Bí kíp giải đề 3 HSG Văn lớp 9 khiến bạn đạt điểm tuyệt đối!

Kỳ thi học sinh giỏi Văn lớp 9 luôn đòi hỏi học sinh không chỉ nắm chắc kiến thức mà còn phải biết vận dụng linh hoạt kỹ năng làm bài. Trong số các đề thi, đề 3 thường gây nhiều băn khoăn bởi sự kết hợp giữa phần Đọc hiểu và Làm văn. Bài viết sau sẽ hướng dẫn giải đề 3 đề thi HSG Văn lớp 9 một cách chi tiết, rõ ràng để giúp học sinh tự tin chinh phục điểm cao.

Đề 3

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau:

“Có những điều tưởng chừng nhỏ bé
Lại giữ gìn ta suốt cuộc đời.”
(Trích “Bài học đầu tiên” – Trần Đăng Khoa)

Câu 1. Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Nêu nội dung chính của đoạn thơ.
Câu 3. Theo em, “những điều nhỏ bé” đó có thể là gì trong cuộc sống?
Câu 4. Em hãy chia sẻ một bài học sâu sắc mà em học được từ người thân, bạn bè hoặc thầy cô.

Phần II. Làm văn (7,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm):
Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về vai trò của lòng biết ơn trong cuộc sống hiện đại.

Câu 2 (5,0 điểm):
Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua nhân vật chị Dậu trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ (Ngô Tất Tố) và nhân vật Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ).

Hướng dẫn giải đề 3

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

Đoạn thơ: “Có những điều tưởng chừng nhỏ bé

Lại giữ gìn ta suốt cuộc đời.”
(Trích “Bài học đầu tiên” – Trần Đăng Khoa)

Câu 1: Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào?
Đáp án: Thể thơ tự do.
Giải thích: Không giới hạn số chữ mỗi dòng, không gò bó vần điệu, nhịp điệu linh hoạt.

Câu 2: Nêu nội dung chính của đoạn thơ.
Gợi ý trả lời:
Đoạn thơ nhấn mạnh ý nghĩa to lớn của những điều tưởng như rất nhỏ trong cuộc sống, vì chính những điều ấy có thể giúp con người giữ gìn đạo đức, lối sống và trưởng thành tốt hơn trong suốt cuộc đời.

Câu 3: Theo em, “những điều nhỏ bé” đó có thể là gì trong cuộc sống?
Gợi ý trả lời:

• Những lời dạy bảo từ cha mẹ, thầy cô
• Lời xin lỗi, lời cảm ơn đúng lúc
• Thói quen lễ phép, đúng giờ, giữ lời hứa
• Biết chia sẻ với người khác, nhường nhịn, quan tâm
  Những điều đó là nền tảng đạo đức, hình thành nhân cách tốt.

Câu 4: Em hãy chia sẻ một bài học sâu sắc mà em học được từ người thân, bạn bè hoặc thầy cô.
Gợi ý dàn ý chia sẻ:

Người truyền dạy bài học: Ví dụ, mẹ em

Bài học: Luôn sống chân thành và giữ chữ tín

Hoàn cảnh: Một lần em hứa giúp bạn nhưng lỡ thất hứa, mẹ nhắc nhở em về tầm quan trọng của lời hứa

Kết quả: Từ đó, em luôn cố gắng giữ lời và sống có trách nhiệm hơn

Phần II. Làm văn (7,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm): Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về vai trò của lòng biết ơn trong cuộc sống hiện đại

Gợi ý dàn ý đoạn văn:

Mở đoạn

Lòng biết ơn là phẩm chất tốt đẹp, thể hiện sự trân trọng đối với những người đã giúp đỡ mình.

