Soạn bài Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự - Ngữ văn 9

    Hướng dẫn soạn bài Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự  – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

I – Sự Cần Thiết Của Việc Tóm Tắt Văn Bản Tự Sự
Câu 1: (Trang 58, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
a, Bộ phim Chiếc lá cuối cùng được chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của nhà văn O Hen-ri, kể về câu chuyện của ba họa sĩ trẻ đang sống trong một khu trọ nghèo ở NewYork. Họ là cụ Bơ-men, Giôn-xi và Xiu.

Cụ Bơ-men là một họa sĩ già, nghèo và đã thất bại trong suốt cuộc đời. Ông mơ ước được vẽ một bức tranh tuyệt đẹp nhưng chưa bao giờ thực hiện được. Giôn-si là một cô gái trẻ, xinh đẹp nhưng mắc bệnh sưng phổi nặng. Cô tin rằng mình sẽ chết khi chiếc lá thường xuân cuối cùng trên tường rụng xuống. Xiu là bạn thân của Giôn-xi, cô luôn ở bên cạnh và chăm sóc cho Giôn-si.

Một ngày nọ, chiếc lá thường xuân cuối cùng trên tường rụng xuống. Giôn-si suy sụp và tin rằng mình sẽ chết. Tuy nhiên, sáng hôm sau, cô lại thấy một chiếc lá thường xuân vẫn còn nguyên vẹn trên tường. Chiếc lá đó cứ thế bám trụ qua bao ngày mưa gió, bão bùng. Giôn-xi dần hồi phục sức khỏe và tin tưởng vào cuộc sống.

Cuối cùng, người ta phát hiện ra rằng chính cụ Bơ-men đã vẽ chiếc lá cuối cùng. Ông đã hy sinh mạng sống của mình để Giôn-xi có thêm niềm tin và ý chí sống.

Bộ phim kết thúc với cảnh Giôn-xi và Xiu đứng trước mộ của cụ Bơ-men. Họ biết ơn cụ vì đã cứu sống Giôn-xi và mang đến cho cô niềm tin yêu vào cuộc sống.

Chiếc lá cuối cùng là một câu chuyện cảm động về tình yêu thương, sự hy sinh và lòng dũng cảm. Bộ phim đã truyền tải một thông điệp ý nghĩa: Cuộc sống luôn có những điều kỳ diệu, chỉ cần ta biết tin tưởng và hy vọng.

b, Tóm tắt ngắn:

“Chuyện Người Con Gái Nam Xương” là một câu chuyện xoay quanh cuộc đời và tình yêu của một người con gái tên là Vũ Nương. Vũ Nương sống ở vùng Nam Xương, và tình yêu của cô đối với chàng Trương đã trở thành một điểm nhấn lớn trong cuộc sống của cô.

Cuộc sống của Vũ Nương gặp nhiều biến cố và khó khăn, đặc biệt là khi chàng Trương bị đưa vào ngục. Trong những tình cảnh khó khăn, Vũ Nương vẫn trung kiên và đau khổ vì tình yêu của mình. Cô thậm chí đã gửi thông điệp và một bó hoa vàng đến chàng Trương trong ngục, hy vọng rằng anh sẽ giải oan và trở về.

Truyện thường chứa đựng nhiều yếu tố văn hóa, xã hội và tâm lý, thể hiện sự trung kiên và tình cảm mạnh mẽ của nhân vật chính Vũ Nương trong cuộc sống đầy thách thức và khó khăn.

c, Để tóm tắt được một tác phẩm văn học, em cần lưu ý những điểm sau:

• Tìm hiểu về tác giả và tác phẩm: Trước khi tóm tắt tác phẩm, em cần tìm hiểu về tác giả và tác phẩm. Việc tìm hiểu này sẽ giúp em hiểu được hoàn cảnh ra đời, thể loại, nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.
• Đọc kỹ văn bản: Em cần đọc kỹ văn bản để nắm được nội dung chính của tác phẩm. Khi đọc, em cần chú ý đến những sự kiện, nhân vật, chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ đặc sắc của tác phẩm.
• Xác định những nội dung chính cần tóm tắt: Em cần xác định những nội dung chính cần tóm tắt, dựa trên thể loại và nội dung của tác phẩm.
• Sử dụng ngôn ngữ cô đọng, dễ hiểu: Em cần sử dụng ngôn ngữ cô đọng, dễ hiểu để tóm tắt tác phẩm.

