Soạn bài Đấu tranh cho một thế giới hòa bình - Ngữ văn 9

    Hướng dẫn soạn bài Đấu tranh cho một thế giới hòa bình – Ngữ văn 9 chi tiết, đầy đủ nhất. Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản về tác phẩm này.

Câu 1: Hãy nêu hệ thống luận điểm, luận cứ của văn bản. 

     Văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” của nhà văn Pháp G. Mác-két nêu bật luận điểm: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất, vì vậy đấu tranh cho hòa bình, ngăn chặn và xóa bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là nhiệm vụ cấp bách của toàn thể loài người.

Để làm sáng tỏ luận đề này, tác giả đã đưa ra hệ thống luận điểm, luận cứ chặt chẽ, logic.

Luận điểm 1: Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất

• Luận cứ thứ nhất: Kho vũ khí hạt nhân đang tàng trữ có khả năng hủy diệt cả trái đất và các hành tinh khác trong hệ mặt trời.
• Luận cứ thứ hai: Cuộc chạy đua vũ trang đã làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỉ con người.
• Luận cứ thứ ba: Chiến tranh hạt nhân vừa đi ngược lại lí trí của loài người vừa đi ngược lại lí trí của tự nhiên.

Luận điểm 2: Đấu tranh cho hòa bình, ngăn chặn và xóa bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là nhiệm vụ cấp bách của toàn thể loài người

• Luận cứ thứ nhất: Hòa bình là điều kiện tiên quyết để phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ cuộc sống con người.
• Luận cứ thứ hai: Hòa bình là khát vọng của toàn nhân loại.
• Luận cứ thứ ba: Đấu tranh cho hòa bình là nghĩa vụ của mỗi người, mỗi quốc gia.

Tác giả đã sử dụng các thao tác lập luận như: phân tích, chứng minh, so sánh, đối chiếu,… để làm rõ luận điểm, luận cứ của mình. Ngôn ngữ của văn bản ngắn gọn, súc tích, giàu hình ảnh, cảm xúc.

     Văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” của G. Mác-két là một lời kêu gọi thiết tha, khẩn thiết, thể hiện tinh thần trách nhiệm của nhà văn đối với tương lai của nhân loại. Văn bản đã góp phần nâng cao nhận thức của mọi người về nguy cơ chiến tranh hạt nhân và ý nghĩa của việc đấu tranh cho hòa bình.

Câu 2: Trong phần đầu văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất đã được tác giả chỉ ra rất cụ thể bằng cách lập luận như thế nào?
Trong phần đầu văn bản, tác giả G. Mác-két đã chỉ ra nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất bằng cách lập luận cụ thể như sau:

• Kho vũ khí hạt nhân đang tàng trữ có khả năng hủy diệt cả trái đất và các hành tinh khác trong hệ mặt trời.

     Tác giả đã dẫn chứng cụ thể, chính xác về số lượng vũ khí hạt nhân đang được tàng trữ trên thế giới: “Hiện nay, trên thế giới có khoảng 13.000 đầu đạn hạt nhân, đủ sức hủy diệt hàng trăm lần trái đất.” Sức công phá của một quả bom hạt nhân là vô cùng khủng khiếp, có thể san phẳng cả một thành phố lớn.

     Nếu xảy ra một cuộc chiến tranh hạt nhân, số lượng vũ khí hạt nhân được sử dụng sẽ là rất lớn, dẫn đến hậu quả thảm khốc. Bầu khí quyển sẽ bị ô nhiễm bởi bụi phóng xạ, khiến cho ánh sáng mặt trời bị chặn lại, nhiệt độ trái đất giảm xuống, gây ra nạn đói, dịch bệnh,…

• Cuộc chạy đua vũ trang đã làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỉ con người.

     Cuộc chạy đua vũ trang đã khiến cho các quốc gia phải chi tiêu một khoản tiền khổng lồ cho quân sự, mà lẽ ra số tiền đó có thể được sử dụng để cải thiện đời sống cho người dân. Hàng tỉ người trên thế giới vẫn đang sống trong cảnh nghèo đói, thiếu thốn, bệnh tật,… Cuộc chạy đua vũ trang đã khiến cho họ càng thêm khó khăn, cơ hội được hưởng một cuộc sống tốt đẹp càng trở nên xa vời.

• Chiến tranh hạt nhân vừa đi ngược lại lí trí của loài người vừa đi ngược lại lí trí của tự nhiên.

