Soạn bài Viết một truyện kể sáng tạo dựa trên một truyện đã đọc – Ngữ văn lớp 9 chân trời sáng tạo (Tập 1)

Hướng dẫn soạn bài Viết một truyện kể sáng tạo dựa trên một truyện đã đọc – Ngữ văn lớp 9 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Khái niệm

Viết một câu chuyện mới dựa trên một câu chuyện đã đọc là việc sử dụng trí tưởng tượng và kỹ năng kể chuyện của tác giả để tạo ra một câu chuyện mới, lấy cảm hứng từ câu chuyện gốc. Điều này bao gồm việc áp dụng các yếu tố mô tả và cảm xúc trong quá trình kể chuyện, đồng thời thể hiện sự sáng tạo của người viết.

Yêu cầu đối với loại văn bản này

Câu chuyện cần có các yếu tố như nhân vật, cốt truyện và bối cảnh phù hợp, với nội dung mang tính giáo dục.

Tác giả nên thể hiện sự sáng tạo qua việc mở rộng hoặc thay đổi nội dung câu chuyện gốc (như phát triển chủ đề, thêm nhân vật, hoặc thay đổi bối cảnh) hoặc qua hình thức kể chuyện (như thay đổi ngôi kể, nhân vật, cách xây dựng đối thoại và độc thoại, cũng như việc sử dụng biện pháp tu từ và kết hợp các yếu tố mô tả, cảm xúc).

Câu chuyện phải kết hợp hài hòa các yếu tố mô tả và cảm xúc.

Cấu trúc câu chuyện bao gồm:

• • Mở đầu: Giới thiệu nhân vật, bối cảnh và nội dung chính của câu chuyện.
  • Diễn biến: Thuật lại sự phát triển của các sự việc trong câu chuyện theo một trình tự hợp lý; thể hiện sự sáng tạo và khả năng kể chuyện của tác giả; sử dụng các yếu tố mô tả và cảm xúc để làm phong phú câu chuyện.
  • Kết thúc: Đảm bảo rằng kết thúc câu chuyện hợp lý, gây ấn tượng hoặc gợi suy nghĩ cho người đọc, có thể giải thích hoặc tóm tắt ý nghĩa và bài học của câu chuyện.

Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

Văn bản: Con trâu

Câu 1 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Những điểm sáng tạo trong văn bản so với truyện gốc được thể hiện như thế nào? (Tham khảo nội dung tóm tắt truyện đã phỏng theo ở chú thích trang 116 để xác định những điểm sáng tạo này.)

Trả lời:

Trong Sự tích con trâu:

• Ngọc Hoàng giao cho một vị thần hai túi hạt giống: một túi chứa ngũ cốc và một túi chứa cỏ.
• Sau khi mắc lỗi, vị thần không nhận lỗi mà để nhân dân phải kêu than với thiên đình.

Trong văn bản Con trâu:

Ngọc Hoàng chỉ định một vị thần gieo mười hạt giống và một nắm rễ.

Khi gặp sai lầm, vị thần thừa nhận lỗi và cố gắng sửa chữa.

Câu 2 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chỉ ra một số chi tiết cho thấy văn bản kể chuyện đã kết hợp khéo léo các yếu tố miêu tả và biểu cảm.

Trả lời:

Yếu tố miêu tả:

• Vị thần cầm hạt giống trong tay trái và rễ trong tay phải, bóng dáng rực rỡ trên tầng mây, mặc áo trắng bào với màu đen bạc và mũ dát ngọc có hai cánh chuồn chuồn vút lên như mảnh trăng lưỡi liềm.
• Cảnh vật hoang vu với đồi núi chồng chất, cát bao la, cánh đồng khô cằn chỉ toàn đá xám và đất nâu.
• Cỏ mọc um tùm thành cánh đồng, rừng và ngàn.
• Một con vật lông xám đen, với hai cái sừng dài và cong vút.

Yếu tố biểu cảm:

• Ngọc Hoàng tỏ ra tức giận.
• Vị thiên thần thể hiện sự ăn năn và hối lỗi.

Câu 3 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Văn bản trên đáp ứng các yêu cầu về nội dung đối với phần mở đầu, diễn biến và kết thúc câu chuyện như thế nào?

Trả lời:

Phần mở đầu: Giới thiệu bối cảnh và nhân vật chính của câu chuyện một cách rõ ràng.

Phần diễn biến: Kể lại các sự việc một cách tuần tự và hợp lý, từ các tình tiết chính đến các tình tiết phụ.

Phần kết thúc: Đưa ra lời giải thích về sự tích con trâu, kết thúc câu chuyện một cách hợp lý và gây ấn tượng.

Câu 4 (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Những điểm lưu ý khi viết một câu chuyện sáng tạo dựa trên một truyện đã đọc là gì?

