SOẠN VĂN BÀI DƯƠNG PHỤ HÀNH – SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC LỚP 11 TẬP 1

Hướng dẫn soạn bài Dương phụ hành – Sách kết nối tri thức lớp 11 tập 1 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

1. So sánh và chỉ ra những chỗ khác biệt giữa bản dịch thơ với nguyên tác.

Những điểm khác biệt

• Về số lượng câu thơ: Bản dịch thơ chỉ có 7 câu thơ, trong khi nguyên tác có 14 câu thơ.
• Về nội dung: Bản dịch thơ chỉ thể hiện được tâm trạng đau khổ, xót xa của cô gái khi phải xa người mình yêu. Nguyên tác còn thể hiện được tình yêu thủy chung, son sắt của đôi trai gái.
• Về hình thức: Bản dịch thơ sử dụng ngôn ngữ hiện đại, dễ hiểu. Nguyên tác sử dụng ngôn ngữ dân tộc Thái, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

2. Xác định thời gian, không gian, sự việc của câu chuyện được kể trong bài thơ.

Thời gian

Bài thơ Dương phụ hành được sáng tác vào năm 1844, khi tác giả Cao Bá Quát đang đi sứ tại Indonesia. Vì vậy, thời gian của câu chuyện được kể trong bài thơ là vào một đêm trăng sáng ở Indonesia.

Không gian

Không gian của câu chuyện được kể trong bài thơ là một con phố ở Indonesia. Con phố được miêu tả là rộng rãi, thoáng mát, với những hàng cây xanh mát.

Sự việc

Sự việc chính của câu chuyện được kể trong bài thơ là hình ảnh một người phụ nữ phương Tây đang tựa vào vai chồng mình vui vẻ trò chuyện. Người phụ nữ này được miêu tả là xinh đẹp, duyên dáng, với mái tóc vàng óng ả. Cô đang vui vẻ trò chuyện với chồng mình, không hề có vẻ gì là xa lạ với nơi đây.

3. Chỉ ra những chi tiết miêu tả người thiếu phụ phương Tây, qua đó, nêu các đặc điểm nổi bật của hình tượng này.

Câu thơ đầu tiên của bài thơ đã giới thiệu về ngoại hình của người thiếu phụ:

Tây dương thiếu phụ y như tuyết

Câu thơ sử dụng từ ngữ “tây dương” để chỉ người phụ nữ phương Tây. Đây là một từ ngữ mới mẻ, lạ lẫm đối với người Việt Nam thời bấy giờ. Từ ngữ này đã gợi lên cho người đọc hình ảnh một người phụ nữ đến từ một đất nước xa lạ, với những nét đẹp khác biệt.

Tiếp theo, tác giả miêu tả thêm về mái tóc của người thiếu phụ:

Độc bằng lang kiên toạ thanh nguyệt

Mái tóc của người thiếu phụ được ví như “lang kiên” (tóc rồng), một loại tóc quý hiếm, có màu vàng óng ả. Mái tóc này được miêu tả là đang buông xõa, tự nhiên, gợi lên vẻ đẹp dịu dàng, quyến rũ của người phụ nữ.

Cuối cùng, tác giả miêu tả thêm về trang phục của người thiếu phụ:

Nhất uyển đề hồ thủ lãn trì

Người thiếu phụ đang mặc một chiếc áo dài, với những đường nét mềm mại, uyển chuyển. Chiếc áo này được miêu tả là đang ướt đẫm sương đêm, gợi lên vẻ đẹp thanh thoát, thoát tục của người phụ nữ.

Câu thơ thứ hai của bài thơ đã miêu tả tâm trạng của người thiếu phụ:

Khước vọng Nam thuyền đăng hỏa minh

Câu thơ sử dụng từ ngữ “khước vọng” (ngoái lại nhìn) để gợi lên tâm trạng lưu luyến, nuối tiếc của người thiếu phụ. Cô đang ngoái lại nhìn một chiếc thuyền đang rời xa, có lẽ là chiếc thuyền chở người thân, gia đình của cô.

4. Hình tượng người thiếu phụ phương Tây trong bài thơ được tái hiện qua cái nhìn của một nhà Nho đồng thời cũng là một nhà thơ phương Đông. Hãy phân tích những cảm xúc, thái độ được tác giả bộc lộ từ các điểm nhìn đó.

Trong bài thơ Dương phụ hành, Cao Bá Quát đã tái hiện hình tượng người thiếu phụ phương Tây qua cái nhìn của một nhà Nho đồng thời cũng là một nhà thơ phương Đông. Từ cái nhìn của một nhà Nho, Cao Bá Quát đã thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú trước vẻ đẹp khác lạ của người thiếu phụ. Từ cái nhìn của một nhà thơ phương Đông, Cao Bá Quát đã thể hiện sự đồng cảm, sẻ chia với tâm trạng lưu luyến, nuối tiếc của người thiếu phụ.

Từ cái nhìn của một nhà Nho

Cái nhìn của một nhà Nho được thể hiện rõ nét qua những chi tiết miêu tả ngoại hình của người thiếu phụ. Câu thơ đầu tiên của bài thơ đã sử dụng từ ngữ “tây dương” để chỉ người phụ nữ phương Tây. Đây là một từ ngữ mới mẻ, lạ lẫm đối với người Việt Nam thời bấy giờ. Từ ngữ này đã gợi lên cho người đọc hình ảnh một người phụ nữ đến từ một đất nước xa lạ, với những nét đẹp khác biệt.

