Soạn bài Nghe thuyết trình về một vấn đề văn học

Hướng dẫn soạn bài Nghe thuyết trình về một vấn đề văn học Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về bài học này.

Định hướng

a) Người nghe thuyết trình cần hiểu rõ nội dung của bài thuyết trình để từ đó đưa ra những nhận xét, đánh giá về các ưu điểm cũng như những hạn chế, cả về mặt nội dung lẫn cách thức trình bày. Vì vậy, khi nghe, các em cần lưu ý:

• Nắm bắt được nội dung chính của bài thuyết trình.
• Hiểu được quan điểm, góc nhìn và thái độ của người thuyết trình về vấn đề mà họ đang trình bày. Nếu có điều gì chưa rõ hoặc còn thắc mắc, các em cần đặt câu hỏi để làm sáng tỏ.
• Trao đổi và thảo luận với người thuyết trình về những ý kiến khác biệt (nếu có).

Trong phần Viết, các em đã thực hành viết bài nghị luận về vai trò của văn học đối với cá nhân mình. Nội dung này sẽ được sử dụng để luyện tập kỹ năng Nói – Nghe. Người nói cần chuyển nội dung bài viết thành bài thuyết trình. Bài này chủ yếu tập trung vào kỹ năng nghe. Người nghe cần lắng nghe cẩn thận, đưa ra nhận xét và đánh giá về nội dung cũng như cách thức thuyết trình của người nói.

b) Để lắng nghe và đưa ra nhận xét, đánh giá hiệu quả, các em cần lưu ý những điều sau:

• Tập trung lắng nghe không chỉ nội dung lời nói mà còn cả cách thức trình bày, thái độ, cảm xúc và việc sử dụng các yếu tố phi ngôn ngữ của người thuyết trình.
• Ghi chép lại những nhận xét và đánh giá về nội dung bài thuyết trình (bao gồm đề tài, luận đề, luận điểm, lý lẽ và các bằng chứng mà người nói đưa ra), cũng như cách thức thuyết trình (cách diễn đạt, sự kết hợp và sử dụng các thiết bị hỗ trợ công nghệ và các yếu tố phi ngôn ngữ khác).
• Giữ thái độ thân thiện, tôn trọng đối với người thuyết trình.
• Ghi lại những câu hỏi về những điểm chưa rõ ràng, những phần chưa hiểu, hoặc nội dung mà mình có ý kiến khác với người thuyết trình.

Thực hành

Bài tập: Thực hành nghe bài thuyết trình về vai trò của văn học đối với cá nhân.

a) Chuẩn bị

• Xem lại phần 1. Định hướng để nắm vững cách thức và các yêu cầu khi nghe một bài thuyết trình.
• Xem lại nội dung dàn ý đã chuẩn bị ở phần Viết.

b) Tìm ý và lập dàn ý

Tham khảo dàn ý đã chuẩn bị trước đó ở phần thực hành viết, sau đó bổ sung và điều chỉnh nội dung sao cho phù hợp với yêu cầu của bài thuyết trình.

c) Thực hành nói và nghe

• Người nói: Trình bày bài thuyết trình dựa trên dàn ý đã chuẩn bị.
• Người nghe: Lắng nghe bài thuyết trình theo các yêu cầu đã nêu ở phần 1. Định hướng.

Bài mẫu tham khảo:

Em chào cô và các bạn. Em tên là… Hôm nay, em xin trình bày bài nói về vai trò của văn học đối với em.

Văn học và cuộc sống luôn có mối liên hệ mật thiết, không thể tách rời. Mỗi tác phẩm văn học là lời tâm sự của tác giả, truyền tải những cảm xúc và suy nghĩ của họ vào cuộc đời. Vì thế, mỗi tác phẩm đều mang đến cho em những bài học và giá trị vô cùng sâu sắc.

Mỗi tác phẩm văn học là một bức tranh của cuộc sống, tái hiện những khía cạnh khác nhau của con người và xã hội. Văn học mở ra cho em nhiều góc nhìn đa dạng về cuộc đời. Như trong truyện “Chiếc thuyền ngoài xa”, tác phẩm như một bức tranh sống động, phơi bày cuộc sống đau thương và nghịch cảnh của người phụ nữ làng chài.

Văn học không chỉ để lại dấu ấn qua những giá trị nghệ thuật mà còn qua hiện thực mà nó phản ánh. Một cảnh tượng khiến em mãi không quên là cảnh bạo lực gia đình trong “Chiếc thuyền ngoài xa”, khi người chồng đối xử với vợ mình như đồ vật vô tri. Trước đó, nghệ sĩ Phùng từng chiêm ngưỡng “cảnh đắt trời cho”, đẹp như “bức tranh mực tàu của một danh họa cổ đại”, nhưng bức tranh ấy nhanh chóng bị nhuốm màu đau đớn và cơ cực. Chính sự đối lập này đã khiến em không ngừng suy nghĩ về sự thật – sự thật gai góc ẩn sau vẻ ngoài mê hoặc.

Văn học giúp em nhìn nhận cuộc sống và bản thân một cách thực tế hơn. Trước khi đưa ra phán xét, chúng ta cần thấu hiểu bản chất bên trong, thay vì chỉ nhìn vào vẻ bề ngoài. Con người vốn dĩ phức tạp và đa chiều, vì vậy cần phải nhìn nhận họ từ nhiều góc độ để hiểu rõ bản chất thật sự. Trong “Chiếc thuyền ngoài xa”, tác giả đã khéo léo truyền tải một câu chuyện sâu sắc và giá trị sống to lớn qua việc khám phá những nghịch lý trong cuộc sống.

Văn học đã dạy cho em nhiều bài học quý báu. Từ “Chiếc thuyền ngoài xa”, em hiểu rằng kiến thức sách vở chỉ là phần nhỏ bé trước thực tế đa dạng và phức tạp.

Tiếp cận nhiều tác phẩm văn học, em cảm thấy đồng cảm sâu sắc với những số phận khốn khổ trong cuộc sống đầy gian nan. “Chiếc thuyền ngoài xa” đã gợi lên trong em lòng trắc ẩn, sự thấu hiểu và sẻ chia với những kiếp người nghèo khó, bị vùi dập cả về thể xác lẫn tinh thần. Hay như truyện ngắn “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam, tác phẩm khắc họa sự cơ cực của cuộc sống, đặc biệt là những khó khăn mà hai đứa trẻ không đáng phải trải qua. Từ đó, em phát hiện ra vẻ đẹp nhân văn trong mỗi con người và càng thêm trân trọng những phẩm chất đáng quý ấy.

Mỗi tác phẩm văn học đều mang trong mình ánh sáng diệu kỳ, chiếu rọi vào tâm hồn ta, nuôi dưỡng những cảm xúc tốt đẹp. Ánh sáng ấy lan tỏa, soi sáng mọi ngóc ngách cuộc đời, làm cho cuộc sống trở nên tươi đẹp và ý nghĩa hơn.

d) Kiểm tra và chỉnh sửa

Hãy tham khảo các yêu cầu đã được trình bày trong Bài 1, phần Nói và nghe, mục 2. Thực hành, ý d (trang 42), và đối chiếu với dàn ý đã chuẩn bị trong bài này để tiến hành kiểm tra và chỉnh sửa bài viết.

Với những hướng dẫn soạn bài Nghe thuyết trình về một vấn đề văn học Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.