Dưới đây là một số gợi ý về cách tóm tắt một tác phẩm văn học:

• Tóm tắt theo diễn biến của cốt truyện: Em có thể tóm tắt tác phẩm theo diễn biến của cốt truyện, từ đó thể hiện được những sự kiện chính diễn ra trong tác phẩm.
• Tóm tắt theo chủ đề: Em có thể tóm tắt tác phẩm theo chủ đề, từ đó thể hiện được những thông điệp, ý nghĩa của tác phẩm.
• Tóm tắt theo ý kiến của bản thân: Em có thể tóm tắt tác phẩm theo ý kiến của bản thân, từ đó thể hiện được những suy nghĩ, cảm xúc của bản thân về tác phẩm.

Câu 2: (Trang 58, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
a, Sự cần thiết phải tóm tắt văn bản tự sự

Tóm tắt văn bản tự sự là việc trình bày ngắn gọn những nội dung chính của văn bản tự sự. Việc tóm tắt văn bản tự sự có vai trò quan trọng trong việc giúp người đọc nắm bắt được nội dung chính của văn bản, từ đó có thể hiểu được sâu sắc hơn về nội dung, ý nghĩa của văn bản.

Trong cả ba tình huống trên, việc tóm tắt văn bản tự sự đều là cần thiết.

• Trong tình huống thứ nhất, việc tóm tắt văn bản Chiếc lá cuối cùng giúp bạn hiểu được nội dung của bộ phim. Bộ phim kể về câu chuyện của ba họa sĩ trẻ đang sống trong một khu trọ nghèo ở New York. Một trong ba người họa sĩ, cụ Bơ-men, đã hy sinh mạng sống của mình để vẽ chiếc lá thường xuân cuối cùng, cứu sống Giôn-xi, người bạn thân của mình. Việc tóm tắt nội dung của bộ phim giúp bạn hiểu được thông điệp của bộ phim: Cuộc sống luôn có những điều kỳ diệu, chỉ cần ta biết tin tưởng và hy vọng.
• Trong tình huống thứ hai, việc tóm tắt văn bản Chuyện người con gái Nam Xương giúp học sinh nắm chắc nội dung của tác phẩm trước khi học trên lớp. Tác phẩm kể về cuộc đời và số phận bi thảm của Vũ Nương, một người phụ nữ xinh đẹp, nết na, thùy mị. Tác phẩm đã ca ngợi vẻ đẹp phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam, đồng thời lên án xã hội phong kiến với những hủ tục lạc hậu, gây ra bi kịch cho người phụ nữ. Việc tóm tắt nội dung của tác phẩm giúp học sinh hiểu được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, từ đó có thể tiếp thu bài học trên lớp một cách hiệu quả hơn.
• Trong tình huống thứ ba, việc tóm tắt tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương giúp bạn giới thiệu tác phẩm một cách đầy đủ và súc tích. Khi giới thiệu một tác phẩm văn học, việc tóm tắt nội dung của tác phẩm là rất cần thiết. Việc tóm tắt nội dung của tác phẩm giúp bạn truyền tải những thông điệp, ý nghĩa của tác phẩm đến với các bạn trong câu lạc bộ văn học một cách hiệu quả hơn.