Trả lời:

Khi viết một câu chuyện sáng tạo dựa trên một truyện đã đọc, cần lưu ý:

• Đảm bảo nhân vật, cốt truyện và bối cảnh phù hợp với câu chuyện gốc.
• Thể hiện sự sáng tạo trong việc mở rộng hoặc thay đổi nội dung câu chuyện, như phát triển chủ đề, thêm nhân vật, hoặc thay đổi bối cảnh và quan hệ.
• Kết hợp khéo léo các yếu tố miêu tả và biểu cảm để làm phong phú câu chuyện.
• Tuân thủ cấu trúc câu chuyện với phần mở đầu, diễn biến và kết thúc rõ ràng.

Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài: (trang 117 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Viết một truyện kể sáng tạo với đề tài tự chọn, phỏng theo một truyện đã đọc (khoảng 1000 chữ) có sử dụng các yếu tố miêu tả, biểu cảm.

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

Trước khi bắt tay vào viết, hãy chọn một câu chuyện hoặc phim mà bạn đã đọc hoặc xem, phù hợp với sở thích của bạn. Khi lựa chọn, lưu ý các tiêu chí sau:

• Nội dung của câu chuyện nên phù hợp với đạo đức xã hội và có giá trị giáo dục.
• Nhân vật và cốt truyện không quá phức tạp để dễ dàng triển khai, với độ dài vừa phải.
• Chọn một câu chuyện mà bạn cảm thấy dễ dàng để sáng tạo và phát triển thêm ý tưởng.

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

Đọc kỹ câu chuyện gốc, xác định chủ đề, đặc điểm nội dung và hình thức của truyện sẽ phỏng theo. Tóm tắt chuỗi sự kiện và các nhân vật theo sơ đồ để dễ dàng hình dung.

Trả lời các câu hỏi sau để hướng dẫn viết truyện mới:

• Với chủ đề của câu chuyện gốc, bạn sẽ phát triển một khía cạnh nào đó hoặc thay đổi chủ đề theo hướng khác?
• Có cần thay đổi các yếu tố hình thức của câu chuyện không? (Có cần bổ sung nhân vật, sự việc, hoặc thay đổi ngôi kể, cách kể chuyện không?)
• Đọc lại truyện “Con trâu” và so sánh với “Sự tích con trâu” để hiểu cách viết truyện mô phỏng.
• Dựa trên dàn ý và nội dung đã chuẩn bị, lập dàn ý chi tiết cho câu chuyện của bạn.

Bước 3: Viết bài

Viết câu chuyện dựa trên dàn ý đã lập, chú ý kết hợp yếu tố kể chuyện với miêu tả và biểu cảm để tạo nên một văn bản phong phú.

Lưu ý: Khi viết một câu chuyện sáng tạo phỏng theo truyện đã đọc, hãy học hỏi cách các nhà văn hư cấu và sáng tạo. Ví dụ, bạn có thể đối chiếu bài thơ “Sơn Tinh, Thủy Tinh” của Nguyễn Nhược Pháp với truyền thuyết gốc hoặc so sánh bài thơ ngụ ngôn “Chó sói và chiên con” của La Phông-ten với truyện ngụ ngôn “Chó sói và cừu non” của E-dốp để học cách sáng tạo dựa trên tác phẩm gốc.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

Sau khi hoàn thành bài viết, hãy đọc lại văn bản của bạn một cách cẩn thận. Sử dụng bảng kiểm sau đây để tự đánh giá kỹ năng viết của bạn trong việc xây dựng một truyện kể sáng tạo. Dựa trên những điểm đã kiểm tra, tiến hành chỉnh sửa cần thiết và rút ra bài học để cải thiện kỹ năng viết của bạn trong tương lai.

Bài văn tham khảo

Trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc, có nhiều câu chuyện về các anh hùng vĩ đại, nhưng không gì sánh bằng truyền thuyết về người anh hùng từ làng Gióng, người được phong tặng danh hiệu Phù Đổng Thiên Vương và trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và sự dũng cảm.

Truyền thuyết kể rằng vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, tại một ngôi làng nhỏ có một đôi vợ chồng nghèo sống rất tình nghĩa và hiền hậu. Dù cuộc sống của họ rất khó khăn, họ vẫn luôn giữ tinh thần lạc quan và không bao giờ từ bỏ hy vọng. Tuy nhiên, khi tuổi đã cao mà không có con cái, nỗi buồn và khát khao có một đứa con để vui vầy ngày càng trở nên sâu sắc. Hàng xóm cũng cảm thấy thương xót cho họ và thường xuyên động viên họ.

