Hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng Việt 6 – Sách Chân Trời Sáng Tạo trang 17 – Ngữ Văn 6 (tập 2). Thông qua việc thực hành trả lời các câu hỏi trong phần hướng dẫn và bài tập, chúng ta có thể củng cố kiến thức cơ bản.

Câu 1 (trang 17 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tìm trong văn bản Tuổi thơ tôi các từ ngữ được đặt trong dấu ngoặc kép. Chỉ ra nghĩa thông thường và nghĩa theo dụng ý của tác giả bằng cách điền thông tin vào bảng sau:

Trong văn bản “Tuổi thơ tôi”, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã sử dụng nhiều từ ngữ được đặt trong dấu ngoặc kép. Những từ ngữ này được sử dụng với nghĩa thông thường, nhưng cũng mang hàm ý, ý nghĩa riêng theo dụng ý của tác giả.

• Từ “chú dế lửa” được sử dụng để chỉ loài côn trùng nhỏ, thân dài, có đốm đỏ ở lưng. Tuy nhiên, trong văn bản, chú dế lửa còn mang ý nghĩa tượng trưng cho tình yêu thương và sự trân trọng. Lợi đã yêu thương, chăm sóc chú dế lửa như một người bạn thân thiết. Cái chết của chú dế lửa đã khiến Lợi nhận ra được giá trị của cuộc sống và của những sinh vật nhỏ bé.
• Từ “lội sông” được sử dụng để chỉ hành động di chuyển trên mặt nước. Tuy nhiên, trong văn bản, “lội sông” còn mang ý nghĩa tượng trưng cho hành động vượt qua khó khăn, thử thách. Lợi đã vượt qua nỗi sợ hãi, sự ngăn cản của các bạn để mang chú dế lửa về nhà. Hành động này thể hiện sự dũng cảm, kiên cường của Lợi.
• Từ “làm bạn” được sử dụng để chỉ hành động kết giao, gắn bó với nhau. Tuy nhiên, trong văn bản, “làm bạn” còn mang ý nghĩa tượng trưng cho hành động yêu thương, quan tâm, chăm sóc lẫn nhau. Lợi và chú dế lửa đã trở thành bạn bè thân thiết. Tình bạn của họ đã giúp Lợi trở nên thân thiện, hòa đồng hơn.
• Từ “tự hào” được sử dụng để chỉ cảm xúc vui sướng, mãn nguyện khi đạt được điều gì đó tốt đẹp. Tuy nhiên, trong văn bản, “tự hào” còn mang ý nghĩa tượng trưng cho cảm xúc biết ơn, trân trọng những gì mình đang có. Lợi đã tự hào khi được thầy Phu khen ngợi. Lợi cũng tự hào khi được các bạn yêu quý. Những cảm xúc này thể hiện sự trưởng thành của Lợi.

Việc sử dụng từ ngữ được đặt trong dấu ngoặc kép đã giúp văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn hơn. Nó cũng giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của câu chuyện.

Câu 2 (trang 18 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hãy đặt một câu có sử dụng dấu ngoặc kép và giải thích công dụng của dấu ngoặc kép trong câu ấy.

Câu: “Mẹ ơi, con yêu mẹ nhiều lắm!”

Giải thích:

• Dấu ngoặc kép được sử dụng để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật. Trong câu này, dấu ngoặc kép được sử dụng để đánh dấu lời nói của nhân vật con trai nói với mẹ của mình.
• Lời nói của nhân vật con trai thể hiện tình yêu thương, sự kính trọng của con dành cho mẹ.

Một câu khác có thể sử dụng dấu ngoặc kép là:

Câu: “Chú dế lửa nhỏ bé, đáng yêu, như một ngọn đèn lồng thắp sáng giữa đêm tối.”

Giải thích:

• Dấu ngoặc kép được sử dụng để đánh dấu từ ngữ được dùng với nghĩa đặc biệt. Trong câu này, dấu ngoặc kép được sử dụng để đánh dấu từ “chú dế lửa”. Từ “chú dế lửa” ở đây không chỉ là một loài côn trùng nhỏ bé, mà còn là một biểu tượng cho tình yêu thương, sự trân trọng.
• Từ ngữ “chú dế lửa” được dùng với nghĩa đặc biệt này giúp câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn hơn. Nó cũng giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của câu văn.

Câu 3 (trang 18 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Văn bản Con gái của mẹ có mấy đoạn?

Văn bản “Con gái của mẹ” có hai đoạn.

• Đoạn 1 (Từ đầu đến “…thiếu thốn, khô khát”): Giới thiệu về hoàn cảnh của mẹ Lam Anh và tình yêu thương của mẹ dành cho con.
• Đoạn 2 (Còn lại): Tình cảm của Lam Anh dành cho mẹ.

Việc chia văn bản thành hai đoạn giúp người đọc dễ dàng nắm bắt được nội dung của văn bản. Đoạn 1 giới thiệu về hoàn cảnh của mẹ Lam Anh và tình yêu thương của mẹ dành cho con. Đoạn 2 tập trung vào tình cảm của Lam Anh dành cho mẹ.