     Chiến tranh hạt nhân là một cuộc chiến tranh hủy diệt, gây ra những hậu quả tàn khốc cho cả loài người và tự nhiên. Chiến tranh hạt nhân đi ngược lại lí trí của loài người vì nó vi phạm quyền sống của con người. Chiến tranh hạt nhân cũng đi ngược lại lí trí của tự nhiên vì nó phá hủy môi trường sống của con người và các loài sinh vật khác.

Như vậy, bằng cách lập luận chặt chẽ, logic, tác giả G. Mác-két đã chỉ ra một cách cụ thể và rõ ràng nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất.

Câu 3: Sự tốn kém và tính chất vô lí của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những chứng cứ nào ?
Trong văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”, G. Mác-két đã chỉ ra sự tốn kém và tính chất vô lí của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân bằng những chứng cứ sau:

• Cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã khiến cho các quốc gia phải chi tiêu một khoản tiền khổng lồ cho quân sự.

     Tác giả đã dẫn chứng cụ thể về số tiền mà các quốc gia đang chi tiêu cho quân sự: “Mỗi năm, thế giới chi hơn 1.000 tỉ đô la cho quân sự. Số tiền đó đủ xây dựng hàng triệu ngôi nhà, trường học, bệnh viện,… và giải quyết được nhiều vấn đề nan giải của nhân loại.”

• Cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã làm mất đi khả năng cải thiện đời sống cho hàng tỉ con người.

    Tác giả đã nêu lên thực tế rằng hàng tỉ người trên thế giới vẫn đang sống trong cảnh nghèo đói, thiếu thốn, bệnh tật,… Cuộc chạy đua vũ trang đã khiến cho họ càng thêm khó khăn, cơ hội được hưởng một cuộc sống tốt đẹp càng trở nên xa vời.

• Cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân là một cuộc chạy đua vô nghĩa, đi ngược lại lí trí của loài người.

     Tác giả đã chỉ ra rằng cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân là một cuộc chạy đua không có hồi kết, bởi vì không một quốc gia nào có thể chiếm được ưu thế tuyệt đối. Cuộc chạy đua này chỉ dẫn đến sự căng thẳng, đối đầu, thậm chí là xung đột giữa các quốc gia.

Như vậy, bằng những chứng cứ cụ thể, tác giả G. Mác-két đã chỉ ra sự tốn kém và tính chất vô lí của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân. Cuộc chạy đua này đang đe dọa nghiêm trọng đến hòa bình và sự phát triển của nhân loại.

Câu 4: Vì sao có thể nói : Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại cả lý trí tự nhiên nữa” ? Em có suy nghĩ gì trước lời cảnh báo của nhà văn Mác-két về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất một khi chiến tranh hạt nhân nổ ra ?
     Câu nói “Chiến tranh hạt nhân không những đi ngược lại lý trí con người mà còn đi ngược lại cả lý trí tự nhiên” thường được sử dụng để bày tỏ sự kinh hoàng và mối nguy hiểm của chiến tranh hạt nhân. Dưới đây là một số lý do và suy nghĩ liên quan:

• Mối đe dọa về diệt vong hàng loạt: Với khả năng tàn phá rộng lớn và sức công phá mạnh mẽ của vũ khí hạt nhân, một cuộc chiến tranh có thể dẫn đến diệt vong hàng loạt, ảnh hưởng không chỉ đến con người mà còn đến toàn bộ môi trường và sinh quyển. Điều này không chỉ là một thảm họa đối với lý trí con người mà còn đối với cả lý trí tự nhiên, gây ra tác động tiêu cực lớn đối với hệ sinh thái.
• Phá hủy hệ sinh thái và môi trường: Vũ khí hạt nhân tạo ra hiệu ứng phóng xạ, gây hậu quả nặng nề cho môi trường và sinh quyển. Mức độ phá hủy này có thể kéo dài hàng thập kỷ và ảnh hưởng sâu sắc đến đa dạng sinh học và cơ cấu địa chất.
• Nguy cơ biến đổi khí hậu: Các cuộc chiến tranh hạt nhân có thể tạo ra lượng lớn khói và bụi, gây ra hiện tượng “đêm hạt nhân” khi ánh sáng mặt trời không thể xâm nhập vào bầu khí quyển. Điều này có thể dẫn đến sự giảm nhiệt độ toàn cầu, ảnh hưởng đến khí hậu và sinh thái hệ.
• Hủy diệt nền văn minh: Các cuộc chiến tranh hạt nhân có thể xóa sổ nền văn minh và cộng đồng con người, với sự phá hủy về cả vật chất và tinh thần. Điều này làm mất đi những đóng góp lớn của con người cho văn hóa, khoa học, nghệ thuật, và lịch sử.