Ngoài ra, việc tóm tắt văn bản tự sự còn cần thiết trong các tình huống sau:

• Khi cần tóm tắt nội dung của một tác phẩm văn học để báo cáo, trình bày,…
• Khi cần so sánh, đối chiếu nội dung của hai hoặc nhiều tác phẩm văn học.
• Khi cần phân tích, bình giảng nội dung, nghệ thuật của một tác phẩm văn học.

b, Các tình huống cần vận dụng kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự trong cuộc sống

Kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự là một kỹ năng quan trọng, cần thiết trong cuộc sống. Kỹ năng này giúp chúng ta nắm bắt được nội dung chính của văn bản, từ đó có thể hiểu được sâu sắc hơn về nội dung, ý nghĩa của văn bản.

Trong cuộc sống, có rất nhiều tình huống cần vận dụng kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự. Dưới đây là một số tình huống cụ thể:

• Khi đọc một tác phẩm văn học, chúng ta cần tóm tắt nội dung của tác phẩm để hiểu được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.
• Khi cần báo cáo, trình bày về một tác phẩm văn học, chúng ta cần tóm tắt nội dung của tác phẩm để truyền tải thông tin một cách đầy đủ và súc tích.
• Khi so sánh, đối chiếu nội dung của hai hoặc nhiều tác phẩm văn học, chúng ta cần tóm tắt nội dung của từng tác phẩm để có thể so sánh, đối chiếu một cách chính xác và hiệu quả.
• Khi phân tích, bình giảng nội dung, nghệ thuật của một tác phẩm văn học, chúng ta cần tóm tắt nội dung của tác phẩm để có thể phân tích, bình giảng một cách sâu sắc và có trọng tâm.

Việc rèn luyện kĩ năng tóm tắt văn bản tự sự là rất cần thiết. Chúng ta cần rèn luyện kĩ năng này thường xuyên để có thể nắm bắt được nội dung chính của văn bản một cách nhanh chóng và chính xác.

II – Thực Hành Tóm Tắt Một Văn Bản Tự Sự.
Câu 1: (Trang 58, SGK Ngữ Văn 9 Tập)
a, Các sự việc chính đã được nêu đầy đủ. Tuy nhiên, có thể bổ sung thêm một số sự việc quan trọng sau:

• Sự việc Trương Sinh mắng nhiếc, đuổi Vũ Nương đi. Đây là sự việc quan trọng, quyết định đến bi kịch của Vũ Nương. Nếu thiếu sự việc này, người đọc sẽ không hiểu được nguyên nhân dẫn đến bi kịch của Vũ Nương.
• Sự việc Vũ Nương gieo mình xuống sông Hoàng Giang. Đây là sự việc cao trào của tác phẩm, thể hiện sự oan khuất và tuyệt vọng của Vũ Nương. Nếu thiếu sự việc này, người đọc sẽ không cảm nhận được hết bi kịch của Vũ Nương.

b, Nhìn chung, các sự việc nêu trên đã hợp lý. Tuy nhiên, có thể thay đổi một số chi tiết nhỏ để câu chuyện được mạch lạc và dễ hiểu hơn.

Ví dụ:

• Có thể bổ sung thêm chi tiết về việc Trương Sinh đi lính. Trương Sinh đi lính ở đâu, đi bao lâu, gặp những khó khăn gì,… Những chi tiết này sẽ giúp người đọc hiểu rõ hơn về hoàn cảnh của Trương Sinh và Vũ Nương.
• Có thể bổ sung thêm chi tiết về việc Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi. Hai người gặp nhau như thế nào, nói chuyện gì,… Những chi tiết này sẽ giúp người đọc hiểu rõ hơn về tình cảm giữa Vũ Nương và Phan Lang.

Tóm lại, việc tóm tắt Chuyện người con gái Nam Xương cần đảm bảo đầy đủ các sự việc chính, đồng thời thể hiện được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm.

Câu 2: (Trang 58, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Chuyện người con gái Nam Xương kể về cuộc đời và số phận bi thảm của Vũ Nương, một người phụ nữ xinh đẹp, nết na, thùy mị.

