Soạn bài Dế chọi – Ngữ văn lớp 9 chân trời sáng tạo (Tập 1)
Hướng dẫn soạn bài Dế chọi – Ngữ văn lớp 9 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.
Hướng dẫn đọc
Nội dung chính: Câu chuyện khắc họa hiện thực xã hội dưới triều đại Mãn Thanh, nơi triều đình thỏa mãn sở thích của mình nhưng làm khổ dân chúng. Từ đó, bộ mặt tham lam của triều đình cũng được phơi bày. Một con dế chọi, vì làm vừa lòng bề trên, đã thay đổi vận mệnh của một gia đình.
Câu 1 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Tóm tắt nội dung câu chuyện theo diễn biến các sự kiện trong văn bản và cho biết các sự kiện ấy được sắp xếp theo trật tự thời gian, không gian như thế nào.
Trả lời:
Tóm tắt: Câu chuyện kể về Thành Danh, một viên chức hiền lành, phải tìm con dế chọi để dâng vua vì sự quan tâm của triều đình đối với trò chơi này. Vì không dám cưỡng ép dân chúng, Thành Danh tự mình tìm kiếm dế chọi, dẫn đến bi kịch cho gia đình. Khi triều đình yêu cầu dâng dế thường xuyên, nhiều gia đình rơi vào cảnh túng quẫn. Gia đình Thành Danh cũng không tránh khỏi thảm cảnh.
Vì không có dế để dâng, Thành Danh bị xử phạt nặng nề, lo lắng đến mức muốn tự tử. Vợ anh tìm được con dế chọi, nhưng không may, con dế đó bị chết. Trong lúc hoảng loạn, con trai của Thành Danh đã nhảy xuống giếng và chết đuối. Hồn của con trai anh chuyển vào con dế chọi. Con dế mới này có khả năng chọi giỏi và được dâng vua, khiến vua hài lòng và thưởng cho quan tỉnh. Gia đình Thành Danh từ đó được vinh hoa phú quý.
Nhận xét: Các sự kiện trong câu chuyện được sắp xếp theo trình tự thời gian từ hiện tại đến quá khứ và từ thế giới thực sang cõi âm. Sự kết nối giữa thế giới thực và thế giới tâm linh tạo nên một bức tranh toàn cảnh, cho thấy sự tương giao giữa các chiều không gian và thời gian trong câu chuyện.
Câu 2 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Câu chuyện trong văn bản cho thấy tục lệ dâng tiến dế quý cho quan lại, vua chúa đã tác động như thế nào đến đời sống của các hạng người trong xã hội đương thời?
Trả lời: Câu chuyện về việc dâng dế chọi cho vua chúa đã phác họa rõ nét ảnh hưởng sâu rộng của tục lệ này đối với đời sống xã hội thời bấy giờ. Dâng dế chọi không chỉ là một trò tiêu khiển của tầng lớp quyền quý mà còn phản ánh sự tàn nhẫn và xa hoa của giai cấp thống trị. Một con dế, vốn chỉ là công cụ giải trí của các quan lại, lại có thể dẫn đến thảm cảnh cho nhiều gia đình và thậm chí cả một tỉnh. Trong khi đó, chính con dế đó cũng có thể trở thành nguồn gốc của sự thịnh vượng và danh tiếng cho những gia đình có liên quan. Gia đình Thành Danh là ví dụ điển hình cho điều này: con dế chọi mang đến tai ương cho họ, nhưng cũng chính con dế đó, với linh hồn của con trai Thành Danh, đã mang lại sự vinh hoa và phú quý cho gia đình.
Câu 3 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Phân tích điểm tương đồng, khác biệt về cuộc sống của nhân vật Trí Dũng trước và sau khi đạt được thành công trong kỳ thi.
Trả lời:
Trí Dũng trước khi đạt được thành công trong kỳ thi
Trí Dũng sau khi đạt được thành công trong kỳ thi
Tương đồng: Trí Dũng thường xuyên cảm thấy lo âu, thiếu tự tin và gặp khó khăn trong việc chuẩn bị cho kỳ thi.
