Kỳ thi học sinh giỏi lớp 12 môn Văn luôn là sân chơi trí tuệ dành cho những bạn đam mê ngôn từ và tư duy sâu sắc. Những đề thi không chỉ kiểm tra kiến thức, mà còn đòi hỏi sự sáng tạo, cảm thụ văn học tinh tế và khả năng lập luận logic. Việc luyện tập qua các đề thi chất lượng là chìa khóa giúp học sinh bứt phá trong hành trình chinh phục đỉnh cao tri thức.
Đề số 1
Phần I. Đọc hiểu (4 điểm)
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
"Ta gửi em một mảnh trăng cuối tháng
Như gửi về chút ấm giữa trời đông
Ta gửi em một đóa hồng buổi sáng
Như gửi về nhựa sống giữa mênh mông..."
(Trích: Một khúc tình riêng – Nguyễn Trọng Tạo)
Câu 1: Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.
Câu 2: Trong đoạn trích, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào? Phân tích hiệu quả của một biện pháp đó.
Câu 3: Tình cảm của người gửi qua đoạn thơ là gì?
Câu 4: Từ đoạn thơ, anh/chị rút ra được thông điệp gì về tình cảm con người?
Phần II. Làm văn (6 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của việc biết quan tâm, sẻ chia trong cuộc sống.
Câu 2 (4 điểm): Trong bài thơ Việt Bắc, Tố Hữu viết:
"Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh."
Cảm nhận của anh/chị về tình cảm cách mạng trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu, từ đó liên hệ với bài thơ Đồng chí của Chính Hữu để làm rõ vẻ đẹp tình cảm của người lính cách mạng.
>>>Xem ngay: Gợi ý làm đề số 1 thi học sinh giỏi Văn lớp 12
Đề số 2
Phần I. Đọc hiểu (4 điểm)
Đọc đoạn trích sau:
“Có những ngày tôi không dám soi gương
Sợ ánh mắt mình trong đó
Lặng lẽ buồn như lá rơi cuối ngõ
Không gió mà bay...”
(Nguyễn Phong Việt)
Câu 1: Xác định tâm trạng của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ.
Câu 2: Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ cuối? Tác dụng?
Câu 3: Anh/chị hiểu như thế nào về hình ảnh “không gió mà bay”?
Câu 4: Qua đoạn thơ, hãy nêu suy nghĩ của anh/chị về sự cô đơn trong đời sống hiện đại.
Phần II. Làm văn (6 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết đoạn văn (200 chữ) bàn về vai trò của sự thấu hiểu trong mối quan hệ giữa người với người.
Câu 2 (4 điểm): Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu) để làm rõ quan điểm nghệ thuật “nghệ thuật vị nhân sinh” của nhà văn.
>>>Xem ngay: Hướng dẫn từng bước giải đề số 2 thi HSG Văn lớp 12
Đề số 3
Phần I. Đọc hiểu (4 điểm)
Đọc đoạn thơ sau:
“Người với người sống để yêu nhau
Chẳng ai sinh ra để thù ghét
Nếu bạn đi qua một nỗi đau
Xin hãy học cách trở thành ánh sáng.”
(Lưu Quang Vũ)
Câu 1: Nêu thông điệp chính của đoạn thơ.
Câu 2: Tác giả gửi gắm điều gì qua câu thơ “Xin hãy học cách trở thành ánh sáng”?
Câu 3: Chỉ ra một phép tu từ được sử dụng trong đoạn thơ và phân tích hiệu quả.
Câu 4: Theo anh/chị, trong cuộc sống hiện đại, làm thế nào để “trở thành ánh sáng”?
Phần II. Làm văn (6 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về câu nói: “Khi bạn cho đi ánh sáng, chính bạn cũng không thể chìm trong bóng tối.”
Câu 2 (4 điểm): Phân tích vẻ đẹp của tình mẫu tử trong truyện ngắn Vợ nhặt (Kim Lân), từ đó liên hệ với hình ảnh bà cụ Tứ để làm nổi bật giá trị nhân đạo của tác phẩm.
>>>Xem ngay: Gợi ý làm đề số 3 thi HSG văn lớp 12
Đề số 4
Phần I. Đọc hiểu (4 điểm)
Đọc đoạn trích:
“Nếu cuộc đời này toàn là những con đường bằng phẳng
Thì chẳng ai biết quý giá đôi giày bền
Nếu cuộc đời toàn là mùa xuân tươi tắn
Thì đâu ai biết nâng niu cả những tháng ngày rét mướt đan len...”
(Lưu Quang Minh)
Câu 1: Phép đối lập nào được sử dụng trong đoạn thơ? Tác dụng?
Câu 2: Thông điệp của tác giả gửi gắm qua đoạn thơ là gì?
Câu 3: Theo anh/chị, vì sao “cuộc đời cần những tháng ngày rét mướt”?
Câu 4: Rút ra bài học cho bản thân từ đoạn thơ trên.
Phần II. Làm văn (6 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về thái độ sống tích cực trước nghịch cảnh.
Câu 2 (4 điểm): Cảm nhận của anh/chị về hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến (Quang Dũng). Liên hệ với bài Đồng chí (Chính Hữu) để làm nổi bật vẻ đẹp của người chiến sĩ trong kháng chiến.
>>>Xem ngay: Hướng dẫn làm đề 4 đề thi HSG văn lớp 12
Đề số 5
Phần I. Đọc hiểu (4 điểm)
Đọc đoạn văn sau:
“Mỗi sáng mai, khi thức dậy, ta lại có thêm một cơ hội
Một cơ hội để yêu thương, để sửa sai, để tốt hơn hôm qua
Đừng để một ngày trôi qua mà không sống hết mình
Bởi ngày mai, có thể không bao giờ đến.”
Câu 1: Thái độ sống nào được thể hiện qua đoạn văn trên?
Câu 2: Phân tích ý nghĩa của câu: “Đừng để một ngày trôi qua mà không sống hết mình.”
Câu 3: Theo anh/chị, vì sao “ngày mai có thể không bao giờ đến”?
Câu 4: Viết một thông điệp sống tích cực mà anh/chị rút ra từ đoạn trích.
Phần II. Làm văn (6 điểm)
Câu 1 (2 điểm): Viết một đoạn văn nghị luận (200 chữ) trình bày suy nghĩ về giá trị của thời gian trong cuộc sống.
Câu 2 (4 điểm): Phân tích đoạn trích sau trong truyện ngắn Vợ nhặt (Kim Lân):
“Bà cụ Tứ vẫn ngồi yên lặng. Bà nghĩ ngợi rất nhiều. Bà hiểu rằng: Chẳng phải con mình dại dột mà chính là nó đã có tình yêu thương con người, một tấm lòng nhân hậu.”
Từ đó, nhận xét về tư tưởng nhân đạo của nhà văn trong hoàn cảnh đói nghèo.
>>>Xem ngay: Gợi ý làm đề số 5 HSG văn lớp 12
Việc ôn luyện với các đề thi học sinh giỏi lớp 12 môn Văn không chỉ giúp học sinh nâng cao kỹ năng làm bài mà còn rèn luyện tư duy phân tích, cảm nhận cái đẹp trong văn chương. Để đạt kết quả cao, mỗi học sinh cần có kế hoạch học tập hợp lý, kết hợp giữa nắm vững kiến thức và thực hành viết bài, từ đó tạo nên sự tự tin vững chắc khi bước vào kỳ thi.