Tiếp theo, tác giả miêu tả thêm về mái tóc của người thiếu phụ:

Độc bằng lang kiên toạ thanh nguyệt

Mái tóc của người thiếu phụ được ví như “lang kiên” (tóc rồng), một loại tóc quý hiếm, có màu vàng óng ả. Mái tóc này được miêu tả là đang buông xõa, tự nhiên, gợi lên vẻ đẹp dịu dàng, quyến rũ của người phụ nữ.

Cuối cùng, tác giả miêu tả thêm về trang phục của người thiếu phụ:

Nhất uyển đề hồ thủ lãn trì

Người thiếu phụ đang mặc một chiếc áo dài, với những đường nét mềm mại, uyển chuyển. Chiếc áo này được miêu tả là đang ướt đẫm sương đêm, gợi lên vẻ đẹp thanh thoát, thoát tục của người phụ nữ.

Từ những chi tiết miêu tả này, có thể thấy Cao Bá Quát đã dành cho người thiếu phụ phương Tây một cái nhìn đầy ngưỡng mộ, thích thú. Ông đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh mang tính chất ước lệ, tượng trưng để miêu tả vẻ đẹp của người thiếu phụ. Điều này cho thấy Cao Bá Quát đã tiếp thu những tinh hoa của văn hóa Trung Hoa, một nền văn hóa đã có ảnh hưởng sâu sắc đến nền văn hóa Việt Nam.

Từ cái nhìn của một nhà thơ phương Đông

Cái nhìn của một nhà thơ phương Đông được thể hiện rõ nét qua những chi tiết miêu tả tâm trạng của người thiếu phụ. Câu thơ thứ hai của bài thơ đã miêu tả tâm trạng lưu luyến, nuối tiếc của người thiếu phụ:

Khước vọng Nam thuyền đăng hỏa minh

Câu thơ sử dụng từ ngữ “khước vọng” (ngoái lại nhìn) để gợi lên tâm trạng lưu luyến, nuối tiếc của người thiếu phụ. Cô đang ngoái lại nhìn một chiếc thuyền đang rời xa, có lẽ là chiếc thuyền chở người thân, gia đình của cô.

5. Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong câu thơ kết và những ý tứ được mở ra từ câu thơ này. 

Câu thơ có thể hiểu là nhân vật trữ tình đã bừng tỉnh, nhận ra rằng người đàn ông phương Tây cũng có những nỗi niềm, tâm sự như mình. Ông cũng phải xa cách quê hương, gia đình, người thân để đến một đất nước xa lạ.

Câu thơ kết của bài Dương phụ hành đã mở ra một ý tứ mới. Đó là sự đồng cảm, sẻ chia của tác giả Cao Bá Quát đối với những con người xa lạ, đang phải sống trong một đất nước xa quê hương, gia đình.

6. Đọc bài thơ, bạn cảm nhận nhận được được những những gì gì về về tư tư tưởng, tưởng, tâm tâm hồn tác giả?

Qua bài thơ, người đọc thấy được cái nhìn đa sầu, đa cảm và tư tưởng tiến bộ của nhà thơ. Người phụ nữ trong xã hội này cần được yêu thương, chăm sóc, có quyền nũng nịu người chồng của mình chứ không phải như người phụ nữ phương Đông vất vả, khổ cực, muốn chồng san sẻ một chút cũng khó. Qua đó, cũng thể hiện tâm hồn phóng khoáng, đầy nhân văn của tác giả, tác giả cũng mong muốn có một gia đình ấm no, hạnh phúc, tác giả cũng được khai sáng hơn sau chuyến đi này, mở ra một góc nhìn thoáng hơn, mới hơn, hiện đại hơn. 

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày điều bạn thấy tâm đắc nhất ở bài thơ Dương phụ hành.

Điều tôi tâm đắc nhất ở bài thơ Dương phụ hành của Cao Bá Quát là cái nhìn cởi mở, phóng khoáng của tác giả đối với văn hóa, phong tục của các dân tộc khác. Trong bài thơ, Cao Bá Quát đã dành cho người thiếu phụ phương Tây một cái nhìn ngưỡng mộ, thích thú. Ông đã sử dụng những từ ngữ, hình ảnh mang tính chất ước lệ, tượng trưng để miêu tả vẻ đẹp của người thiếu phụ. Điều này cho thấy Cao Bá Quát đã tiếp thu những tinh hoa của văn hóa Trung Hoa, một nền văn hóa đã có ảnh hưởng sâu sắc đến nền văn hóa Việt Nam. Không chỉ vậy, Cao Bá Quát còn đồng cảm với tâm trạng lưu luyến, nuối tiếc của người thiếu phụ. Ông cũng hiểu được nỗi niềm, tâm sự của người thiếu phụ, một người phụ nữ xa lạ, đang phải sống trong một đất nước xa quê hương, gia đình. Cái nhìn cởi mở, phóng khoáng của Cao Bá Quát đã thể hiện tinh thần nhân văn cao cả của nhà thơ. Ông không chỉ quan tâm đến vẻ đẹp ngoại hình, mà còn quan tâm đến tâm hồn, tình cảm của con người. Điều này đã góp phần làm nên giá trị nhân văn sâu sắc của bài thơ Dương phụ hành.

Với những hướng dẫn soạn bài Dương phụ hành – Sách kết nối tri thức lớp 11 tập 1 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.