để viết phần Mở bài hấp dẫn, triển khai các luận điểm trong phần Thân bài một cách chặt chẽ và logic, và kết thúc bài viết với một phần Kết bài ấn tượng.
• Mỗi phần như Mở bài, Kết bài và các luận điểm trong Thân bài nên được viết thành từng đoạn văn riêng biệt. Tùy theo yêu cầu triển khai ý, bạn có thể chọn viết theo kiểu đoạn văn diễn dịch, quy nạp, song song hoặc kết hợp.
• Đảm bảo sử dụng từ ngữ liên kết để các câu trong đoạn và các đoạn trong bài được liên kết chặt chẽ, mạch lạc.
• Dù viết ở lớp hay tại nhà, bạn cần hoàn thành bài viết trong thời gian nhất định. Việc tuân thủ thời gian này sẽ giúp bạn làm chủ thời gian hiệu quả trong các kỳ thi.

Bước 3: Chỉnh sửa bài viết

Dựa trên yêu cầu của bài viết, đối chiếu với dàn ý và kiểm tra kỹ từng phần để chỉnh sửa và hoàn thiện. Khi chỉnh sửa, hãy tập trung vào các tiêu chí sau:

• Sự rõ ràng trong việc nêu vấn đề cần thảo luận (phần Mở bài).
• Sự đầy đủ và hợp lý của các luận điểm cần triển khai (phần Thân bài).
• Sự chặt chẽ trong lập luận, thể hiện qua việc sử dụng lý lẽ và bằng chứng, cũng như sức thuyết phục trong việc phản bác các quan điểm trái chiều.
• Độ chính xác trong cách trình bày, chính tả và ngữ pháp (cách dùng từ, cấu trúc câu, v.v.).

Bài mẫu tham khảo:

Thiên nhiên từ bao đời nay đã là nguồn sống vô giá của con người, cung cấp tất cả những gì cần thiết cho sự tồn tại và phát triển. Từ lương thực như gạo, thịt, cá đến nơi ở, nước uống, quần áo, và thậm chí cả không khí để thở, tất cả đều đến từ thiên nhiên. Dù khoa học và công nghệ ngày càng tiến bộ, con người tạo ra nhiều sản phẩm mới, nhưng vai trò của thiên nhiên vẫn là nền tảng không thể thay thế, càng nhấn mạnh sự cần thiết của mối quan hệ này.

Ngày xưa, mặt trời chỉ đơn giản được coi là nguồn sáng và nhiệt, nhưng ngày nay, nó đã trở thành một nguồn năng lượng then chốt trong sản xuất và đời sống. Rừng xanh, ngoài việc cung cấp lâm sản quý, còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu và bảo vệ môi trường. Những dòng sông, con suối, và thác nước không chỉ tạo nên những bức tranh thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là nguồn thủy sản phong phú, đường giao thông tự nhiên, và thậm chí là nguồn năng lượng điện dồi dào. Thiên nhiên không chỉ mang lại lợi ích vật chất mà còn nuôi dưỡng tinh thần con người. Sau những giờ làm việc căng thẳng, trở về với thiên nhiên giúp ta tái tạo sức khỏe, tìm lại niềm vui và sự cân bằng trong cuộc sống. Một chuyến đi dạo giữa rừng xanh, nghe tiếng chim hót, hay chỉ đơn giản là ngắm nhìn cánh hoa nở, tất cả đều có thể mang lại cảm giác bình yên và thanh thản.

Thiên nhiên không chỉ giúp chúng ta tồn tại mà còn làm phong phú tâm hồn, khơi dậy những cảm hứng sáng tạo không ngừng. Cảnh sắc thiên nhiên như bình minh hay hoàng hôn dễ dàng làm rung động tâm hồn, khơi nguồn cho những tác phẩm nghệ thuật bất hủ trong thơ ca, âm nhạc, và hội họa. Các nhà khoa học cũng tìm thấy trong thiên nhiên những quy luật sống còn, từ đó sáng tạo ra các công trình và phát minh phục vụ lợi ích chung của nhân loại.

Thiên nhiên thực sự là nguồn sống không chỉ cho thể chất mà còn cho tâm hồn, là người thầy và nguồn cảm hứng vô tận mà con người cần trân trọng và bảo vệ.

Với những hướng dẫn soạn bài Viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết Ngữ văn 9 tập 1 Kết nối tri thức chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.