Trương Sinh, một chàng trai hào hoa, phong nhã, đã đem lòng yêu mến và cưới Vũ Nương về làm vợ. Cuộc sống của hai vợ chồng tuy còn nhiều khó khăn nhưng rất hạnh phúc.

Khi giặc Minh xâm lược, Trương Sinh phải đi lính, để lại Vũ Nương ở nhà chăm sóc mẹ già. Mẹ Trương Sinh ốm nặng, qua đời. Vũ Nương đã chôn cất mẹ chồng chu đáo, rồi một mình nuôi con nhỏ.

Giặc tan, Trương Sinh trở về nhà, nghe lời con trai nói, nghi ngờ vợ không chung thủy. Vũ Nương bị oan, đau đớn tột cùng, bèn gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn.

Phan Lang, một người cùng làng với Vũ Nương, do cứu mạng Linh Phi, vợ vua Nam Hải, nên khi chết đuối ở biển đã được Linh Phi cứu sống. Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi. Hai người nhận ra nhau. Phan Lang được trỏ về trần gian, Vũ Nương gửi chiếc hoa vàng cùng lời nhắn Trương Sinh.

Trương Sinh nghe Phan Lang kể, biết vợ bị oan, bèn lập đàn giải oan cho Vũ Nương. Vũ Nương hiện về, ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, lúc ẩn, lúc hiện.

Vũ Nương là một người phụ nữ có phẩm chất tốt đẹp, nhưng lại bị oan khuất, phải chết oan. Câu chuyện là tiếng nói tố cáo xã hội phong kiến với những hủ tục lạc hậu, gây ra bi kịch cho người phụ nữ.

Câu 3: (Trang 59, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Nếu phải tóm tắt Chuyện người con gái Nam Xương một cách ngắn gọn nhất, em sẽ tóm tắt như sau:

Vũ Nương, một người phụ nữ xinh đẹp, nết na, thùy mị, bị chồng nghi oan là thất tiết, phải gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Sau khi biết vợ bị oan, Trương Sinh lập đàn giải oan cho vợ, Vũ Nương hiện về trong chiếc kiệu hoa, lúc ẩn, lúc hiện.

Tóm tắt này chỉ có 9 dòng, nhưng vẫn đảm bảo được các nội dung chính của tác phẩm, bao gồm:

• Nhân vật chính: Vũ Nương
• Sự kiện chính: Vũ Nương bị chồng nghi oan, phải gieo mình xuống sông Hoàng Giang, sau đó được giải oan.
• Nội dung, ý nghĩa: Tố cáo xã hội phong kiến với những hủ tục lạc hậu, gây ra bi kịch cho người phụ nữ.

Để tóm tắt được ngắn gọn như vậy, em đã lược bỏ một số chi tiết không cần thiết, như:

• Hoàn cảnh Trương Sinh đi lính, cuộc sống của hai vợ chồng trước khi Trương Sinh đi lính.
• Chi tiết Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi.
• Chi tiết Trương Sinh lập đàn giải oan cho vợ ở bến Hoàng Giang.

Tuy nhiên, em vẫn cố gắng giữ lại những chi tiết quan trọng, như:

• Tính cách, phẩm chất của Vũ Nương.
• Nguyên nhân dẫn đến bi kịch của Vũ Nương.
• Kết cục của Vũ Nương.

Tóm lại, việc tóm tắt một tác phẩm văn học cần đảm bảo được các nội dung chính của tác phẩm, đồng thời thể hiện được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm. Tùy vào tình huống cụ thể, chúng ta có thể tóm tắt tác phẩm theo cách ngắn gọn hoặc dài hơn, nhưng cần đảm bảo được những yêu cầu trên.

III – Luyện Tập
Câu 1: (Trang 59, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Lão Hạc

Lão Hạc là một ông lão nông dân nghèo sống cô đơn trong một túp lều nhỏ. Lão có một người con trai nhưng vì không đủ tiền cưới vợ nên con trai lão phải đi làm đồn điền cao su ở Nam Kỳ. Lão Hạc rất thương con và mong mỏi con sớm có gia đình riêng.