Câu 4 (trang 18 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tìm câu chủ đề (nếu có) trong các đoạn văn sau:

     Bài ca có thể là lời của cô gái. Nhân buổi sáng đi thăm đồng, lòng phơi phới ngắm nhìn cảnh đồng quê tràn đẩy sức sống, cô thấy chính cô cũng tươi trẻ, tràn đẩy sức sống như những “chẽn lúa đòng đòng”, “phất phơ dướii ngọn nắng hồng ban mai” kia. Phải chăng, đó là một lời tự khen thầm kín và hồn nhiên?

(Bùi Mạnh Nhị, Về bài ca đao “Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng…”)

   Không phải ngày phiên, nên chợ vằng không. Mấy cái quán chơ vơ lộng gió, rác bẩn rải rác lẫn với lá rụng của cây đề. Gió thổi mạnh làm Sơn thấy lạnh, và cay mắt. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, những làng ở xa, Sơn thấy rõ như ở gần. Mặt đất rắn lại và nứt nẻ những đường nho nhỏ, kêu vang lên lanh tanh dưới nhịp guốc của hai chị em.

(Thạch Lam, Gió lạnh đâu mùa)

Đoạn văn 1:

Câu chủ đề của đoạn văn 1 có thể là: Cảnh đồng quê tràn đầy sức sống. Câu này khái quát được nội dung chính của đoạn văn, đó là cảnh đồng quê trong buổi sáng sớm với những chẽn lúa đòng đòng, phất phơ dưới nắng hồng ban mai. Câu chủ đề này cũng gợi lên cảm xúc của cô gái khi đứng trước cảnh đẹp ấy: phơi phới, tươi trẻ, tràn đầy sức sống.

Đoạn văn 2:

Câu chủ đề của đoạn văn 2 có thể là: Cảnh chợ vắng vẻ trong ngày không phiên. Câu này khái quát được nội dung chính của đoạn văn, đó là cảnh chợ vắng vẻ với mấy cái quán chơ vơ lộng gió, rác bẩn rải rác lẫn với lá rụng của cây đề. Câu chủ đề này cũng gợi lên cảm giác lạnh và cay mắt của Sơn khi đi qua chợ.

Ngoài ra, đoạn văn 2 cũng có thể có một câu chủ đề khác là: Cảnh vật mùa đông ở quê hương. Câu này khái quát được nội dung chính của đoạn văn, đó là cảnh vật mùa đông ở quê hương với chân trời trong hơn mọi hôm, những làng ở xa, mặt đất rắn lại và nứt nẻ những đường nho nhỏ. Câu chủ đề này cũng gợi lên vẻ đẹp của mùa đông ở quê hương.

Việc xác định câu chủ đề của đoạn văn phụ thuộc vào cách hiểu và cách trình bày của mỗi người. Tuy nhiên, câu chủ đề cần phải khái quát được nội dung chính của đoạn văn và có ý nghĩa, giúp người đọc dễ dàng nắm bắt được nội dung của đoạn văn.

Câu 5: (trang 18 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Viết đoạn văn (khoảng 150 – 200 chữ) kể về kỉ niệm với một người thân mà em xem là điểm tựa tinh thần của mình. Trong đoạn văn có sử dụng dấu ngoặc kép.

Kỉ niệm đáng nhớ với bà

Trong cuộc đời mỗi người, ai cũng có một người thân mà mình xem là điểm tựa tinh thần. Đối với tôi, người đó chính là bà của tôi. Bà là người đã cho tôi tình yêu thương, sự che chở và dạy dỗ tôi nên người.

Kỉ niệm đáng nhớ nhất của tôi với bà là khi tôi còn nhỏ. Lúc ấy, tôi mới học lớp hai, tôi bị ốm nặng phải nhập viện. Tôi rất sợ hãi và lo lắng, không biết mình sẽ ra sao. Biết tôi đang ở bệnh viện, bà đã chạy vội đến thăm tôi. Bà nắm tay tôi và nói: “Con đừng sợ, bà ở đây rồi.”

Bà ở bệnh viện chăm sóc tôi cả ngày lẫn đêm. Bà nấu cháo, pha sữa, cho tôi uống thuốc, thay bỉm. Bà cũng kể cho tôi nghe những câu chuyện cổ tích, những câu chuyện về gia đình để tôi quên đi nỗi đau bệnh tật.

Nhờ sự chăm sóc tận tình của bà, tôi đã nhanh chóng khỏi bệnh. Tôi nhớ mãi hình ảnh bà ngồi bên giường bệnh, ôm tôi vào lòng và nói: “Bà yêu con lắm!”

Kỉ niệm ấy đã khiến tôi thêm yêu thương bà hơn. Bà là người đã mang đến cho tôi tình yêu thương, sự che chở và dạy dỗ tôi nên người. Bà là điểm tựa tinh thần vững chắc của tôi trong suốt cuộc đời. Tôi biết ơn bà rất nhiều. Tôi sẽ cố gắng học tập thật giỏi để không phụ lòng bà.

Với những hướng dẫn soạn bài Thực hành tiếng Việt 6 – Sách Chân Trời Sáng Tạo trang 17 – Ngữ Văn 6 (tập 2) chi tiết như trên. Hy vọng sẽ giúp các bạn nắm được những ý chính của bài học này. Chúc các bạn có những bài soạn thật tốt, để thuận tiện trong quá trình tiếp thu bài giảng.