     Nhà văn Mác-két cảnh báo về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất khi chiến tranh hạt nhân nổ ra chủ yếu nhấn mạnh sự vô lý và tàn bạo của việc sử dụng vũ khí hạt nhân. Ông nhấn mạnh rằng sự đe dọa này không chỉ đến từ mất mát về mặt vật chất mà còn từ việc mất mát về mặt nhân quyền, đạo đức và nhân phẩm.

Câu 5: Theo em, vì sao văn bản này lại được đặt tên là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình ? Hãy thử đặt nhan đề khác cho văn bản.
     Theo tôi, văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” được đặt tên như vậy vì nó thể hiện được nội dung chính của văn bản. Văn bản đã nêu ra những luận điểm sắc bén về hiểm họa của chiến tranh hạt nhân, đồng thời kêu gọi toàn nhân loại hãy cùng nhau đấu tranh để ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, xây dựng một thế giới hòa bình, an toàn cho tất cả mọi người.

Cụ thể, trong văn bản, tác giả đã nêu ra những luận điểm sau:

• Chiến tranh hạt nhân là một thảm họa kinh hoàng, có thể hủy diệt sự sống trên Trái đất.
• Cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân là một sự điên rồ, tốn kém và nguy hiểm.
• Tất cả mọi người đều có trách nhiệm ngăn chặn chiến tranh hạt nhân.

Từ những luận điểm này, tác giả đã đi đến kết luận: nhân loại cần phải đấu tranh cho một thế giới hòa bình, an toàn, không có chiến tranh hạt nhân.

Ngoài nhan đề “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”, tôi có thể đặt nhan đề khác cho văn bản như:

• “Hiệu quả diệt vong của chiến tranh hạt nhân”
• “Chạy đua vũ trang hạt nhân: một sự điên rồ”
• “Trách nhiệm của mỗi người trong việc ngăn chặn chiến tranh hạt nhân”

     Những nhan đề này cũng thể hiện được nội dung chính của văn bản, nhưng có cách diễn đạt khác nhau. Ví dụ, nhan đề “Hiệu quả diệt vong của chiến tranh hạt nhân” nhấn mạnh đến hậu quả khủng khiếp của chiến tranh hạt nhân.

     Nhan đề “Chạy đua vũ trang hạt nhân: một sự điên rồ” nhấn mạnh đến tính nguy hiểm và phi lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân. Nhan đề “Trách nhiệm của mỗi người trong việc ngăn chặn chiến tranh hạt nhân” nhấn mạnh đến vai trò của mỗi cá nhân trong việc đấu tranh cho hòa bình.

    Cuối cùng, việc lựa chọn nhan đề nào cho văn bản là phụ thuộc vào quan điểm và cách nhìn nhận của người đặt nhan đề.

    Ví dụ, nếu tôi muốn nhấn mạnh đến hậu quả khủng khiếp của chiến tranh hạt nhân, tôi sẽ chọn nhan đề “Hiệu quả diệt vong của chiến tranh hạt nhân”. Nếu tôi muốn nhấn mạnh đến tính nguy hiểm và phi lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân, tôi sẽ chọn nhan đề “Chạy đua vũ trang hạt nhân: một sự điên rồ”.

Nếu tôi muốn nhấn mạnh đến vai trò của mỗi cá nhân trong việc đấu tranh cho hòa bình, tôi sẽ chọn nhan đề “Trách nhiệm của mỗi người trong việc ngăn chặn chiến tranh hạt nhân”.

    Tuy nhiên, theo tôi, nhan đề “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình” là nhan đề phù hợp nhất cho văn bản này. Nhan đề này thể hiện được nội dung chính của văn bản, đồng thời cũng mang tính kêu gọi, thúc giục mọi người hãy cùng nhau đấu tranh cho một thế giới hòa bình, an toàn.

    Với những hướng dẫn soạn bài Đấu tranh cho một thế giới hòa bình – Ngữ văn 9 chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của tác phẩm này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.