Vì thương con, lão Hạc đã bán đi con chó Vàng mà lão rất yêu quý. Lão không muốn con trai phải mang tiếng là con nhà nghèo, không có tiền cưới vợ. Việc bán chó khiến lão Hạc rất đau khổ và dằn vặt.

Lão Hạc sống cô đơn, buồn bã và bệnh tật ngày càng nặng. Lão đã quyết định ăn bả chó để tự tử. Trước khi chết, lão đã nhờ ông giáo hàng xóm bán mảnh vườn của lão và gửi tiền cho con trai.

Lão Hạc là một người nông dân nghèo khổ nhưng có phẩm chất tốt đẹp. Lão là một người cha hết lòng yêu thương con, một người nông dân chất phác, hiền lành, có lòng tự trọng.

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh là tập bút kí của Phạm Đình Hổ, ghi chép lại những điều mà tác giả đã được chứng kiến hoặc nghe kể trong thời gian sống ở kinh thành Thăng Long cuối thế kỉ XVIII.

Tập bút kí gồm 24 mục, ghi chép về nhiều mặt khác nhau của đời sống xã hội, từ phong tục tập quán, sinh hoạt văn hóa, đến những chuyện bí ẩn, ly kỳ, những trò chơi, những cuộc đấu đá trong nội bộ triều đình phong kiến.

Một số mục tiêu biểu trong tập bút kí như:

• Mục “Vũ khố” ghi chép về kho vũ khí của phủ chúa, với những loại vũ khí tinh xảo, hiện đại.
• Mục “Tả phủ chúa Trịnh” ghi chép về cuộc sống xa hoa, lộng lẫy của chúa Trịnh và các quan lại trong phủ chúa.
• Mục “Chuyện về những trò chơi của chúa Trịnh” ghi chép về những trò chơi xa hoa, tốn kém, thậm chí là tàn bạo của chúa Trịnh.

Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh là một tác phẩm văn học có giá trị, phản ánh sinh động, chân thực cuộc sống xã hội phong kiến cuối thế kỉ XVIII. Tác phẩm đã góp phần giúp người đọc hiểu thêm về một giai đoạn lịch sử của dân tộc.

Câu 2: (Trang 59, SGK Ngữ Văn 9 Tập 1)
Câu chuyện về một người phụ nữ tốt bụng

Chuyện xảy ra cách đây không lâu, khi em đang đi học về thì gặp một người phụ nữ đang ngồi bên vệ đường, khóc nức nở. Em thấy vậy nên đã dừng lại hỏi chuyện.

Người phụ nữ ấy kể rằng, bà vừa bị mất ví tiền, trong đó có rất nhiều tiền và giấy tờ quan trọng. Bà không biết phải làm thế nào nên mới ngồi khóc ở đây.

Em thấy thương bà nên đã an ủi và động viên bà. Em cũng giúp bà tìm kiếm ví tiền nhưng không thấy đâu.

Sau đó, em đưa bà về nhà mình để nghỉ ngơi. Em nấu cơm cho bà ăn và cho bà ngủ ở lại.

Sáng hôm sau, em đưa bà đi trình báo công an. May mắn thay, công an đã tìm được ví tiền của bà.

Bà vô cùng cảm ơn em. Bà nói rằng, bà không biết phải làm thế nào nếu không có em. Bà còn tặng cho em một món quà nhỏ để cảm ơn.

Em rất vui vì đã giúp đỡ được bà. Em thấy rằng, trong cuộc sống vẫn còn rất nhiều người tốt bụng, sẵn sàng giúp đỡ người khác.

Câu chuyện này đã để lại cho em một bài học quý giá: Hãy luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác, dù đó là người xa lạ hay quen biết.

     Với những hướng dẫn soạn bài Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.