Một ngày hè oi ả, bà vợ ra ruộng làm cỏ như thường lệ. Khi đang chăm chú làm việc, bà bỗng nhìn thấy một dấu chân khổng lồ và kỳ lạ trên mặt đất. Sự tò mò khiến bà đặt chân mình vào dấu chân đó để đoán kích thước. Sau đó, bà nhanh chóng quên đi sự việc đó và tiếp tục công việc của mình. Ba tháng sau, bà cảm thấy mệt mỏi và ăn uống không ngon miệng. Khi đến thầy lang khám bệnh, bà được thông báo rằng mình đang mang thai. Cả hai vợ chồng vui mừng khôn xiết vì điều ước bấy lâu nay của họ đã trở thành hiện thực. Họ háo hức chờ đợi ngày đứa con bé nhỏ ra đời, và khi đứa trẻ cuối cùng cũng chào đời sau mười hai tháng, nó được nhận xét là một đứa trẻ có vẻ thông minh và khôi ngô. Họ đặt tên cho cậu bé là Gióng và cảm thấy hạnh phúc vô bờ bến. Tuy nhiên, đến ba tuổi, Gióng vẫn chưa biết đi, không nói được, khiến cha mẹ cảm thấy lo lắng và bồn chồn.

Trong lúc gia đình nhỏ này còn đang bận tâm với sự phát triển của con mình, đất nước rơi vào tình trạng khẩn cấp khi quân xâm lược từ phương Bắc tấn công và chiếm đóng mảnh đất Lạc Việt. Trước tình hình nguy cấp, vua Hùng cùng các Lạc Hầu, Lạc Tướng vô cùng lo lắng và quyết định ra lệnh tuyển mộ những người tài giỏi để giúp đỡ đất nước. Khi sứ giả được cử đi thông báo, Gióng bỗng nhiên lên tiếng yêu cầu mời sứ giả vào nhà. Mặc dù sứ giả ban đầu ngỡ rằng mình bị trêu đùa khi thấy chỉ là một cậu bé ba tuổi và hai người già, nhưng Gióng kiên quyết bày tỏ nguyện vọng chiến đấu chống giặc, yêu cầu một roi sắt, một con ngựa sắt và một bộ giáp sắt. Sứ giả nhận thấy đây là nhân tài hiếm có và lập tức báo cáo với nhà vua.

Từ ngày gặp sứ giả, Gióng nhanh chóng lớn lên và trở thành một chiến binh dũng mãnh. Dân làng hăng hái đóng góp thực phẩm để Gióng có đủ sức khỏe chuẩn bị cho cuộc chiến. Mười ngày sau, khi tất cả các yêu cầu của Gióng đã được chuẩn bị, cậu bé đã biến thành một chiến binh cao lớn, cơ bắp cuồn cuộn, và sẵn sàng ra trận. Với bộ giáp sắt sáng loáng, ngựa sắt khổng lồ và roi sắt, Gióng rời bỏ quê hương để lên đường đánh bại kẻ thù. Trước khi đi, Gióng cúi đầu chào cha mẹ và bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc. Con ngựa sắt, vốn tưởng chừng chỉ là một khối sắt vô tri, bỗng nhiên phát ra tiếng hí vang dội và phóng đi, để lại dấu vết của người anh hùng trong bụi mù.

Khi đến nơi đóng quân của quân xâm lược, ngựa sắt phun lửa, thiêu rụi lương thực và trại của quân địch. Chúng hoảng loạn bỏ chạy, nhiều kẻ bị dẫm đạp và chết dưới vó ngựa. Gióng dùng roi sắt để tiêu diệt quân địch, nhưng sau ba ngày chiến đấu, roi sắt bị gãy. Lúc này, Gióng nhanh trí dùng cây tre lớn bên đường làm vũ khí thay thế, và cây tre dưới tay anh trở nên mạnh mẽ không kém gì vũ khí sắc bén. Sau bảy ngày chiến đấu ác liệt, quân xâm lược bị đánh bại hoàn toàn, đất nước được giải phóng, chỉ còn lại hàng triệu xác chết và cảnh tượng tàn phá.

Sau khi hoàn thành sứ mệnh, Gióng rời bỏ chiến trường, tìm đến một khu rừng sâu, nơi có dòng suối trong trẻo, tắm rửa sạch sẽ, tháo bỏ bộ giáp sắt, và cưỡi ngựa sắt bay về trời. Để vinh danh công lao của Gióng, vua Hùng đã phong tặng danh hiệu Phù Đổng Thiên Vương và xây dựng đền thờ tại quê hương của anh, để thế hệ mai sau mãi mãi ghi nhớ và tôn kính người anh hùng vĩ đại này.

Với những hướng dẫn soạn bài Viết một truyện kể sáng tạo dựa trên một truyện đã đọc – Ngữ văn lớp 9 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.