Thân đoạn

Trong xã hội hiện đại, con người dễ bị cuốn theo vật chất, công nghệ, đôi khi quên đi những điều giản dị như lời cảm ơn

Biết ơn giúp ta sống nhân văn hơn, biết quý trọng những điều nhỏ bé, biết trân trọng gia đình, bạn bè, thầy cô

Người sống biết ơn sẽ được yêu mến, tôn trọng, và có mối quan hệ bền chặt hơn với mọi người

Ví dụ: Một học sinh luôn nhớ công ơn thầy cô sẽ cố gắng học tập tốt để đền đáp

Kết đoạn

Lòng biết ơn là ngọn đèn dẫn lối cho hành trình sống tốt đẹp, cần được nuôi dưỡng và lan tỏa trong xã hội

Câu 2 (5,0 điểm): Cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn và hình ảnh người phụ nữ Việt Nam qua chị Dậu và Vũ Nương

Gợi ý dàn bài chi tiết:

Mở bài

• Giới thiệu chung: Người phụ nữ Việt Nam xưa luôn gắn liền với những phẩm chất cao đẹp dù phải sống trong xã hội phong kiến đầy bất công.
• Giới thiệu nhân vật: Qua hai nhân vật chị Dậu và Vũ Nương, ta thấy rõ vẻ đẹp của người phụ nữ: vừa dịu dàng, đảm đang, lại mạnh mẽ, đầy phẩm giá.

Thân bài

Nhân vật chị Dậu (Tức nước vỡ bờ – Ngô Tất Tố)

Hoàn cảnh: Gia đình nghèo khổ, chồng bị bắt vì không có tiền nộp sưu

Vẻ đẹp nổi bật:

• Yêu thương, chăm sóc gia đình: Dốc hết tiền, bán cả đàn chó, bán con để lo cho chồng
• Can đảm, mạnh mẽ: Dám chống lại tay sai khi chồng bị đánh dù là phụ nữ yếu đuối
• Tính cách nổi bật: Nhẫn nhịn khi cần, nhưng khi vượt quá giới hạn, chị dám “vùng lên” để bảo vệ chồng

=> Hình ảnh người phụ nữ nông dân dũng cảm, có sức phản kháng, là biểu tượng của lòng nhân hậu và sức sống tiềm tàng

Nhân vật Vũ Nương (Chuyện người con gái Nam Xương – Nguyễn Dữ)

Hoàn cảnh: Sống trong xã hội phong kiến, bị chồng hiểu lầm, phải chết oan uổng

Vẻ đẹp nổi bật:

• Hiền thục, đảm đang: Lo chu toàn việc nhà, hết lòng với chồng và con
• Chung thủy, cam chịu: Luôn giữ gìn danh dự, không thanh minh bằng lời, chấp nhận cái chết để bảo toàn phẩm giá
• Tấm lòng bao dung: Sau khi được minh oan, không oán trách chồng, chỉ bày tỏ nỗi niềm tiếc nuối.

=> Hình ảnh người phụ nữ truyền thống với vẻ đẹp dịu dàng, vị tha, sống thủy chung và cao thượng

So sánh – đánh giá:

Tuy khác hoàn cảnh và tính cách, cả hai nhân vật đều tiêu biểu cho vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ Việt Nam: chịu thương chịu khó, hy sinh vì gia đình, giữ gìn phẩm hạnh. Qua đó, tác giả phê phán xã hội phong kiến và bày tỏ lòng cảm thông, trân trọng phụ nữ.

Kết bài

Khẳng định lại vẻ đẹp của người phụ nữ qua hai nhân vật. Nhấn mạnh: Đây là những hình tượng nghệ thuật có giá trị nhân văn sâu sắc, giúp thế hệ hôm nay hiểu và yêu quý hơn người phụ nữ Việt Nam trong quá khứ và hiện tại.

Đề 3 trong đề thi HSG Văn lớp 9 là cơ hội để học sinh thể hiện khả năng tư duy, cảm thụ văn học và kỹ năng diễn đạt. Với hướng dẫn chi tiết từng phần, học sinh không chỉ rèn luyện được cách trình bày bài viết logic, mạch lạc mà còn củng cố kiến thức toàn diện. Hy vọng tài liệu này sẽ là người bạn đồng hành hữu ích trên hành trình chinh phục Văn học.