Khác biệt: Trí Dũng cảm thấy nỗi lo âu dâng trào, thường xuyên phải thức trắng đêm để ôn tập, kết quả là sức khỏe bị suy giảm nghiêm trọng. Khi kỳ thi kết thúc, dù không đạt được kết quả như mong đợi, Trí Dũng vẫn phải đối mặt với sự thất vọng và áp lực từ gia đình.
Sau khi đạt được thành công trong kỳ thi, Trí Dũng cảm thấy vui mừng và tự hào, sức khỏe được phục hồi và tinh thần trở nên phấn chấn hơn. Anh được cộng đồng và gia đình ca ngợi, và cuộc sống của anh bắt đầu thay đổi tích cực với nhiều cơ hội mới mở ra.
Câu 4 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chỉ ra một số biểu hiện của yếu tố kỳ ảo trong văn bản và tác dụng của yếu tố này trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.
Trả lời:
Yếu tố kỳ ảo trong văn bản:
- Đoàn viên từ tương lai xuất hiện để giúp đỡ nhân vật chính.
- Kỳ thi có các tình tiết siêu nhiên như kỳ thi diễn ra trên một cõi khác ngoài thực tại.
- Nhân vật chính có khả năng vượt qua mọi thử thách kỳ lạ nhờ vào sự giúp đỡ từ các thế lực huyền bí.
- Các hiện tượng thiên nhiên có thể tác động đến kết quả kỳ thi, như mưa, gió, hoặc ánh sáng.
Tác dụng:
Yếu tố kỳ ảo làm nổi bật chủ đề về sự đấu tranh và nỗ lực của con người trong cuộc sống, đồng thời thể hiện rằng thành công không chỉ dựa vào khả năng cá nhân mà còn có sự trợ giúp từ những yếu tố vô hình khác.
Truyện trở nên hấp dẫn và lôi cuốn hơn nhờ vào sự kết hợp giữa yếu tố kỳ ảo và thực tế, giúp làm nổi bật các thông điệp và bài học cuộc sống một cách sinh động và ấn tượng.
Câu 5 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Những yếu tố nào cho thấy “Dế chọi” là một truyện truyền kỳ?
Trả lời:
Những yếu tố cho thấy “Dế chọi” là một truyện truyền kỳ:
Truyện chứa đựng nhiều chi tiết kỳ bí, hoang đường và những biến cố không thể xảy ra trong thực tế.
Không gian và thời gian trong truyện có sự pha trộn giữa thế giới thực và thế giới huyền bí, trong đó nhân vật có thể biến đổi từ hình hài người sang hình hài con vật.
Truyện phản ánh một bức tranh thu nhỏ của xã hội, đồng thời làm nổi bật tính chất phi lý và huyền ảo của các sự kiện và nhân vật.
Câu 6 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Theo em, nếu loại bỏ phần “lời bình của tác giả” ở cuối truyện, việc hiểu truyện “Dế chọi” có thể gặp khó khăn hay thuận lợi gì?
Trả lời:
Phần kết thúc truyện bao gồm lời bình của Dị Sử thị, nói về sự thăng trầm của nhân vật Thành và những bài học từ sự thay đổi số phận nhờ con dế. Lời bình nhấn mạnh rằng dù Thành đã gặp khó khăn nhưng cuối cùng được đền đáp xứng đáng.
Nếu phần “lời bình của tác giả” bị loại bỏ, người đọc có thể gặp khó khăn trong việc hiểu sâu sắc ý nghĩa và thông điệp chính của truyện. Lời bình cung cấp cái nhìn sâu hơn về giá trị xã hội và tình cảm mà tác giả muốn truyền tải, giúp làm rõ hơn các thông điệp và bài học ẩn chứa trong câu chuyện. Việc thiếu lời bình có thể dẫn đến sự hiểu lầm hoặc làm giảm giá trị của thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm.
Với những hướng dẫn soạn bài Dế chọi – Ngữ văn lớp 9 chân trời sáng tạo (Tập 1) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.
